М. С. Кульгильдинов К. Ә. Жүсіпов Р. Ә. Қозбағаров Көлік техникасын өНдіру және жөНдеу техНоЛоГИясы негіздері оқулық

N

i n
l_i


 ^{i1 ; (1.17)}

N

^{мұндағы,} l₁ , l₂ , l₃....l_n ^{– жеке детальдардың размерлері, N – партиядағы} детальдар саны.
Қалыпты тарау қисығының формасын анықтайтын бірден-бір пара- метр болып табылатын орташа квадраттық ауытқуды мына формуламен анықтайды:


_{s } ; (1.18)

 шамасы размерлердің шашырауын анықтайды және кездейсоқ қателіктердің әсер ету дәрежесін сипаттайды.  шамасы аз болған сай- ын қисық соншалықты созылыңқы болады, яғни размерлер шашырауы да азаяды.

Математикалық статистика әдісімен зерттеу төмендегілерге мүмкіндік береді:

• 
  технологиялық үдерістер дәлдігін анықтауға (дәлдік d критериіне ^{мына жағдай жатады d}  6s ^);
  
• 
  шақтама интервалында размерлері орналасқан детальдар са-
  

нын алу ықтималдылығын анықтауға. Бұл үшін абсолюттік жиілікті y
33
3–8708

y¹  ^y N
немесе y¹  ^{y 100} ; (1.19)

N

Зерттеулер қорытындысын атап өтелік: х = 0, 36s интервалында өңделген детальдардың барлық размерлерінің 35%-ы орналасады, х =  0, 76 болғанда 50%, ал х = 3s болғанда 99,7%. Соңғы жағдайда қалыпты таралу қисығы абсцисса осімен біругуге өте жақындайды, яғни өңделген детальдардың барлығының дерлік нақты размерлерінің ^{орташадан ауытқуы} 3s ^{шегінде болады немесе абсолюттік шамасы} 6d-дан асық болады [10]. Егер дайындаманы өңдеу шақтамасы 6d-дан кем болмаса, онда үдеріс дәлдігі талаптарға сай болады, ал егер 6d-дан кем болса, онда детальдардың бір бөлігінің размерлері талапқа сай бол- майды да, бұл өңдеу үдерісі қолдануға келмейді.
Шашыраудың, орташа арифметикалық размердің, орташа квадрат- тық ауытқудың шамаларын анықтаудың, қалыпты тарату қисығын тұрғызу үшін қажетті бес нүктенің кординаторларымен мүмкін болар деталь ақауларының пайызын есептеу деректерін анықтау үшін 1.7- суретте партиядағы деталь саны 100 болатын өңдеудегі математикалық өлшеудің нәтижелері келтірілген.


1.7-сурет. Детальдардың жарамдылық ықтималдылығының қалыпты және нақты таралу қисықтары


Детальдың бақыланатын размері – сыртқы бет диаметрі ДL =
_{=( 20}0,085 _{) мм.}
0,025