Л. Т. Серкебаева «автоматтандырылған жобалау мен өҢдіріс жүйелері»



Pdf көрінісі
бет3/4
Дата31.03.2017
өлшемі1,97 Mb.
#10767
1   2   3   4

  

28 

 

Тәжірибелік тапсырма 



Тақырыбы: AutoCad жүйесінде мәтінмен жұмыс 

 

«Однострочный  текст»  командасын  жүзеге  асыру  үшін  командалық 

жолда  ТЕКСТ  командасын  енгізу.  Командалық  жолда  «Начальная  точка»  

анықталған сұранысқа графикалық алаңда кез келген орынды тышқанды шертіп 

белгілеу. «Высота» деген сұранысқа мәтіннің биіктігін 50 бірлікке тең деп алу. 

«Угол  поворота  текста»  деген  сұранысқа  0  санын  енгізу.  Сәйкесінше 

графикалық  алаңның  басқа  орнында  10  градусқа  жылжыған  мәтінді  енгізу. 

Нәтижесі суретте көрсетілген.  

 

 

 



22 сурет - «Однострочный текст» командасын пайдалану нәтижесі 

 

«Многострочный  текст»  командасын  жүзеге  асыру  үшін,  командалық 



жолда  МТЕКСТ командасын  енгізу.  Графикалық  алаңның  кез келген орнында 

енгізу облысын белгілеу. Ашылған редактордың ұзындығы мен енің өзгертуге 

болады.  Сызғыштың  оң  және  сол  жақ  бұрыштарын  жылжыту  арқылы  жүзеге 

асырылады.   

 

 

 



23 сурет - «Многострочный текст» командасын пайдалану нәтижесі 

 

Кез келген мәтінді енгізу. Мысалы, это многострочный текст. Бұл мәтінді 

енгізілген  мәтіндік  редактор  көмегімен  өзгертуге  болады.  Мысалы,  мәтіннің 

биіктігін  және  түсін  өзгерту.  Биіктігін  70  бірлікке  дейін  өзгерту.  Түсін  сары 

түске  өзгерту.  Бұл  параметрлерді  өзгерту  үшін  «Высота  текста»  және  «Цвет» 

элементтерін өзгертеміз. Нәтижесі суретте көрсетілген.  

 


29 

 

 



 

24 сурет - «Многострочный текст» командасын пайдалану нәтижесі 

 

Тапсырма: 

«Однострочный  текст»  командасын  пайдалана  отырып,  суретте 

көрсетілген мәтінді енгізу. 

  

 



 

«Многострочный  текст»  командасын  пайдалан  отырып,  суретте 

көрсетілген мәтінді енгізу. 

 


30 

 

«Мәтінмен жұмыс» тақырыбынан тест сұрақтары 



 

1.

 



AutoCad 2013 жүйесінде бір қатарлы мәтін қай командамен анықталады? 

A)

 



ТЕКСТ 

B)

 



МТЕКСТ 

C)

 



СТИЛИ 

D)

 



А 

E)

 



СТИЛЬ ТЕКСТА 

 

2.



 

AutoCad 2013 жүйесінде көп қатарлы мәтін қай командамен анықталады? 

A)

 

ТЕКСТ 



B)

 

МТЕКСТ 



C)

 

СТИЛИ 



D)

 

А 



E)

 

СТИЛЬ ТЕКСТА 



 

3.

 



Мәтін командаларын қай мезір көмегімен ашуға болады? 

A)

 



Рисование – Текст  

B)

 



Формат – Текст  

C)

 



Сервис – Текст  

D)

 



Правка – Текст  

E)

 



Вставка – Текст  

 

4.



 

Көрсетілген батырма қандай операцияны орындайды 

A)

 



«трекинг» командасын анықтайды 

B)

 



еңкею бұрышын анықтайды  

C)

 



әріптерді қысу өлшемін анықтайды 

D)

 



символдарды енгізуін анықтайды 

E)

 



түзету операциясын анықтайды 

 

5.



 

Көрсетілген батырма қандай операцияны орындайды 

?  

A)

 



«трекинг» командасын анықтайды 

B)

 



еңкею бұрышын анықтайды  

C)

 



әріптерді қысу өлшемін анықтайды 

D)

 



символдарды енгізуін анықтайды 

E)

 



түзету операциясын анықтайды 

 

6.



 

Суретте мәтінге қолданылған операцияларды атап өтіңіз 

 

A)

 



Бір қатарлы мәтін, айналу бұрышы 0 

B)

 



Бір қатарлы мәтін, айналу бұрышы 90 

31 

 

C)



 

Бір қатарлы мәтін, айналу бұрышы 180 

D)

 

Бір қатарлы мәтін, айналу бұрышы 45 



E)

 

Бір қатарлы мәтін, айналу бұрышы -90 



 

7.

 



Суретте мәтінге қолданылған операцияларды атап өтіңіз 

 

A)



 

Көп қатарлы мәтін: подчеркнутый, түсі өзгертілген 

B)

 

Бір қатарлы мәтін: түсі өзгертілген 



C)

 

Көп қатарлы мәтін: түсі өзгертілген 



D)

 

Көп қатарлы мәтін: түсі өзгертілген, подчеркнутый, айналу бұрышы 30 



E)

 

Көп қатарлы мәтін: зачеркнутый, түсі өзгертілген 



 

8.

 



Көрсетілген кнопка қай функцияны орындайды 

?   


A)

 

«трекинг» командасын анықтайды 



B)

 

еңкею бұрышын анықтайды  



C)

 

әріптерді қысу өлшемін анықтайды 



D)

 

символдарды енгізуін анықтайды 



E)

 

түзету операциясын анықтайды 



 

9.

 



Көрсетілген кнопка қай функцияны орындайды

?  


A)

 

«трекинг» командасын анықтайды 



B)

 

еңкею бұрышын анықтайды  



C)

 

әріптерді қысу өлшемін анықтайды 



D)

 

символдарды енгізуін анықтайды 



E)

 

түзету операциясын анықтайды 



 

10.


 

Суретте мәтінге қолданылған операцияларды атап өтіңіз 

 

A)

 



Бір қатарлы мәтін, айналу бұрышы 0 

B)

 



Бір қатарлы мәтін, айналу бұрышы 90 

C)

 



Бір қатарлы мәтін, айналу бұрышы 180 

D)

 



Бір қатарлы мәтін, айналу бұрышы 45 

E)

 



Бір қатарлы мәтін, айналу бұрышы -90 

 

 



32 

 

11.



 

Суретте мәтінге қолданылған операцияларды атап өтіңіз 

 

A)

 



Бір қатарлы мәтін, айналу бұрышы 0 

B)

 



Бір қатарлы мәтін, айналу бұрышы 90 

C)

 



Бір қатарлы мәтін, айналу бұрышы 180 

D)

 



Бір қатарлы мәтін, айналу бұрышы 45 

E)

 



Бір қатарлы мәтін, айналу бұрышы -90 

 

12.



 

Суретте мәтінге қолданылған операцияларды атап өтіңіз 

 

A)

 



Бір қатарлы мәтін: курсив 

B)

 



Көп қатарлы мәтін: курсив 

C)

 



Көп қатарлы мәтін: еңкеюі бар, сызылған 

D)

 



Бір қатарлы мәтін: еңкеюі бар 

E)

 



Көп қатарлы мәтін: курсив, жирный 

 

13.



 

Суретте мәтінге қолданылған операцияларды атап өтіңіз 

 

A)

 



Көп қатарлы мәтін  

B)

 



Бір қатарлы мәтін 

C)

 



Көп қатарлы мәтін: түсі, еңкеюі өзгертілген 

D)

 



Көп қатарлы мәтін: түсі өзгертілген  

E)

 



Бір қатарлы мәтін: түсі, еңкеюі өзгертілген 

 

14.



 

Суретте көрсетілген элемент қай операцияны орындайды? 

 

A)

 



Мәтіннің биіктігін өзгерту 

B)

 



Мәтіннің стилін өзгерту 

C)

 



Мәтіндегі шрифт түрін өзгерту 

D)

 



Мәтінді сол жақпен түзету   

E)

 



Мәтінді оң жақпен түзету 

 

15.


 

Суретте көрсетілген элемент қай операцияны орындайды? 

 


33 

 

A)



 

Мәтіннің биіктігін өзгерту 

B)

 

Мәтіннің стилін өзгерту 



C)

 

Мәтіндегі шрифт түрін өзгерту 



D)

 

Мәтінді сол жақпен түзету   



E)

 

Мәтінді оң жақпен түзету 



 

16.


 

Суретте көрсетілген элемент қай операцияны орындайды? 

 

A)

 



Мәтіннің биіктігін өзгерту 

B)

 



Мәтіннің стилін өзгерту 

C)

 



Мәтіндегі шрифт түрін өзгерту 

D)

 



Мәтінді сол жақпен түзету   

E)

 



Мәтінді оң жақпен түзету 

 

17.


 

Суретте көрсетілген элемент қай операцияны орындайды? 

 

A)

 



Мәтіннің биіктігін өзгерту 

B)

 



Мәтіннің стилін өзгерту 

C)

 



Мәтіндегі шрифт түрін өзгерту 

D)

 



Мәтіннің түсін өзгерту    

E)

 



Мәтінді оң жақпен түзету 

 

18.


 

Суретте көрсетілген элемент қай операцияны орындайды? 

 

A)

 



Мәтіннің биіктігін өзгерту 

B)

 



Мәтіннің стилін өзгерту 

C)

 



Мәтіндегі шрифт түрін өзгерту 

D)

 



Мәтіннің түсін өзгерту    

E)

 



Мәтінді оң жақпен түзету 

 

19.


 

Суретте көрсетілген элемент қай операцияны орындайды? 

 

A)

 



Мәтіннің биіктігін өзгерту 

B)

 



Мәтіннің стилін өзгерту 

C)

 



Мәтіндегі шрифт түрін өзгерту 

D)

 



Мәтінді сол жақпен түзету   

E)

 



Мәтінді оң жақпен түзету 

 

20.



 

Суретте мәтіндік редактордың қай элементі көрсетілген? 

 

A)

 



Мәтін биіктігін өзгерту элементі 

B)

 



Мәтіннің стилін өзгерту 

C)

 



Мәтіндегі шрифт түрін өзгерту 

34 

 

D)



 

Сызғыш 


E)

 

Мәтінді оң жақпен түзету 



 

21.


 

Суретте мәтіндік редактордың қай элементі көрсетілген? 

 

A)

 



Мәтін биіктігін өзгерту элементі 

B)

 



Жол арасындағы интервал 

C)

 



Мәтінді сол жақпен түзету   

D)

 



Абзац 

E)

 



Мәтінді оң жақпен түзету 

 

22.



 

Суретте мәтіндік редактордың қай элементі көрсетілген? 

 

A)

 



Мәтін биіктігін өзгерту элементі 

B)

 



Жол арасындағы интервал 

C)

 



Мәтінді сол жақпен түзету   

D)

 



Тізім 

E)

 



Мәтінді оң жақпен түзету 

 

23.



 

Суретте мәтіндік редактордың қай элементі көрсетілген? 

 

A)

 



Мәтін биіктігін өзгерту элементі 

B)

 



Жол арасындағы интервал 

C)

 



Мәтінді сол жақпен түзету   

D)

 



Тізім енгізу элементі 

E)

 



Мәтінді оң жақпен түзету 

 

24.


 

Суретте мәтіндік редактордың қай элементі көрсетілген? 

 

A)

 



Мәтін биіктігін өзгерту элементі 

B)

 



Жол арасындағы интервал 

C)

 



Мәтінді сол жақпен түзету   

D)

 



Символ енгізу элементі 

E)

 



Мәтінді оң жақпен түзету 

 

25.


