М. К. Ахметова Мәтін лингвистикасы


сыртын іиимен ңоршап қойгаи қоқыр-соқыр



Pdf көрінісі
бет94/133
Дата15.11.2023
өлшемі4,98 Mb.
#123413
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   133
сыртын іиимен ңоршап қойгаи қоқыр-соқыр.
Қасында ауыз су әкелет ін екі-үш агаш кеспек. Үй алдында
қарауытқан үюлі телек
(Ә.Кекілбаев).
Бұл мәтіндегі жалпы көрініс оны кұраушы негізгі компонентгер 
мен олардың кеңістіктегі өзара орналасу тәртібі арқылы сипатталған. 
Кереует, жастың, одеяло, орамал, үй, керме агаиі, қоқыр-соқыр,
агаш кеспек, тезек
сиякты заттық ремапық басымдылықгар аркылы 
жасалған интернат бөлмесінің іші мен айдаладағы жалғыз үйдің 
айналасындагы көріністер оқырманның көз алдына самсап тұра қалады. 
Көріністі сурет етіп тұрған да логикалық екпінді иеленген осы затгык 
ұғымдар.
Суреттеу мәтіндерінде заттық ремапық басымдылықпен катар 
сапалык-сындык ремалық басымдылыққа ие болатын үзіктерді де 
көптеп кездестіреміз. Мысалы: 
Бүл уақытқа шейін бала қалпында
жүрген Қарагөз енді ширатылган нәзік, үзын бойлы, қынай белді,
толқынды қара шашы бар, түңгиық сүлу ңара көзді бойжеткен
болыпты
(М.Әуезов).
Бүл жігіттің жасы отыз шамасында. Орта бойлы, дөңгелек
денелі, қысқалау мүртты, шоқша сақалды, сургылт беті дөңгелек
жалпақтау. Суыц қарайтын қисыц біткен кішілеу өткір көзінде
және түксиген қабагында өзгеше қаталдық бар. Кішкене мүрны
көз, қабагьіна үйлеспейді
(М.Әуезов).
Мүның інісі Тектігүл аныгында бойы биік, кеудесі 
т а л ы с т а й
дейтін ңал сирагы ү ш н да сом біткен атан ж ілік азамат еді
Баңтыгүл өзі де кесек, балуан денелі, иықты, кеуделі келген де,
інісі Тектігүл бүдан бойга биік, бар сү й егі балгы н бола/пын
(М.Әуезов).
Берілген суреттеу мэтіндеріндегі хабардың, ойдың шыққан тұсы, 
темалар -
Қарагөз, жігіт, Бақтшүл, Тектігұл
сөздері. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   133




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет