есік алдында буы бүрқырап, екі иінінен будақ-будаң дем алатын самаурыи да жоқ, зне, төрт түягы аспанга ңарап, қазың басында төңкерулі түр. Аламойнақ ңаниіа ырбацдаса да, адамсьіз өмірдің йжарын аша алмады. «Апыр-ай, Айна ауырып ңалган жоқ па екен...» деп ошады Таган. Жүрісін иіапшаңдата түсті (О.Бөкеев).
3. Жүщалы аурулар халыц арасында, әсіресе, согыс, аштыц немесе табши апат кездерінде кең тараган. Қызылша, көкжөтел, can аурулары екі жасқа дейінгі балалардың көтиілігіне ажая болган. X X гасырдың ортасынан бастап адамзат көптеген ж үқпалы аурупардан цұтылды. XIX гасырдыц аягында француз галымы Луи Пастер жүңпалы аурулардың қоздырушысы микробтар екенін аныңтады. Жүщалы аурулармен барлыцадам бірдейауыра бермейді. Қызылша, қурезек, бәртпе, көкжәтел, сүзек сияқты аурулармен ip pent ауырган адам өмір бойы бүл аурумен ауырмайды немесе 126
ауруы өте жеңіл өтеді. Көп адамдар ауруды жұқтырып алса да, олар ауырмайды, себебі адам ауырганнан кейін оныц денесінде сол жұңпалы ауруга қарсы туратын цабілет - иммунитет пайда болады. Иммунитет адам денесіндегі иммундық жүйеде цалыптасады. Денені бөгде заттар мен жасушалардан (микробтар, вирустар) немесе дененің өзінде пайда болган зиянды заттардан (қатерлі ісік жасушалары) ңоргауды цамт амасыз етуші лимфоид мүшелер жиынтыгы «иммундьщ жүйе» деп аталады (Ә.Күзенбаева).
4.
