ер адамдардың негвгі зат алмасуын есептеуге арналран кестетамақ рационынкесте бойыншақүру жүмыстыңмақсаты: берілген таблицаларды пайдалана отырып, еңбектің əр саласына жататын түрлі категориядағы адамдар үшін тамақ рационын есептеп шығаруды үйрену.
жүмыска кажетті күрал-жабдыктар: оқулықта керсетілген кестелер. 108
жүмыстыңбарысы: ересек адамдарға қажетті энергия мөлшері еңбектің түрімен жөне олардың ауыр- жеңілдігімен байланыстырылып есептелінеді. осыған байланысты ересек адамдарды негізінен 4 категорияға бөледі (6-кесте).
еңбектің түрлі категориясына байланысты қажетті тəуліктік ккал. мөлшері адам организміне тамақпен бірге белоктар, майлар жөне углеводтар түрінде жеткілікті түрде түсіп отырса ғана орындалады. мысалы, еңбектің бірінші категориясына жататын адамдар үшін күнделікті рационға 109гр. белок, юбгр. май, 433 гр. углевод кіріп отыруы шарт. қоректік заттар қатынасы барлық категория үшін 1:1:4 шамасында болуы қажет
'г> тамақтанудың физиологиялық мөлшері •'•'•'
грамм мелшерімен алынған тамактық затгар
адамдар категориясы
i
п
111
iv
белоктар
майлар углеводтар
109 гр.
106 гр.
433 гр.
122 гр.
1 16 гр.
491 гр.
141 гр.
134 ф.
558 гр.
163 гр.
153гр. бзігр.
калориялығы
3,208
3592
4112
4678
тамақ қүрамына белок пен майдың үштен бірі кіруі қажет (жану арлардік і).
белокқа аса бай (ет, балық, бүршақ) заттарды күндізгі рационға қосқан жөн, кешке - сүт пен өсімдіктерден дайындалған тағамдар береді.
түскі тамақ бірінші, екінші түрден, ал үшіншісін шəй немесе компот түрінде береді.
нанның екі түрін беру керек - ақ жөне қара нан.
төулігіне терт рет тамақтандырған дүрыс деп есептелінеді. рацион жасағанда төуліктік калораж таңертеңгілік астын, 25%, сескелік астың - 15%, түскі астың - 45%, ал кешкілік астың - 15% қамтыған жен.