Лекция 11. Философия свободы


Ежелгі гректер және римдіктар негізгі назарын алдымен «қажеттілік», «тағдыр», «кездейсоқтық» деген ұғымдарға аударған, еркіндік мәселесімен айналыспаған



бет3/9
Дата10.12.2023
өлшемі0,55 Mb.
#135979
түріПрезентация
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Байланысты:
Дәріс 10. Еркіндік философиясы

Ежелгі гректер және римдіктар негізгі назарын алдымен «қажеттілік», «тағдыр», «кездейсоқтық» деген ұғымдарға аударған, еркіндік мәселесімен айналыспаған
Философиялық мағынада алғаш рет «еркіндік» ұғымын софистер қолданған, заңды (Nomos) табиғатқа (Physis) қарама-қарсы қойған кезде
Платон «еркіндік» ұғымын «игілік болмысы» мағынасында ежелгі гректердің полистік өміріндегі бостандық түсінігі шеңберінде қолданған
Аристотель және стоиктер де еркіндікті адам іс-әрекеттерінің еркіндігі немесе спонтанды (табан астында туындаған) еркіндік ретінде анықтаған
Софистер (б.д.д.Vғ.)
Аристотель(384-322жж. б.д.д)
Платон (429 -347 жж. б.д.д.)

Қайта Өрлеу дәуірі және Жаңа замандағы еркіндік ұғымы

  • Еркіндік ұғымы индивидтің басқа адамдармен, қоғаммен қатынастарына таратылады. Сонда «негативті» немесе «позитивті» еркіндік туралы түсініктер қолданылады
  • Еркіндікті адам өз-өзіне және өз әрекетіне туа біткен немесе қалыптасқан қатынасы ретінде түсінеді, сонда еркіндік «тілеймін-істей аламын» «(шамам келеді)» деген мағынада көрініс береді
  • Еркіндік ерік бостандығы ретінде де немесе трансценденталды еркіндік ретінде де түсіндіріледі

Пико делла Мирандола ерік бостандығы туралы


Пико делла Мирандола: «…адамның ерекшелігі және абыройы оның Құдайдан сый ретінде берілген ерік бостандығында
Ерік бостандығының болуы адамға қоршаған ортаны өзгертуге және шығармашылықпен айналасуға жол ашады
Өз еркіне бағынып, адам жұлдыздар деңгейіне де көтеріледі, төмен, аласалық қалпына да түсіп кетеді»
Джованни Пико делла Мирандола
(1463-1494)
« Адамның абыройы туралы сөз»

Реформация кезеңіндегі (XVI ғ.) еркіндік ұғымы


Лютер: ерік бостандығы «нағыз алдау» немесе «адам көкіректілігінің иллюзиясы». Адамның еркі не Құдай-ға, не шайтанға толық бағынышты болады, Жер үстіндегі бәрінің тағдырын Құдай алдын ала жазған.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет