Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті
Пәннің оқу-әдістемелік кешені
Басылым: бесінші
ЕҰУ Ф 703-08-15. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Бесінші басылым
қарқынды енуде. Жерсеріктік жүйелерін радиобайланыс, метеорологиялық болжау,
қашықтықтан
зондтау,
әскери
істе,
т.б.
мақсатта
пайдаланады.
Қазіргі кезеңде екінші буынның үш: – американдық,
еуропалық және ресейлік
жүйелер қолданылуда, яғни, американдық жерсеріктік жүйесі –
Global Positioning
System
(GPS)
және
ресейлік
ГЛОНАСС
(ғаламдық навигациялық жерсеріктік жүйесі) жүйесі қолдануда. Бүгінгі таңда
еуропалық
GALILEO
атты
жүйесі
өз
жұмысын
атқаруда.
Негізгі GPS және ГЛОНАСС жүйелері екі: еліміздің
қорғанысы және азаматтық
мақсатта жұмыс істейді. Әрине, бұл жүйелері заман талабына сай күннен-күнге
жетілдіріліп
жаңартылуда.
ІІ
НЕГІЗГІ
БӨЛІМ
1
Навигациялық
жүйелер
ЖРНЖ
мүмкіндіктерін
ұлғайтуға:
• мәндерді анықтау әдісін жетілдіру, оның негізінде жер бетінің нүкте
координаталарын есептеу(ЖНЖС орбиталарының
координа-талары немесе
элементтері,
уақыт,
т.б.);
•
радиотехникалық
құралдарды
жетілдіру(үлкен
көлемді
ақпараттарды
тасымалдайтын
кең
өрісті
радиосигналдарды
тарату
мүмкіндігі);
• есептеу техникасын жетілдіру(тұтынушы аппаратураны компьютерлік технология
базасы негізінде құру) сияқты негізгі фак-торлар мүмкіндік береді.
2
Навигациялық
жүйелердің
геодезиядағы
рөлі
Геодезияда
ЖРНЖ-ні
пайдалану
артық-шылықтарына:
геодезиялық торап пункттері арасында тура көрінуді
қамтамасыз етуге арналған
сыртқы
сигналдарды
құрудың
қажетсіздігі;
базистік қабырғалардың ұзындығы мен геодезиялық тірек торап қабырғаларының
шексіздігі;
ауа
райы
жағдайы
мен
уақытқа
тәуелсіздігі;
жерге жақын тұрақсыз атмосфералық қабатты өлшеу
дәлдігіне әсердің болмауы;
арақашықтықты
біржақты
өлшеу
әдісін
пайдалану;
қозғалыста
координаталарды
жоғарғы
дәлдікпен
анықтау
мүмкіндігі;
пландық
және
биіктік
тораптарды
құру
мүмкіндігі;
координаталарды анықтау бойынша жұмыстарды автоматтан-дырудың жоғарғы
дәрежесі
жатады.
3
Навигациялық
жүйелердің
картографияда
рөлі
Соңғы уақытта барлық әлемде және біздің елде
цифрлық карта жасау саласы