Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
жүктеу/скачать 1,51 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1 — ЖАТТЫҒУ.
- Сызықтық масштаб
| Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті Пәннің оқу-әдістемелік кешені Басылым: бесінші ЕҰУ Ф 703-08-15. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Бесінші басылым жергілікті ауданныц 500 см = 5 м, 1000 см = 10м, 2000 см = 20 м, 5000 см = 50 м ұзындық өлшемдеріне сәйкес келетінін білдіреді. Сол сияқты, карталардағы санды масштабтың (мысалы, 1:10000) астыңғы жағында, 1 сантиметрге 100 м деген түсініктірме масштабты байқауға болады. 1 — ЖАТТЫҒУ. Жергілікті ауданның кекжиектік бағыттағы проекциялық сызықтың ұзындығына Д = 445,5 м қатысты, 1/M = 1:10000 масштабына сәйкес келетін план берілуіндегі кесіндінің ұзындығын d анықтау қажет. ШЕШУІ: Санды масштаб формуласы: бойынша, ізделінді кесінді ұзындығы d = = 4,45см анықталады: d = 4,45 см. Кейбір жағдайларда, берілген ете үлкен көлемді геодезиялық есептеу жұмыстарын жеңілдету үшін графиктік масштаб атауын пайдаланған ыңғайлы. Графиктік масштаб — сызықтық және көлденең масштабтар болып екіге бөлінеді де, әркайсысы, өз алдына, бөлек-бөлек қарастырылып қолданылады. Сызықтық масштаб дегеніміз, қашықтықты есептеуге ыңғайлы болатындай бөліктерге бөлінген (7-сурет) санды масштаб атауының түзу сызықты графиктік кескіні болып табылады. Сонда, сызықтық масштаб анықтамасына тоқтала отырып, сызықтық масштаб құру үшін, қалап алынған түзу сызық бойына (7-сурет) сызықтық масштабтың негізі болып табылатын тең ұзындықтарды а (мысалы а=2 см) кесінділерін жалғастыра жүргіземіз. Сонан соң, сол жақтағы шекті кесіндіні өзара тең он бөлікке бөліп, аталып отырған кесіндінің шеттерін О және А әріптерімен белгілейміз де, А нүктесіне сәйкес келетін, берілгені сызықты масштаб негізіне тең ұзындық (метр немесе километр) бірлігі жазылып қойылады. Ал, О белгілеуінің ол жағына, жергілікті ауданның тиісті қашықтықтары жалғастыра белгіленіп, сызықты масштабта бір-ақ рет жазылынады. Мысалы, 7 - с у р е т т е сызықтық масштабтың санды масштаб 1:2000 бірлігіндегі жергілікті ауданның, S = 148 м үзындық өлшеміне сәйкес келетін, пландағы кесіндісі циркуль ашасы арқылы керсетілген. |