Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
жүктеу/скачать 1,51 Mb. Pdf көрінісі
|
| Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті Пәннің оқу-әдістемелік кешені Басылым: бесінші ЕҰУ Ф 703-08-15. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Бесінші басылым қарқынды дамуда. Заманауй жоғарғы дәлдікті пландық негізді пайдалану, тек қана цифрлық топографиялық картаның сапасын және дәлдігін жоғырлатып қоймай, цифрлық картаны кез-келген координат жүйесінде (жергілікті жерді қосқанда) құруға мүмкіндік береді. Навигациялық жүйелерді әскери картография және халықтық картографияда пайдаланады. Картография саласында навигациялық жүйелердің негізгі қызметі карталарды жаңарту, мониторинг жасау, бағалау. Базалық станция желісі жер сілкінісі зонасында, басты жарық бойымен және жанартау белсенділігі жоғары аймақтарда тектоникалық платформалардың (тақта) ығысуын өлшеу үшін едәуір тиімді әдісті қамтамасыз етеді. Қысқа базалық тізбектері бар кішкентай желілер дамба, көпір, ғимарат, мұнай платформалары және т.б. сияқты жасанды құрлыстардың ығысуының мониторингі үшін өте жақсы қолайлы келеді. Егер тез, қысқа мерзімді ығысуды немесе тіпті, дірілді бақылау қажет болса, нақты уақытта өңдеу қолданылады. Нақты уақытта өңдеу кезінде нүктелердің координаты үнемі беріледі. Координат өзгергенде ығысу анықталуы және талдануы мүмкін. Жерсеріктік радионавигациялық жүйелер(ЖРНЖ) дегеніміз– навигациялық мәселелерді шешу мен жергілікті жердің нүктелерінің координаталарын, жердің арнайы навигациялық жасанды серіктерінен(ЖНЖС) берілетін, тірек нүктелері қызметін атқаратын радиосигналдар бойынша анықтауға(орнын анықтау, позициялау) арналған техникалық құралдар кешені. ЖРНЖ-ның пайда болуы, геодезияның қолданбалы бағыты ғарыштық(жерсеріктік) геодезия ғылыми пәнінің даму нәтижесі болды. ЖРНЖ-ны құру– бұл ғарыштық геодезияның орбиталдық әдісін практикада іске асыру, оның мәні– жер беті нүктелерінің координаталарын ЖНЖС-нің белгілі координаталары бойынша анықтау. Геодезия есептерін шешу үшін ЖРНЖ-ні пайдалану көп функци-ялы жерсеріктік жүйелер пайда болғанда қажеттікке жарады. Онда пункттердің координаталарын мм-ге дейінгі дәлдікпен анықтауға мүмкіндік беретін ЖНЖС-тен, объектіге дейінгі арақашықтық фазалық өлшеу әдісімен іске асырылды. ЖРНЖ-ні геодезияда қолдану геодезиялық мәселелерді шешудің дәстүрлі әдістерімен салыстырғанда, еңбек өнімділігі мен оның тиімділігін жоғарылатады, өлшеу дәлдігін арттырады. ЖРНЖ-нің құрылымдық сызбанұсқасы– ғарышайлағынан, ғарыштық сектордан, тұтынушы секторынан, бақылау мен басқару секторынан тұрады (1-сурет). Осындай құрылым, жерсерігінен жердегі пунктке дейінгі ара қашықтықты |