деудегі бөлшек алымы (3.22) азаяды. Бұл жағдайда n айналу жиілігі төмендеу керек. Дегенмен, зәкір тогының ұлғаюы зәкір реакциясы- ның магнитсіздендіру әсерін арттырады, соның нәтижесінде қозғал- тқыштың Ф магнитті ағыны төмендейді.
Соңғы фактор оның ұлғаюына қарай айналу жиілігіне әсер етеді, өйткені Ф мәні n өрнегінің бөлгішінде болады.
Осы екі фактордың бірлескен әсерінің нәтижесінде жүктеме артқан сайын айналу жиілігі азаяды немесе артады. Жиіліктің артуы бірнеше киловатт немесе одан артық қуаты бар параллельді қозғал- тқыштарда пайда болады, өйткені зәкір реакциясы төмен қуатты ма- шиналарға қарағанда айтарлықтай көрінеді.
Айналу жиілігінің қозғалтқыш білігіне пайдалы қуатқа тәуелділігі арта түскен жағдайда, қозғалтқыштың жұмысы тұрақсыз екенін көр- сетуге болады. (3.3-бөлімде тұрақтылық мәселесі механикалық сипат- тамаларды талдау негізінде талқыланды.) Жұмыстың тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін, тұрақтандырғыш орамасы қозғалтқыштың негізгі тіректеріне орналастырылады, оның магниттік ағыны параллельді қоз- дыру орамасына сәйкес, бағытталатындай етіп, зәкір орамасымен жүйелі түрде қосады. Тұрақтандырғыш ораманың магниттік ағыны зәкір реак- циясының магнитсіздендіру әсерінің орнын толтырады. Нәтижесінде, айналу жиілігінің пайдалы қуатынан абсцисс осіне сәл қисайған пайдалы қуатынан тік сызықты тәуелділігі пайда болады, сондықтан, нөлден но- миналды мәнге дейін өзгеріп отырғанда, жиілік 2 ... 8% ғана төмендейді. Кгс-м кезінде өлшенген қозғалтқыштың M2пайдалыиінкүші, P2 Вт білігіне пайдалы қуатпен келесі қатынаспен байланысты бола- ды: Р2= M2Ω, мұндағы Ω — айналудың бұрыштық жылдамдығы, рад/с. (Жазылған қатынас vжылдамдығымен дене қозғалысының
ілгерімелі қозғалысында F күшін дамытатын, Р қуаты арасындағы белгілі байланысқа ұқсас болады: Р = Fv; айналу қозғалысы үшін қуат өрнегіне формальды көшу үшін, мәндер тиісті мәндермен ауы- стырылады: күш, күштің иінкүшіне немесе жұп күшінің иінкүшіне, жылдамдық - бұрыш жылдамдығына ауыстырылады).
Сонымен, келесіні аламыз
MP29,55P2,
(3.23)
2 n
мұнда айналдыру жиілігі n, айн/мин және Ω бұрыштық жылдам- дық арасындағы байланыс пайдаланылады (3.13).
Сонымен, пайдалы иінкүш пайдалы қуатқа пропорционалды
және айналу жиілігіне кері пропорционалды болады. Жоғарыда