Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті
Пәннің оқу – әдістемелік кешені
Басылым:
бесінші
ЕҰУ Ф 703-08-15. ПОӘК. Бесінші басылым
1. Активті соқтығысу теориясы (АСТ)
2. Активті
соқтығысу
теориясының
мономолекулалы
реакцияға
қолданылуы.
3. Линдеман гипотезасы
Лекция 5
Тақырыбы: Аралық күй (активті комплекс) теориясы. Абсолюттік
жылдамдық теориясының негіздері. «Шын» және «байқалмалы» активтену
энергияларының бір-бірімен байланысы
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Активті комплекс теориясы (АКТ)
2. Абсолюттік жылдамдық теориясы.
3. Активтену энергиясын есептеу
4. Жиілік факторын есептеу.
Химиялық кинетиканың кең таралған теорияларының бірі активті комплекс
теориясы (АКТ).
АКТ теориясының негізгі идеясы бойынша, реакцияға түсетін бастапқы
заттардың соңғы заттарға (реакция өніміне) айналуы бастапқы зат
молекуласындағы атомдардың ара қашықтықтары біртіндеп өзгеру сатысы
арқылы іске асады. Бұл кезде химиялық байланыстар біртіндеп өзгеріп
аралық активті комплекс түзіледі, ескі байланыстар үзіліп. жаңа байланыстар
түзіледі. Бұл теориянын авторлары Г. Эйринг және М. Поляни, олардың
ұсынысы бойынша А+ВС
АВ+С реакциясы былай жазылады: А+ВС
АВ+С.
Демек, А молекуласы ВС молекуласына жақындаған кезде В-С байланысы
осалданып
жаңа
А-В
байланысы
түзіле
бастайды. Реакцияның АВ + С өнімдері
түзілмей тұрып аралық активті комплекс
[АВС]
түзіледі.
Сөйтіп
молекулалардың
жақындасуы
барысында
А-В
мен
В-С
молекулалары атомдарының ара қашықтығы
біртіндеп өзгереді, демек осы бөлшектердің
потенциалдық энергиясы өзгереді. Егер АВ
және ВС молекулаларындағы атомдардың
ара қашықтықтарының бір - біріне тәуелді өзгерісінің және потенциалдық
энергияның соған байланысты өзгерісінің графигін салсақ (1 және 2
суреттер), онда үш өлшемді график аламыз.
Достарыңызбен бөлісу: