Жай механизмдерді қолданғанда біз ұтпаймыз да және жұмыстан да ұтылмаймыз.
h биіктіктегі массасы m болатын дөңгелек (шар) қажет. Бірінші рет горизонталь жазықтық, екінші рет көлбеулік бұрышы a=30° тең көлбеу жазықтық арқылы домалатамыз. Екі жағдайдағы жұмысты анықтау керек.
Бірінші жағдайда күш жұмысы потенциалдық энергияның өзгерісіне тең
немесе жұмыстың анықтамасы бойынша.
,
мұндағы F=–mg; h=s; cos180°=–1.
Екінші жағдайда жұмыс тең әсерлі күшке қарама-қарыс орындалады
.
Суреттен екенін көруге болады.
Оның жұмысы
,
Нәтиже екеуінде де бірдей, себебі жол тең, мұндағы l – гипотенуза, h – тікбұрышты үшбұрыштың қарама-қарсы жатқан катеті.
Жай механизмдердің ПӘК-і басқа машиналар немесе механизмдегілердей пайдалы жұмыстың толық жұмысқа қатынасымен есептеледі.
,
мұндағы AП=A+DA, бұл жерде DA – шығын, ол үйкеліс күшіне қарама-қарсы жұмыс бола алады. Кез-келген жүйеде үйкеліс күші болғандықтан жай механизмдердің ПӘК-і әрқашанда бірден кіші болады.
Достарыңызбен бөлісу: |
