Курсы, тобы: 2 курс, 202 Психолог-әдіскер: Бекжанова Сания Жаркынбековна


Қиялдың жеке-дара ерекшеліктерін анықтауға арналған әдістемелер



бет2/2
Дата01.04.2023
өлшемі27,62 Kb.
#78221
1   2
2.Қиялдың жеке-дара ерекшеліктерін анықтауға арналған әдістемелер.
Қиял-жаңа елестетулер негізінде құралған елестің іске асу процесі. Қиял- шынайы өмірмен байланысты, содан алынады. Қиял еңбек процесінде пайда болған деп саналады, яғни адам іс-әрекетінің іске асу қажеттілігінен туған. Мысалы: көзалдымыздағы бір еңбек затын көрсе, адам онымен еңбек іс-әрекетін орындауға қажетті басқа бір зат туралы ретінде ойлап қарастырады. Содан кейін адамның тарихи даму барысында қиялды іс-әрекеті еңбекте ғана емес, сонымен қатар адамның фантазиясындағы және арманында да көріне бастады. Қиялдау процесі әрқашан үздіксіз бойланыста -2 психикалық процеспен, яғни ес және ойлаумен жүреді. Қиял іс-әрекеті адамның эмоционалды бастан кешірулерімен тығыз байланысты. Қалаған тілекті елестету адамда позитивті сезімдерді тудырады. Белгілі жағдайларда бақытты батытты болашақ туралы арман адамға негативті жағдайлармен шығып кетуге мүмкіндік береді, оған болып жатқан жағдайды анализдеуге және болашақ үшін жағдайдың маңыздылығын түсінуге мүмкіндік береді. Яғни қиял адамның мінез-құлқын реттеуді іске асыруда маңызды роль алады. Қиял біздің ерік-жігерлі әрекетімен де байланысты. Қиял біздің кез келген еңбек іс-әрекетінде болады, себебі бір нәрсені ұқтырмас бұрын, оның қандай болатынын қиялдап аламыз- елестетіп, механикалық еңбектен алшақтаған сайын, қиялдың маңыздылығы артады.Белсенділік деңгейі бойынша қиял әр адамда әр түрлі дамыған және олардың іс-әрекетімен қозғалыстық өмірде әр түрлі көрінеді. Қиялдың жеке ерекшеліктері адамда қиялдың даму деңгейі, образдар типй бойынша әртүрлі дамиды. Адам қиялы туа дамымайды. Ол онтогенезде даму барысында қалыптасып дамиды. Қиялдың алғашқы дамуының көрінуі қиялмен байланысты, мысалы бір жарым жас бала әңгіме, ертегі тыңдай алмайды ал өздерінің бастан кешіргендерін қосып айтса, қабылдайды себебі мәнін түсінеді. Бала өз ойындарында алған әсерлерін қиялмен байланыстырады, оны ойында қолданады.

3.Шығармашылық қиялды анықтауға арналған әдістемелер.
Шығармашылық қиялдың дамуы өз еркімен және шығармашылықтан шығармашылыққа келмейді. Басқа психикалық процестер сияқты, ол дамудың белгілі бір сатыларынан өтеді. Біріншісі – әлем туралы сиқырлы, фантастикалық идеялармен және ұтымды компоненттің болмауымен сипатталатын бала мен жастықты қамтиды. Екінші кезеңде организмнің өзгеруі мен өзін-өзі тануына байланысты күрделі өзгерістер орын алады, қабылдау үрдістері неғұрлым объективті болады. Ұтымды компонент қиялдың дамуының үшінші кезеңінде пайда болады, ол ақылға бағынуға бастайды және дәл осы себептен ересектердің жиі құлдырауына әкеледі.
Фантазияны шығармашылықпен байланыстыру олардың өкілдіктерге сенетіндігінен көрінеді. Қиял-ғажайыптықты дамыту үшін, мұндай қабылдаудың көмегімен:
Өкілдер арсеналын кеңейтіңіз – көп оқыңыз және ғылыми фильмдерді көріңіз, мүмкіндігінше көп нәрсені үйреніңіз. Есіңізде болсын және талдаңыз, сондықтан сіз шығармашылық процестер үшін көбірек материалға ие боласыз.
Ойланатын объектілерді елестетіп, олармен өзара әрекеттесуге тырысыңыз. Көзіңізді жауып, мысалға, алма деп елестетіп көріңіз. Оның пішіні, өлшемі және түсі қандай, оның бетіне тиюге және хош иісті сезінуге тырысыңыз. Енді сіздің қолыңызда ұстаңыз, салмақты, тастаңыз және ұстаңыз.
Қиял процесінің еріксіздігі бойынша жұмыс жасау, оны тұрақты түрде оқыту.
Шабыт көздерін табыңыз немесе басқалардан көмек сұраңыз, мүмкін, олар сізге жаңа идеялар береді.
Топтық жұмыс формаларын көріңіз, олар бірегей нәтиже алу қажет болғанда өте тиімді.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет