Жүктеме өзгергенде (Iтұтынылатын ток өзгеруімен), қозғал- тқыштың айналу жиілігінің негізгі өзгеру факторы Ф0 магниттік ағын (яғни, қоздыру орамасының ағынымен анықталатын магниттік ағын) өзгерісі болып табылады. Қозғалтқышта қарастырылған қоз- дыру тогына тең тұтынатын ток ұлғайған кезде негізгі Ф0 магниттік ағын ұлғаяды және сонымен бірге негізгі Ф магнит ағыны ұлғаяды, бұл теңдеуге сәйкес айналу жиілігінің төмендеуіне әкеледі (3.27).
Тұтынылатын ток көбейген сәтте, зәкір тізбегіндегі және қозды- ру орамасында кернеу төмендейді І(Rя+ Rв). Бұл фактор, сондай-ақ айналу жиілігінің төмендеуіне әсер етеді. Дегенмен, ток көбейген
сәтте зәкір реакциясының магнитсіздендіру әсері ұлғаяды, бұл маг- нит ағынының өсуін баяулатады. Бұл белгілі бір дәрежеде кернеу- дің төмендеуіне әсер етеді (нәтижесінде, зәкір реакциясы болмаған жағдайдан гөрі, пайда болған ағын баяу өседі).
Жүйелі қоздыру қозғалтқышының айналу жиілігі тұтынылатын токқа тәуелділігі, кері пропорционалды тәуелділікке жақын болады (әсіресе, магниттік ағын негізгі токпен пропорционалды болғанда, машинаның магниттік жүйесінің болмашы толтырғанда): жүктеме ұлғайғанда айналу жиілігі өте жылдам төмендейді, ал бос жүріс кезінде жүктемені кеміткенде шексіз ұлғаяды («тоздыру» құбылысы орын алады). Айналу жиілігінің мұндай жүктемеге тәуелділігі па- раллельді қоздыру қозғалтқыш жағдайында орын алатын қатаң си- паттамаға қарағанда, жұмсақдеп аталады (3.4, бсуретті қараңыз).
Жүйелі қоздыру қозғалтқышы арқылы тұтынылатын токтан ай- налу жиілігінің тәуелділігі, параллель қоздыру қозғалтқышының реттемелік сипаттамасына ұқсас болады (яғни айналу жиілігінің қоз- дыру тогына тәуелділігі), өйткені жүйелі қоздыру қозғалтқышында тұтынылатын ток қоздыру тогымен сәйкес келеді.
Айналу жиілігінің кенет жоғарылауын ескере отырып, жүктемені азайтқан кезде жүйелі қоздыру қозғалтқышы номиналдыдан 20...25% төмен жүктемеде, тіпті бос жүрісте де жұмыс істемеуі керек.
Теңдеуге (3.10) сәйкес, M қозғалтқыштың айналмалы кезі Ф маг- нит ағынына және Iязәкір тогына пропорционалды болады (осы жағдайда тұтынылатын Ітокқа тең). Төмен жүктемелерде, машина-
ның магниттік тізбегі нашар қаныққан кезде, полюстердің магниттік ағыны қоздыру орамасының бойымен ағып жатқан ток үшін пропор- ционалды болады: Ф = kI, мұнда k - пропорционалды коэффициент. Бұл жағдайда теңдеу (3.10) келесідей жазылу мүмкін:
М=смФІ=смkІ2, (3.28)