Шилі өзен
Өңдеген А.Саксонский.
Қазақтың халық эні.
Қазақтың халық әндері әуенді, кең үнді болып келеді. Бұл эн — дауыстың
эуенділігін және дыбыстың жеңілділігін диапазонның орталық бөлігінде
қалыптастыруда өте құнды дүние болып табылады. Шағын диапазон мен
интервалдардың тығыздығының арқасында, ән дауысты тегіс, ашық
дыбыстауды қалыптастыруға өте қолайлы. Әуен легатомен орындалады.
Оқытудың алғашқы кезеңінде пайдалануға ұсынылады.
Әннің екінші
шумағының
қайырмасынан
кейін
фортепианолық
кіріспені орындаумен жалғастыру керек.
Орташа екпінмен.Умеренно,скоро.
t
l
b = j
я .
r
r
f
l
*
£
f
f ►
r
p---------
9
----- ---------
0
------
• f
^
Ш
Г
f t
т " .
4 .. с
6) : | lf а --
ft
9
------
►
»-----
V' '
Г Т
*--- • ----- »
F =
0
---
J 1 % <
------------------
4
.
......... <1
..........
4 '
I
■ ...
•
W
4
к
-&-----
m .
Ж.
4
7
4
*
w
£
Ай -
на
Si
ла
52
13
.= . . . . .Л) ■
.. . . . . s
П
r
r
J I ^ M
ты
-
ным -
и % = ф = = р = = ғ
- --
0
—Ш
ай
- , a
*- - - - - - - - *
i—J-
Қ
л •.... ........
a
гзг.
кү
ЗІҢ -
^- - - V- - - -
*g> * *
.-4
- - •=.:
*): f t ,- - -
1
1
- - -
•
- - - £
..............
9 ........ .
-- - - - - -
Д- - -
ф
- - - - - - -
. . . . . .
r ■
. .. л». ■
, :■ „ . . .
J - ----j — J ------------------------------- J ----------------
л
,
' i.."::- .
1
'. i
.
.. —
л
.« „■ „
f
s
16
i
is
Д 1
көр - г ен-де
f
І
i
я
> Г
г
-
f
"cr
I
бал
i
£
53
Қорытынды.
Әншілік өнердің күрделілігі сонда, ол табиғи сөйлеу ұстанымдарына сай
келмейтін, дауыс аппаратынан «академиялық» аспаптық бірыңғай тегіс
үнді талап етеді. Сондықтан әнші, ең алдымен, сол аспаптық бірыңғай
гегіс үнге дағдылануға тырысады. Барлық орындаушылық болмыс жақсы
лншілік формада болуды, дауысты шығармашылық мақсатқа бағындыра
отырып, оны гиімді игеру шеберлігін талап етеді. Әнші, қажетті
шығармашылық жағдайды табу және орындаушылық мақсаттың түгелдей
орындалуына ауысу үшін, әншілік дағдыны автоматтық жағдайға
жететіндей игеруі керек. Сонда ғана ол өз даусын еркін меңгереді, образды
игеруге қабілетті болып, шығармашылыққа терең бойлауға мүмкіндік
алады.
Үстаз студентпен жұмысқа кіріскен кезде, оның даусының болашағы
үшін өзіне үлкен жауапкершілік алады. Сондықтан оның даусының
кемшіліктері мен жетістіктерін зейін қоя зерттеп, жан-жақты мінездеме
жасап, келешекте сол кемшіліктерді жою жолында жұмыстанады.
Окушының алғашқы оқу жылы - болашақ энші болып қалыптасудың
«іргетасы» болып табылады. Сондықтан сол «іргетастың» дүрыс калануы
білімді де білікті вокалист-педагогқа тікелей байланысты.
Бастауыш деңгейдегі жас эншіні қалыптастырудағы практикалық жүмыс
жэне дауыс жаттығуларының кейбір мәселелері атты шағын әдістемелік
қүралда жас эншіге эндік дауыс дағдысын қалыптастыру ерекшеліктерін,
белгілі вокал мамандарының тәжірибелеріне сүйене отырып, қарапайым
тілде жеткізуге тырыстық.
Бұл еңбекте жас эншіні қалыптастырудың жолдары мен тәсілдері
түбегейлі талданып, жан-жақты қарастырылды деп айта алмаймыз. Себебі,
мүндай аумақты да маңызды дүниені шағын әдістемелік мақаланың
көлеміне
сыйдыру
мүмкін
емес.
Мүиы
тек
әншілік
дағдыны
қалыптастырудың әліппесі деп түсіну керек.
Дауыс жаттығулары, вокализдер мен қазақтың халық эндерін жүйелі
түрде бастауыш деңгейдегі I курс студенттерінің мүмкіндіктеріне сай
ыңғайлап әзірледім.
Әнші болып қалыптасудың көптеген сатылары бар. Келесіде, сол
сатылар баспалдақтарын игеруде басқа да кең көлемдегі зерттеулермен
жалғасын табады деп сенеміз.
Бүл шағын еңбекпен танысу жас әншілерге күрделі эн өнерін меңгеруде
көмегін
тнгізеді,
ал
педагогтарға
студенттердің
шығармашылық
потенциалын ашуға көмектеседі деп ойлаймыз.
Пайдаланылған здебиеттер
1. Белявская Д.Б. Мой опыт работы на отделении актеров музыкальной
комедии. Сб. «Вопросы вокальной педагогики».- М.1969.~Вып. 4;
2. Васильев Б.И. Из методического опыта профессора Ленинградской
консерватории И.И. Плешакова. Сб. «Вопросы вокальной
педагогики». - М., 1982-Вып. 6;
3. Вознесенская Е.А. Практика вокальных занятий на отделении актеров
музыкальной комедии. Сб. «Вопросы вокальной педагогики». -
М., 1969.-Вып. 4;
4. Дмитриев Л.Б. Основы вокальной методики. - Москва, 1968.
5. Дмитриев Л.Б. Интуиция и сознание в творчестве и вокальной
педагогике Сб. «Вопросы вокальной педагогики». - М., 1984.—
Вып. 7;
6. Қожахметова А.Ш. Болашақ музыка мұғалімдерінің әндік дауыс
дағдыларын қазақ тілі фонетикасы негізінде қалыптастыру.
Алматы, 2002.
7. Менабени А.Г. Методика обучения сольному пению. - Москва, 1987.
8. Мирзоева М.М.
А.Л.Доливо - певец и педагог. Сб. «Вопросы
вокальной педагогики». - М., 1984-Вып. 7;
9. Нағымова М.М. Өнер әлемІ. Алматы, 2004.
10. Соловьева А.А. Мой опыт работы с начинающими певцами. Сб.
«Вопросы вокальной педагогики». - М., 1969-Вып.
4;
11. Тиц.Г.И. Мой учитель Э.Гандольфи. Сб. «Вопросы вокальной
педагогики». - М., 1984-Вып. 7;
12. Яковлева А.С. О педагогической деятельности профессора Московской
консерватории Е.А. Лавровской Сб. «Вопросы вокальной
педагогики». - М., 1982-Вып. 6;
13. Яковлева А.С. В классе М.М.Мирзоевой.
14. Яковлева А.С. Формирование верхнего участка диапазона мужских
голосов (из практики работы педагогов вокального факультета
Московской
консерватории).
Сб.
«Вопросы
вокальной
педагогики». - М., 1984-Вып. 7;
Көлемі 7,1 б.т. Таралымы 500 дана. Офсет қағазы.
Тапсырыс
№
61
М.Өтемісов атындағы Батые Қазақстан мемлекеттік
университетінің баспа орталығы
Орал қ., Сарайшық көшесі, 34. Тел: 50-76-52.
1>