М. К. Ахметова Мәтін лингвистикасы
жүктеу/скачать 0,6 Mb.
|
М. К. Ахметова Мәтін лингвистикасы-emirsaba.org
| құрамына енген
сө йлемдерді ң беретін мағынасының бір-бірінен өзгеш еленіп тұруы. Себебі б ір тұтасымды түзіп түрған бірнеш е с ө й л е м д е р д ін әрқайсысынын П О Л / ч т » - m - - а ---------~~,і+лКмс*лады да, әроір сөилемде аитылаіьш ой күрделі фразалық түтасым мазмұнын беруде бір-бірінен ерекшеленеді. Тұгасым кұрамындағы алғашқы сөйлемдер мағыналык, тұлғалық тәуелсіздігімен, беріп отырған мағынасының анагүрлым ауқымдьшығымен, айтылған ойға қЗзық болуымен, одан кейінгілері айналасындағы сөйлемдерге мағыналық, тұлғальіқ тәуелділігімен, алдыңғы сөйлемдерде акгалған мағынаға бағыныштылығымен және соңгы сөйлемдері мэгівдегі хабарды тамамдауымен бөлектеніп түрадЫ- Демек, курделі фразалық түтасымныц бастауы ойды дамьггуға түрткі болып, түтасымдағы жалпы мазмұнды білдіреді; күрдвл* фразалык түтасымның дамуында алғашқы сөйлемдерде берілген жалпы мағына нактыланып, түтасымдағы негізгі мячмүн беріледі; күрделі фразалык түтасымньщ корытуында түтасымда айтьілған мазмұн жинакталып, корытындыланады, түйін шығарылады, ой аяқгалады. Мысалы: Еяаман грлындагы домбыраны Құлтумага ұстата 86 сапды да, сып етіп турекелді. Мөңкенің артын ала сыртқа шыгып, үй жанында үзарып ңалган көлеңкеге екеуі қатар отырды. Мөңке оган Төлеудіц сөзін тпүгел жеткізді де, «кәне, бүган не дейсің?» - деген сурақты кескінде багып қалды (Ә.Нұрпейісов). Бүл - үш сөйлемнен тұратын күрделі фразалык тұгасым. Мәтіннен сөйлемдердің мағыналық бірлігі негізінде бөлшектеніп алынған. Тұтасьшның алғашқы сөйлемі мәтіндегі мазмұнның дамуына түрткі жүктеу/скачать 0,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|