физиологиялық зерттеулер үшш қолданылатын аппаратуралар мен қүрал-жабдықтар физиологиялық зерттеудің классикалық əдістері көптеген инструменттер мен приборлардың жасалуына алғы шарттар жасады. операциялық қүрал-саймандарга үлкен жөне кішкене кдйшылар, хирургиялық жөне анатомиялық пинцеттер, қан тоқтататын қысқыштар, инелер мен ілгектер, скальпель, түйреуіштер мен арнайы жіптер жатады. 1-суретте керсетілген саймандар жиынтығы студенттер гграктикасын еткізу жүмыстарында көп қолданылады.
қазіргі кезде төжірибелік сабақтар мен лабораториялық жүмыстарда қолданылатын қүрал-жабдықтарды стимулдаушы жөне тіркеуші аппараттар деп екіге беледі.
стимулдаушы аппараттар. биологиялық объектілерді электр тоғымен тітіркендіру үшін 1980 жылдарға дейін индукциялық катушкаларды кеңінен қолданып келді. қазіргі кезде олар электростимулятормен алмастырылды (2-сурет). студенттердің физиологиялық практикумдарында электростимулятордың бірнеше
түрлері қолданылады. бүл приборларды қолдану барысында объектіге өсер ететін тітіркендіргіштердің күшін, жиілігін, үзақтығын мақсатқа сөйкес реттеп отыруға болады. электростимулятор қолдануға ыңғайлы жөне тітіркендіру кезінде тканьдерге ешбір зиян келтірмейді.
сурет.препарат даярлауға арналған саймандар.
- анатомиялық үлкен қайшы; 2 - кішкене қайшы; 3 - скальпель; 4 - жіп өткізуге арналған хирургиялық ине; 5 - тканьдерді препараттауға арналған ине; 6 - тамырға канюля қоюда қолданылатын қосымша аспап; 7 - анатомиялық пинцет; 8 - пеанның кыскыш пинцеті; 9 - кохердің кысқыш пинцеті; 10 - диффенбахтың клемм-шшцеті; 11 - диффенбахтың бүрамалы кысқышы; ) 2 - мора қысқышы
сурет.электр тітіркендіргіштің жалпы көрінісі
тіркеушіаппараттар. оқу лабораторияларында жүргізілетін эксперименттерде препараттардың жауап реакциялары кимографтың көмегімен жазылады (3-сурет). бүрын механикалық кимографтар қолданылса, қазір электр қуатымен жүмыс істейтін кимографтар қолданылуда.
7
сурет.ет жиырылуын графикалық тіркеуге арналған қондырғы
сурет.препаратты бекітуге арналған миографтар: а - тік миограф; б - бүрышты миограф
физиологиялық практикумдарға қолданылатын басқа да қондырғылар мен приборлар тақырыптарды өту барысында қаралады.
препараттың тіршілік қасиетін сақтау үшін қажетті ерітінділер. дайындалған препараттардың тіршілік қасиетін сақтау үшін натрий хлоридының изотоникалық ерітіндісі қолданылады (0,65% насі ерітіндісі суық қандылар үшін, 0,9% ерітінді - жылы қандылар үшін). осы сияқты ерітінділерді фгоиологиялық ерітінділер
деп атайды. органдар мен препараттардың тіршілік қасиетін ұзақ уақыт сақтау үшін ерітінділерде касі қатар басқа да заттар болады /мысалы калий, кальций түздары/.
1-кесте
препараттың тіршілік қасиетін үзақ уақыт сақтауға арналған ерітінділер