Курс: 4 Мамандық : 0105000 «Бастауыш білім беру» Топ
Бірінші сынып оқушыларымен сауат ашу кезеңінде сөйлеуді дамыту жұмыстарын ұйымдастыру
жүктеу/скачать 0,88 Mb.
|
| 1.3.Бірінші сынып оқушыларымен сауат ашу кезеңінде сөйлеуді дамыту жұмыстарын ұйымдастыру.
Кіші мектеп жасындағы оқушылардың сөйлеу тілін дамыту, сөздік қорын молайту, ана тілінің байлығымен таныстыру жеке тұлғаны қалыптастырудың, дамытудың негізгі элементтері болып табылады. Бала өсетін және дамитын қоғам мәдениетінің дамыған құндылықтары. Бұл элементтер интеллектуалдық дамумен, адамгершілік, эстетикалық тәрбиемен тығыз байланысты және бастауыш сынып оқушыларының ана тілін меңгеру процесінде басымдылық болып табылады. Сөйлеу арқылы оқушылар оқу материалымен танысады, бір-бірімен қарым-қатынас жасайды, даму барысында бір-біріне әсер етіп, өздеріне әсер етеді. Кіші жастағы оқушылар неғұрлым белсенді түрде сөйлеуін жетілдірсе, сөздік қорлары дамыса, олардың танымдық қабілеттері соғұрлым жоғары болады және оқу процесінің нәтижесі соғұрлым жақсы болады.Балаларда сөйлеу әрекетінің негізгі түрлерін дамытумен, олардың қарапайым грамматикалық және орфографиялық ережелерді меңгеруімен бір мезгілде сауат ашудың бастапқы курсы мынадай іргелі мәселелерді шешуді көздейді: ең маңызды моральдық мәселелер мен эстетикалық идеяларды қалыптастыру; жалпыадамзаттық адамгершілік құндылықтарды, шығармашылық қабілеттерді бойына сіңіру, балалардың қоршаған орта, шындық, адам, табиғат және қоғам туралы нақты түсініктерін байыту; логикалық және бейнелі ойлауды дамыту, балалардың іс-әрекетінің жаңа түрін дамыту – білім беру, сабақта уақытты ұтымды пайдалана білу; өзіндік жұмыстың мүмкін әдістерін меңгеру; оқуға, кітапқа – білім бұлағына тұрақты қызығушылықты дамыту. Сауаттылыққа оқытуда негізгі дидактикалық принциптер, әсіресе қолжетімділік, сабақтастық, перспективалық және оқушылардың жеке ерекшеліктерін есепке алу принциптері жүзеге асырылады. Сауат ашу сабақтары балалардың білімді меңгеруі, олардың іскерліктері мен дағдыларын қалыптастыруы әрбір оқушының бойында әлеуметтік белсенді, сыни және сындарлы ойлайтын тұлғаға тән жағымды қасиеттерді дамытумен органикалық түрде ұштасатындай етіп құрылады. Бірінші сынып оқушыларын оқыту процесінде сөйлеуді дамыту бойынша нәтижелі жұмыс жасау үшін олардың сөйлеуінің даму ерекшеліктерін дұрыс диагностикалау қажет. Бұл жағдайда ең қолайлы диагностикалық әдіс - бақылау. Мектеп өмірінің алғашқы екі аптасындағы балаларды бақылай отырып, мұғалім қорытынды жасайды, оқушылардың сөйлеу дамуының жалпы деңгейі туралы пікір жасайды. Ол өз бақылауларын педагогикалық күнделікке жазып алады. Бақылау нәтижесінде оқушылардың сөйлеу дамуының жалпы көрінісі жасалады. Мектептегі оқу процесі бастауыш сынып оқушыларының сөйлеу тілін қалыптастыруға және дамытуға ықпал етеді. Сабақта мұғалім оқушыларға қойылған сұрақтарға толық және жан-жақты жауап беруге, жоспар бойынша айтып беруге, қайталамауға, дұрыс, толық, сауатты сөйлемдермен сөйлеуге, мәнді мәтінді сабақта жүйелі түрде қайталауға үйрету тапсырмаларын қояды. Әңгімелерді беру, қорытындылау және ережелерді тұжырымдау монолог ретінде құрастырылған. Оқу іс-әрекеті процесінде студенттер ерікті, белсенді, бағдарламаланатын, коммуникативті және монологтық сөйлеуді меңгеруі керек. Тұрақты сөйлеу дағдыларын қалыптастыру жағдайында бірінші сынып оқушыларымен жұмыс істеудің үш негізгі бағыты бар: Сөздік жұмысы (лексикалық деңгей): жаңа сөздерді, олардың мағыналарын меңгерту, содан кейін жаңа сөздерді сөйлемге енгізу, оқу, дыбыстық талдау жасау, бөлінген әліпбидің әріптерінен құрастыру, сөздердің мағынасына бақылау жасау, сөздерді нақтылау. олардың реңктерінің мағыналары. Сөз тіркесі мен сөйлеммен жұмыс. сөйлемді дербес сөйлеу бірлігі ретінде түсіну, оларды ауызша сөйлеуде ерекшелеу, құрастыру, бастауыштан оқу; бір буынды сөйлемдерден кеңейтілген сөйлемдерге, одан кейін толымсыз сөйлемдерден толық, салыстырмалы түрде үлкен сөйлемдерге көшу; сөйлемдегі, сондай-ақ сөз тіркестеріндегі сөздер арасындағы қарапайым байланыстарды орнату. Байланысты сөйлеу: бұл балалардың өздері немесе мұғалімнің оқығанын қайталау, бұл бақылауға, есте сақтауға негізделген, шығармашылық қиялға негізделген әртүрлі әңгімелер, бұл жаттаған тақпақтарды айту, жұмбақтарды табу және шешу, мақал-мәтелдермен жұмыс жасау,ертегі айту және сахналау. Бірінші сынып оқушыларының сөйлеу тілін дамыту мәселелерін теориялық талдау барысында біз бұл процесс жас ерекшеліктеріне сәйкес келеді және бірқатар кезеңдерді қамтиды деген қорытындыға келдік. Грамматиканы меңгеру кезеңі сөйлеуді дамытуға ең қолайлы болып табылады. Бұл сөйлеу дағдыларының қарқынды дамуы ғана емес. Орталық жүйке жүйесінің барлық қызметтері сөйлеу дағдыларының дамуының негізінде жатқан шартты рефлекторлық байланыстардың қалыптасуын қамтамасыз етеді. Орталық жүйке жүйесінің барлық қызметтері сөйлеу дағдыларының дамуының негізінде жатқан шартты рефлекторлық байланыстардың қалыптасуын қамтамасыз етеді. Психологтар бұл кезеңді сезімтал, яғни басқатілдерді зерттеуге қолайлы кезең деп те атайды. Сондай-ақ, сөздік қордың белгілі бір деңгейде қалыптасуы мен сөйлеудің грамматикалық құрылымы болған жағдайда ғана сабақтас сөйлеуді меңгеру мүмкін болады деген қорытынды жасалды. жүктеу/скачать 0,88 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|