Лекция №7 Тақырып: Оптикалық теодолиттің құрылысы туралы жалпы түсінік. Лекция жоспары
жүктеу/скачать 160,92 Kb.
|
| Верньер – приспособление, с помощью которого отсчитывают доли делений основной шкалы лимба в геодезических приборах. Действие верньера основано на способности глаза уверенно устанавливать совпадение 2 штрихов, когда один из них является продолжением другого и концы их совпадают
Действие верньера основано на способности глаза уверенно устанавливать совпадение 2 штрихов, когда один из них является продолжением другого и концы их совпадают. Верньер представляет собой подвижную шкалу, которая может скользить вдоль основной; деления на подвижной шкале несколько более мелкие, чем на основной. Если интервал между делениями основной шкалы а, а интервал между делениями на верньере (а – а/n), то верньер позволяет отсчитать основную шкалу с точностью, равной 1/n ее деления. Деления верньера оцифрованы в соответствующих долях деления основной шкалы. Если нулевой штрих В. (индекс) находится между двумя штрихами «с» и «с + 1» основной шкалы, то отсчёт равен «с» плюс то показание В., которое находится против штриха, наилучшим образом совпадающего с некоторым штрихом основной шкалы. На рис. цена деления основного круга 30', цена деления В. соответствует 1'; отсчёт – 5°10'. Верньер был изобретён в 1631 г. директором Монетного двора во Франш-Конте (Франция) П. Вернье (Р. Vernier, 1580—1637) и назван в его честь. Горизонтальдық шеңбердің вертикальдық осьтер жүйелерінің конструкциясы бойынша теодолиттер қайталанбайтын және қайталанатын болып бөлінеді. Қазіргі таңда басым қайталанатын теодоллиттер жасалынады, яғни теодолитте алидада мен лимб өз осінен айналып отырады. Мұндай теодолитте алидаданы айналдыра отырып олшенетін горизонтальдық бұрыштың шамасын лимбте бірнеше рет көріге болады, яғни өлшеу дәльдігін жоғарлатады. Мақсаты бойынша теодолиттер мындай түрлерге бөледі. 1. Геодезиялық – горизонтальдық және вертикальдық бұрыштарды өлшеуге арналған; 2. Тахеометрлер - горизонтальдық және вертикальдық бұрыштарды өлшеуге және қыл-жіпті қашықтық-өлшеуішпен ара қашықтықты өлшеуге арналған, оның көмегімен тахеометрлік түсіріс жасауға болады. Қазіргі барлық техникалық теодолиттер Т15, Т30 т.б. тахеометр болып келеді. 3. Арнайы теодолиттер: астрономиялық (АУ2"/10", АУ2"/2") – астрономиялық бақылау негізінде ендік, бойлық және азимутты анықтауға арналған; жер астындағы кен қазбасында өлшеулерге арналған Т15М, Т30М, 2Т30М маркшейдерлік теодолиттер; сонымен қатар арнайы мақсатта қолданылатын теодолиттер – гиротеодолиттер, фототеодолиттер, лазерлік, коддтық т.с.с. теодолиттер. Инженерлік практикада басым Т30, Т15 және Т5 оптикалық теодолиттер таралған. 7.2 Оптикалық теодолиттің құрылысы. 4 Т сериядағы оптикалық теодолиттер тахеометрлік, теодолиттік және жоғары дәльдікті қажеті жоқ басқа да геодезиялық өлшеулерде горизонтальдық және вертикальдық бұрыштарды өлшеуге арналған (сурет 7.1 Теодолиттің құрылымдық схемасы). Теодолиттің стандарттық комплекті: аспап, шпилька, үлкен бұрағыш (отвертка), кіші бұрағыш, паспорт, футляр. жүктеу/скачать 160,92 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|