 

Суретте мәтіндік редактордың қай элементі көрсетілген? 

 

A)

 



Мәтін биіктігін өзгерту элементі 

B)

 



Жол арасындағы интервал 

C)

 



Мәтін курсив шрифтімен жазылған   

D)

 



Мәтін асты сызылған 

E)

 



Мәтін қалындығы өзгертілген 

35 

 

4 Тақырып. AutoCad 2013 жүйесінде қабат,  



блок элементтерімен жұмыс 

 

AutoCad  жүйесінде  әрбір  графикалық  объект  өзіне  тән  түсі,  сызықтың 

түрі  және  сызықтың  салмағы  сияқты  қасиеттеріне  ие  болады.  Сызықтың 

жуандығын  бұл  жүйеде  салмағы  деп  атау  қабылданған.  Көбіне  бұл  қасиеттер 

объекті жасалған қабаттан алынады.  

AutoCad-та  қабаттарды  (СЛОИ)  сызбаны  орындау  барысында  бір-бірінің 

үстіне  қабатталған  жұқа  қағаздарымен  салыстыруға  болады.  Мұндай  жұқа 

қағаздар  олардағы  барлық  кескіндерді  көруге  мүмкіндік  береді.  Қабаттар  әр 

түрлі түстерді қолдануға мүмкіндік береді, бұл сызбаны оқуды жеңілдетеді.  

Мысалы,  негізгі объекті  қалындығы 0,4  тең, бірінші  қабатта  тұрғызу,  ал 

оның  қосымша  параметрлерін,  яғни  ось  белгілерін,  өлшем  бірлігін  сызықтың 

қалындығы 0,1 тең, 2 қабатта орнату.   

 

 

 



 

 

 



а) объект                      б) 1 қабат                      в) 2 қабат 

 

 



 

 

 



 

 

Қабаттармен жұмыс істеу.  



Қабаттарды 

қолдану 


– 

сызықтардың 

түрлері 

мен 


түстері 

ажыратылатындай  тәртіппен  сызбаны  орындаудың  бірден-бір  жолы.  Қабаттар 

топтау мен сызбаның графикалық элементтерін таңдаудың күшті құралы болып 

табылады.  Архитектуралық  сызбаларда,  мысалы,  қабырғаларды,  есіктерді, 

терезелерді,  сумен  қамтамасыз  ету  жүйелерін,  электр  жабдықтарының  және 

тағы  басқаларды  бөлек  қабаттарда  орындау  қолайлы.  Машина  жасау 

сызбаларында  осьтік  сызықтар,  көмекші  сызықтар,  сызықшалау  (штриховка) 

және  т.б.  бөлек  қабаттарда  орындалуы  мүмкін.  Қабаттарды  жасауға  және 

оларды сақтауға болады.  

Блок  деп  AutoCad  2013  жүйесінде  объектілердің  бір  немесе  бірнеше 

тобын  айтады,  олардың  ортақ  бір  аты  болып  және  бір  объект  ретінде 

қарастырылады.  

Блок  объектілері  AutoCad  2013  жүйесінде  стандартты  объектілерінен 

тұрып келесі мақсаттарда қолданылады: 


36 

 



 

Бөлшектердің,  олардың  түйіндерінің,  сызбада  жиі  қолданылатын 

элементтердің  кітапханасын  жасау.  Оларды  кейін  жаңа  сызбаларған  енгізуге 

болады.  

 

Сызбаларды жедел және тиімді орындау үшін оларға дайын блоктарды 



енгізу. Блоктарды жылжыту, көшіру. 

 



Диск  кеңістігін  үнемдеу  және  сызба  файлын  кішірейту  мақсаты. 

Блокты адресті түрде сызбадағы орындарына қою арқылы күрделі сызбаларды 

өңдеуді жылдамдату. 

 



Сызбаның  графикалық  элементтерінің  мәтіндік  түсініктемелерімен 

байланысы үшін, әр түрлі тізімдерді жасау үшін. 

Блок  жасау  үшін  «Блок»  командасы  қолданылады.  Оны  пернетақтадан 

жазудан  бөлек,  «Рисование»  құлама  мәзірінен  Блок-Создать  пунктін  таңдау 

арқылы  немесе  «Рисование»  құралдар  тақтасында 

  пиктограммасын  басу 

арқылы  шақыруға  болады.  Команданы  ашқаннан  кейін  экранда  «Описание 

блока» диалогтық терезе ашылады. Бұл терезеде блокқа ат қою керек. Блоктың 

аты  255  символға  дейін  болуы  мүмкін.  Ол  әріптерден,  сандардан,  жүйемен 

немесе 


бағдарламамен 

басқа 


мақсаттарға 

қолданылмайтын 

арнайы 

символдардан құралуы мүмкін.  



Диалогтық  терезенің  жолдарын  толтырғаннан  кейін  «ОК»  батырмасын 

басамыз.  Бұдан  соң  жасалған  блок  қойылған  атпен  компьютер  жадында 

сақталады.  

Блокты енгізу командасы. Енгізу командасы «Вставка» құлама мәзірінен 

«Блок»  пунктін  таңдау  арқылы  немесе  «Рисование»  құралдар  тақтасында 

 

пиктограммасын басу арқылы шақыруға болады.    



Блок редакторын қолдану. 

Блок редакторында блоктың алдындағы сипаттамасын ашу үшін, Сервис 

– Редактор блоков элементін таңдау керек. Суретте блок редакторының терезесі 

көрсетілген.  

 

 

 



25 сурет – «Редактирование определения блока» терезесі 

37 

 

«Редактирование  описание  блока»  терезесінен  мына  операцияларды 



орындау: 

 



тізімнен блоктың сипаттамасын таңдау 

 



егер  сызба  қажетті  блоктың  сипаттамасы  болса,  онда  «Текущий 

чертеж» элементін таңдау 

 

«Ок» басу 



«Палитры  вариаций  блоков»  терезесінде  блоктың  келесі  параметрлерін 

өзгертуге  болады:  Параметры,  Операции,  Наборы  параметров,  Зависимости. 

«Параметры» тарауында блок анықтауына мысалы, сызықты өлшемді енгізуге 

мүмкіндік  бар.  Қажетті  өзгерістерді  енгізіп,  редакторды  жабу,  өзгерістерді 

сақтау үшін, ОК батырмасын басу. 

Блок элементіне атрибут енгізу.  

Блок  элементіне  атрибут  енгізу  жолын  келесі  мысал  арқылы 

қарастырайық. Төртбұрыш орнату. Бұл төртбұрышқа келесі атрибут орнату.    

 

 

 



26 сурет – «Редакторивание определения блока» терезесі 

 

Атрибутты төрбұрышқа енгіземіз 



 

38 

 

Блок және атрибутты «Блок с атрибутом» атымен сақтау. Блокты енгізіп, 



оны  атрибутын  өзгертіпі  көреміз.  Бұл  операцияны  орындау  үшін  Блок  – 

Атрибут  командасын  орындау  керек.  Блок  тізімінде  «Блок  с  атрибутом»  атты 

блокты таңдау.  

 

 



 

27 сурет – «Диспетчер атрибутов блоков» терезесі 

 

Атрибутты  өзгерту  үшін,  «Диспетчер  атриубтов  блоков»  терезесінде 



«Редактировать» батырмасын басу керек.  

 

 



 

28 сурет – «Редактирование атрибута» терезесі 

 

Блок  атрибутын  өзгерту.  Келесіде  блокты  енгізу  барысында,  блок 



жаңартылған атрибутымен енгізілетін болады.  

 

 

 

39 

 

Тәжірибелік тапсырма 



Тақырыбы: қабат, блок элементтерімен жұмыс 

 

Ағымдағы сызбада блок объектісін тұрғызу үшін, блок қалыптастыратын 

объектілерді графикалық алаңға орнату. Мысалы, келесі объектілерді тұрғызу. 

Екі төртбұрышты тұрғызу  

. Екі объектіні бір блок ретінде 

сақтау.  Ол  үшін  командалық  жолда  БЛОК  командасын  енгізу.  Ашылған 

«Определение блока» терезеде «Имя» өрісінде кез келген атты енгізу. Объекты 

өрісінде графикалық алаңда тышқанның сол жақ батырмасын шерту көмегімен 

екі  төртбұрышты  белгілеу.  Нәтижесінде  белгіленген  объектілер  блок  ретінде 

сақталады.  

 

 

 



29 сурет – блокты анықтау терезесі 

 

Әрі  қарай  сақталған  блокты  кез  келген  орынға  және  масштабын  өзгерту 

арқылы енгізуге болады. 

Бұл операцияны орындау үшін Вставка – Блок командасын таңдау.  

Ашылған терезеде AutoCad жүйесінде сақталған барлық блок элементтері 

көсретілген.  «Имя»  өрісінде  қажетті  блокты  таңдап, оны енгізу  параметрлерін 

анықтаймыз. Масштабын екі есе көбейту, айналу бұрышын 90 градусқа тең деп 

алу,  енгізу  нүктесін  интерактивті  түрде  экранда  көрсету.  «Вставка  блока» 

терезесі суретте көрсетілген.    

 


40 

 

 



 

30 сурет – блокты анықтау терезесі 

 

Нәтижесінде масштабы екі рет көбейтілген, айналу бұрышы 90 градусқа 



тең,  бастапқы  блок  және  жаңадан  параметрлері  өзгертіліп,  енгізілген  блок 

суретте көрсетілген.   

 

 

 



31 сурет – блокты анықтау терезесі 

 

AutoCad  жүйесінің  құрамында  автоматты  түрде  сақталған  инженерлік 



блоктар тізімі бар. Оларды іске қосу үшін келесі операцияларды орындау керек: 

Центр управления – AutoCAD 2013 – Sample – Mechanical Sample. Бұл тарауда 

5 қосымша тарау бар.  


41 

 

 



 

32 сурет – Инженерлік блоктар тізімі 

 

Әрбір  тарауда  қалыпты  түрдегі  блок  элементтері  бар.  Олардың  кейбір 



нұсқаларын графикалық алаңға енгізу.  

 

Тапсырма:  суретте  көрсетілген  блок  элементтерін  параметрлерін 

өзгертіп, AutoCad жүйесінде тұрғызу 

 

 Масштаб, айналу бұрышы өзгертілген 



 

 Блоктың масштабы өзгертілген 

 


42 

 

  Масштаб, айналу бұрышы өзгертілген 



 

 Масштабы, айналу бұрышы өзгертілген 

 

 Масштабы, айналу бұрышы өзгертілген 



 

 Блоктың айналу бұрышы өзгертілген 

 


43 

 

«Қабат, блок элементтерімен жұмыс» тақырыбынан тест сұрақтары 



 

1.

 



Блок  ішінде  орналасқан  элемент.  Басқа  элементтерге  қарағанда,  оны 

өзгертуге болады 

A)

 

блок атрибуты 



B)

 

блок атауы 



C)

 

блок объектісі 



D)

 

блок қасиеті 



E)

 

блок параметрі 



 

2.

 



Арнайы  команда  көмегімен  бір  топқа  біріктірілген,  бір  немесе  бірнеше 

объектілердің жиыны  

A)

 

блок 



B)

 

блок атрибуты 



C)

 

объект қасиеті 



D)

 

графикалық примитив 



E)

 

сызба 



 

3.

 



Блокты жасау командасы 

A)

 



Рисование – Блок 

B)

 



Редактирование – Блок  

C)

 



Вставка – Блок  

D)

 



Вид – Блок  

E)

 



Правка – Блок  



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет