Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті
Пәннің оқу – әдістемелік кешені
Басылым:
бесінші
ЕҰУ Ф 703-08-15. ПОӘК. Бесінші басылым
және
Уақыт =0
болған кезде
болсын. Әрекеттескеннен кейін уақыт
өткенде
болады, мұнда
.
Реакцияның жалпы жылдамдығы параллель
бағыттағы реакциялардың
жылдамдықтарының қосындысына тең болады, демек:
Жалпы түрде жазсақ:
(1)
немесе
, теңдеуді интегралдасақ:
(2)
Бұл теңдеу бірінші ретті қайтымсыз реакцияның теңдеуіне ұқсас.
Қарастырып
отырған параллель реакцияда
- тың мәнін (2) –
теңдеуден тапсақ:
В және С өнімдерінің түзілу жылдамдығы мынаған тең:
және
,
бұл теңдеулердегі
– тың орнына
өрнегін қойсақ:
(3)
және
(4)
Енді (3) және (4) – теңдеулерді
жағдайында
интегралдасақ ( ) және (6) –теңдеулерді аламыз:
(5)
(6)
Бұл
теңдеулерден
-дың кез-келген
мәнінде мына қатынастың
орындалатынын көреміз:
(7)
Параллель реакциядағы А, В және С заттарының
концентрацияларының
уақыт бойынша өзгерісі
жағдай үшін суретте көрсетілген.
Жоғарыдағы (2) және (7) – теңдеулерді біріктіріп шешу арқылы
- ні
жеке-жеке анықтауға болады. Ол үшін ( ) және (6) – теңдеулерді талдап, мынадай
ерекшеліктерді ескеру қажет:
а)
жағдайда
(8)
және
(9)
б)
в)
-дың кез-келген мәнінде
