ҚҰлажанов қ. С., Таусарова б. Р
жүктеу/скачать 0,92 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- R 17,68 17,53 0,15
Есептерді шығару жолдары
Мысал 1.1. Пропион қышқылының С2Н5СООН, М = 74,05 г/моль, Т 200С, ρ =0,987 г/см3, n =1,3874 болатын молекулалық рефракциясын анықтаңыз. Шешуі: (1.9) теңдеуді пайдалана отырып: RМ 1,38741,3874 2 1 2 2 74,050,987 17,68 cм3 / мольМолярлық рефракциясын (1.10) теңдеуі бойынша есептейміз. Атомдардың рефракциясын табамыз (№ 1 қосымша): RC = 2,42, RH = 1,10; RO (гидро)= 1,53, RO (карб)= 2,21 RM = 3RC + 6RH + RO (карб) + R O (гидро) = 32,42 + 61,10 + 2,21 + 1,53 = 17,53 см3/моль R 17,68 17,53 0,15Жауабы: 17,53 см3моль Бақылау тапсырмалары 1-25 есептер. а) сыну көрсеткіші; б) қосылыстар үшін Т=298 К аддитивтілік ережесін пайдалана отырып молярлық рефракцияны есептеңіз.
Зертханалық жұмыс №1. Рефракция аддитивтілігі Жұмыс мақсаты: рефракция аддитивтілігін тәжірибеде зерттеу. Қажетті құралдар мен ыдыстар: Рефрактометр Аббе, пикнометр, аналитикалық таразы, түтікті тамызғыш. Реактивтер: толуол, ацетон, бензол, гексан, гептан, жай және күрделі эфирлер, этил, изопропил спирттері, хлороформ, дистилденген су. Жұмыстың орындалу тәртібі: Зерттелінетін заттың меншікті (мольдік) рефракциясын есептеу үшін, алдымен сол заттың тығыздығы мен сыну көрсеткішін анықтау керек. Ол үшін салмағы алдын-ала өлшенген бос пикнометрдің белгілі сызығына дейін дистилденген су толтырады. Судың артық мөлшерін сүзгіш қағазымен сорып алуға болады. Сонан кейін суы бар пикнометрді аналитикалық таразыда өлшеп, салмағын анықтаймыз. Мұндай өлшемді ішінде зерттелінетін сұйықтығы бар пикнометрмен де жүргізеді. Сұйықтың тығыздығын (г/см3) келесі формул бойынша анықтаймыз: g 2 g1 (1.12) g1 g0 H2O 2 мұндағы g0 – бос пикнометрдің салмағы (г); g1 , g2 – ішінде суы және зерттелінетін сұйықтығы бар пикнометрдің салмағы (г); температурадағы судың тығыздығы (г/см3). Н О – 25оС Тығыздықты үтірден кейін үшінші санға дейінгі дәлдікпен 3 рет анықтап, орташа арифметикалық мәнінін алады. Зерттелінетін сұйықтықтың сыну көрсеткішін Аббе рефрактометрінің көмегімен анықтайды. Оқытушы тапсырған сұйықтықтың сыну көрсеткіші мен тығыздығын бірдей температурада өлшеп, анықтайды. 1.9–теңдеу және аддитивтілік ережесі бойынша анықталған мольдік рефракция R мәндерін салыстырамыз. Атомдар, байланыстар рефракция мәндерін анықтама кестесінен аламыз. Өлшеу нәтижелерін кестеге енгіземіз.
Зертханалық жұмыс №2. Заттың молярлық рефракциясының сипатын зерттеу. Заттың сыну көрсеткішін бес- алты температураларда анықтау. Сол температураларда заттың тығыздығын анықтау. Сондай температураларда молярлық рефракциясын анықтау. Заттың молярлық рефракциясының температурадан тәуелділігіне қорытынды жасау. Зертханалық жұмыс №3. Екі сұйық қоспасының рефракциясы Жұмыс мақсаты: Қоспа рефракциясының аддитивтілігін (біртектілігін) зерттеу. Жұмыстың орындалу тәртібі: Екі сұйық органикалық қосылыстар қоспасын әзірлейді. Бұл қоспаның үлестік құрамын оқытушы шамамен тапсырады, бірақ берілген құрам мөлшерді белгілі дәлдікпен өлшеп, нақты тарлымының мәнінін анықтайды. Әзірленген қоспа ертіндінің тығыздығы мен сыну көрсеткішін өлшеп, меншікті рефракцияны және 1.13 – теңдеу бойынша қоспа рефракцияның теориялық мәнін анықтайды: r = g1 r1 + (1–g1) r2 (1.13) мұндағы 1 мен 2 қоспадағы құрамның реті: х1 және g1 –бірінші құрамның үлесі. Мольдік рефракция: R = х1 R1 + (1–х1) R2 (1.14) Есептелінген рефракция мен тәжірибелік мәндерді салыстырып, нәтижелерді кестеге енгіземіз.
Тест тапсырмалары Көрсетілген молекулалардың қайсысы полярлы: а) Н2О, N2; б) H2O, HCI; в) HCI, CI2; г) О2, СО2 . Келтiрiлген қосылыстардың CI2 , I2, HCl, NH3 қайсысының диполь моменті μ= О тең? а) CI2, HCI; б) I2, NH3; в) I2, CI2; г) CI2, NH3 Жалпы алғанда молекуланың полярлығын қандай факторлар анықтайды? а) жеке молекулалардың полярлығы мен олардың молекулаға қатысты орналасауы; б) молекулада диполь моменті болмайды; в) жеке байланыстардың полярлығы анықталады; г) ядроға қатысты электрондық тығыздықтың симметриялы таралуы. Қандай молекулаларды полярлы молекулалар деп атайды? Молекулалар: а) электрондық тығыздығы симметриялы емес орналасуын сипаттайтын молекулалар; б) электрлік орталықтардың тығыздықтары сәйкес келетін; в) диполь моментi 0молекулалар; г) поляризациялануға қабілеті бар. Қандай молекулаларды полярлы емес деп атайды? а) электрондық тығыздығы симметриялы орналасуын сипаттайтын молекулалар б) диполь моментi бар молекулалар в) симметриялы емес құрылымы бар молекулалар г) электрондары бiркелкi емес жалпыланған молекулалар Полярланғыштық деген не? Полярланғыштық деп: а) атомдар мен молекулалардың электр өрісте дипольдiк моментiн қабылдауға қабілеттілігі; б) атомдардың ядроға қатысты ығысуы; в) электрон бұлттарының бастапқы қалпына қатысты ығысуы; г) молекуланың дипольді бағыттауға қатысты ұмтылысы. Электр өрiсінде полярлы молекулалардың полярлануы қандай шамалардан тұрады? а) электрондық; б) атомдық; в) атомдық, электрондық, бағытталу; г) бағытталу. Молекуланың электрондық және атомдық полярланғышығы темпера- тураға қатысты қалай өзгереді? а) азаяды; б) көбейеді; в) тұрақты болып қалады; г) max арқылы өтеді. жүктеу/скачать 0,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||