ІІ Реформация дәуірінің мәдениеті

Реформацияның ең басты мәселелерінің бірі христиан дінінің жаңа бағыты протестанизмнің католиктерден алшақтауы.

1.Рим католикке шек қойылу, яғни заман ағымының рухани қажеттіліктен тұып отырғанын ұғыну керек болды.

2.Адам бостандығы-әлеуметтік құрылыстың негізі болды.

3.Дүниені дінмен емес еңбекпен жаңдандыру.

4.Адамның ақыл-ойын дәріптеу.

Витенберг университетінің профессоры Мартин Лютердің жәйлі түбегейлі өзгерістер-католик шіркеуін қайта құру, діни салт жоралар шамадан тыс салықтарды алып тастау, негізделе отырып христиан дінінің «протестанизм»- деп аталатын мүлдем жаңа бағыттары өмірге келді. Бұл идея көптеген елге арқау болып, католик шіркеуін қатты мазасыздандырды, яғни діни соғыстарға алып келді. Дегенмен Коперниктің, Дантенің «Құдiретті комедия», Бокаччоның «Декомерон» атты шығармалары қайта басылды.

Католиктер жағынан протесстанттарға қарсы соғыс даярлай отырып 1572 жылы 30 мыңдай адам қырылды (Францияда-800, Орлеонда- 500). Қаншалықты қан төгіс болса да, протесстанттар арасындағы пікірлер толастамады. Оған гуманист Эразм Роттердамский, Мартин Лютердің «Адам еркінің бостандығы» төнірегіне талас дәлел.

Менталитеттің жаңа түрлері өмірге келді, ол адам баласының ақыл- ойының жемісі еді. Ғылым дамыды. Галилейдің айтуы бойынша табиғаттың өзі де білім көзіне айналып, кітаппен сабақтастық табады.

Гуманистер классикалық әдемілікті, христиандар даналықты, әдемі латын тілін менгерсе, Реформаторлар дінге өз сенімдерінің аққиқаттығын басты орынға қойды да білімді, адамгершілік сенімді алға тартты.

Дінге сену, құрметтеу, ұғыну әрбір адамның өз шешімімен болу керек, - деп ұқты. Өз басына сен, өз ойыңа сен, Лютер дін жолына түскен адамның сенім және адамгершілік мәселелеріне тәуілсіз болуын жақтай отырды ар- ождан бостандығын алға тартты. Библияны - неміс тіліне аударып, неміс ғылымының игілігіне айналдырды.

Реформация жеңісі қоғамдық өрлеу тұғызып ұлттық мәдениетті ғана емес, дүниетанымын мәдениетінің қалыптасуына зор әсерін тигізді. Реформация ешқандай әлеуметтік саяси идеяларды жарияламаса да қоғамды жікке бөлуді талап етпесе де, көркемді шығыстық саласында қомақты жетістіктерге жетті, адамның сана-сезімін өзгертті. Адам еркін ойлауға мүмкіндік алды. Буржуазия қоғам- адамы қалыптасты прогресстік жолға ұмтылу басталды.