Лингвоэкология және ономастикалық кеңістік

Тіл тазалығы
Орындаған:
Амангельдин Еркин

Тіл экологиясы
(лингвоэкология) 
– бұл лингвистикалық теория 
мен тәжірибенің бір жағынан, 
тілдің қолданылуы мен дамуына
кері әсер етуші факторларды
зерттеумен байланысты, екінші
жағынан, тілдік қатынас
тәжірибесін жетілдіру мен тілді
байыту тәсілдерін және
жолдарын іздеумен байланысты
бағыт болып табылады. Бұл
тақырыптың көтерілуі уақыт
талабынан туындап отыр. 
Тіл экологиясының
қарастыратын
мәселелерінің бірі – тілдік
ортаның сөз тазалығы. 
Әсіресе жастардың
арасында әрбір екінші-
үшінші сөзінен кейін
былапыт сөзді
араластырып сөйлеу сәнге
айналып бара жатқандай.

•
Америкалық лингвист Э.Хаугеннің
сипаттауынша
«Тіл экологиясы дегеніміз – тілдің қоршаған
ортасымен өзара қатынасы туралы ғылым, тілді
қоршаған орта деп тілдің өзінің кодтарының бірі
ретінде қолданатын қоғамды айтуға болады. Тіл
экологиясы жартылай физиологиялық (яғни
сөйлеушінің санасында басқа тілдермен өзара
әрекеттестікте) және жартылай әлеуметтік (яғни тілді
коммуникация құралы ретінде қолданатын қоғаммен
өзара байланыста) сипатқа ие. Тіл экологиясы оны 
үйренетін, қолданатын және өзге адамдарға тарататын
адамдарға тәуелді»

Бүгінгі таңдағы БАҚ тіл мәдениеті дамуының айқын бір құбылысы – тілдің
үнемі даму, жаңару, толығу үстінде болуы, ол қоғамда болып жатқан жағдайлар
мен тарихи оқиғаларға байланысты. Тіл орашолақтығы баспасөзден гөрі
телехабарларда жиі байқалады. Түрлі коммерциялық, тәуелсіз телеарналарда
мемлекетіміздің 50-де 50 тіл бағдарламасын әйтеуір орындасақ болды деген
желеумен комментатор, диктор, тіпті тележурналист мамандарын ешқандай
байқау, сынақсыз қабылдайды. Ал ондай мамандар әдеби тілдік норманы,
сөйлеу мәдениетінің табиғатын білмек түгілі, ауызекі, тұрмыстық сөйлеудің өзін
(акцентпен) бұзып айтады.