М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан
анализаторлар физиологиясы
жүктеу/скачать 0,67 Mb.
|
Адам және жануарлар физиологиясы УМКД
анализаторлар физиологиясықалыпты жағдайда кез келген организм сыртқы ортадан келіп түскен информацияларды қабылдап, оларды талдаудан еткізеді. орталық нерв жүйесі организмнің ішкі ортасының өзгерістері жөніндегі афференттік импульстарды қабылдап, оларды қайта ендеу арқылы гомеостаздық процестерді түрақтандырып отыруға қатысады. сонымен, ішкі жөне сыртқы орта информацияларын қабылдап, оларды өткізу жөне мидың жоғарғы бөліміне талдау процестерін анализаторлар жүйесі атқарады. и.п.павловтың анықтауынша анализаторлар тітіркенуді қабылдайтын шеткі рецепторлардан, тітіркенуді өткізуші белімнен жөне афференттік жол аяқталатын орталықтан немесе "мидан" түрады. орталық белімге келіп түскен сигналдар толық түрде талдау мен жиынтықтаудан етеді. бұлардан басқа кез келген анализаторлардың өрбір құрылымдық бөлікгері өздеріне төн физиологиялық қызметтер атқарулары мүмкін. мысалы, көздің эпителиясы мен қасаң қабығының (роговица) эндотелиясы натрий, калий жəне хлор иондарын кез жүйесінен сіңіріп алып, кездің алдыңғы камерасына шығарып отырады. сол арқылы олар кездің ішкі қысымын реттеуге қатысады. жүмыскөз өткірлігш анықтау жүмыстың мақсаты: көздің негізгі қызметін білу. жүмысқа қажетті қүрал-жабдықтар: кез өткірлігін аньщтау кестесі, таяқша. жүмыстың барысы: кестеде өріптер бірнеше қатарда жоғарыдан темен қарай кішірейе орналасқан əріп кестесін қабырғаға іліп қояды. көзін тексеретін адамды 5 м қашықтықта отырғызады. бір кезін жауып, таяқшамен керсеткен өріптерді оқиды. қай өріп қатарын анық керетінін айтады. содан соң екінші кезін жауып төжірибені қайталайды. көздің өткірлігі оріп кестесінің оң жағында, сол бойынша əр адамның кез өткірлігін анықтайды. ү=і - қалыпты, ү=0.8 — темен, ү=1.5-2.0 - қалыпты жағдайдан жоғары. жүмыскөру өрісш анықтау жүмыстың мақсаты: периметрді қолдана отырып анықтауды үйрену. жумысқа қажетті қүрал-жабдыктар: периметр, ақ жөне тұсті деңгелекшелер, сызғыш, көру ерісінің бланкасы жүмыстың барысы: периметрдің алдына отырьш, иегін штативке қойып, оны ез ыңғайына қарай дөлдейді . козін кезек-кезек жауьш, əр көздің өрісін анықтайды. периметр доғасын екі жағдайда қойып өлшейді: тік жөне келденең жағдайда эксперимент жүргізуші ақ деңгелекті (шеңберді) шеттен ортаға қарай жайлап қозғайды да төжірибедегі адам периметр нүктесін кердім дегенде тоқтатады жөне еріс бланкасына белгілейді (59-сурет). осыны доғаның екінші жағынан қайталайды. содан соң осы нүктелерді қосады. периметр доғасын 15, 30, 60, 90° қойып, нүктелер қосындысынан сызық жасайды. төжірибені қызыл, жасыл, көк, сары түсті дөңгелекшемен қайталайды. жүмысжүктеу/скачать 0,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|