Кітапханашы: «Ұялы телефон зиянды ма?

Ең алғашқы ұялы телефон осыдан 50 жыл бұрын жасалыпты. Оны швед өнертапқышы Стюре Лаурен ойлап тапқан екен. Аппарат-тың салмағы 35 келі тартса керек. 1973 жылы Motorola DynaTAC компаниясы ең алғашқы портативті ұялы телефонды жасап шығарды. 1973 жылдың 3 сәуірінде Motorola компаниясының қызметкері Мартин Купер өзінің бәсекелесі Джоэло Энгелоға қалтафон арқылы қоңырау шалады. Бұл ұялы телефонның салмағы 1,15 келі болған екен.

Қазіргі кезде ұялы телефон кір жуғыш мәшине немесе теледидар секілді күнделікті тұрмыста қолданатын құралға айналды. Кішкене ғана төртбұрышты аппарат арқылы керек адамдарыңмен хабар алмасуға, фотоға түсіруге, интернетке кіруге, радио тыңдауға болады. Жапон елінде үйдің есігі ұялы телефонның көмегімен ашылады. Ал Оңтүстік Кореяда масаларды үркітетін функциясы бар қалтафондар бар екен.

Енді негізгі мәселеге көшейін. Бүгінде ұялы телефонның денсаулыққа әсері туралы жиі айтылуда. Мәселен, венгр ғалымдары ерте кезден ұялы телефонды пайдаланған жеткіншектердің миында ісік пайда болады деген пікірде. Брита-нияның ғалымдары қалтафон баланың психикасына әсер етіп, жүйке жүйесінің бұзылуына әкеп соқтырады деп есептейді. Неміс педиатрия академиясы балалардың ұялы телефонды қолдануына шектеу қоюды ұсынып отыр. Ал Бангладеште арнайы заң қа-былданып, 16 жасқа толмаған балаларына телефон алып берген ата-аналарға айыппұл салынады екен.

Әрине, ұялы телефонды шығарған адамдар оны әу баста ел игілігі, байланыстың тиімділігі үшін ойлап тапқан ғой. Алайда, кейбір ата-аналар ұялы телефонды кішкентай балаларға ойыншық ретінде беріп қояды. Бала оны аузына салады, жалайды. Сөйтіп, үлкендер үйде де, түзде де қолданатын құралдағы микробтар сәбидің ішіне түседі. Бұл – сөз жоқ, бала денсаулығына қауіпті. Мұны бір деңдер. Екіншіден, көптеген балалар қалтафонды қолдан тастамайтын әдет шығарды. Осылайша алтын уақыттарын бостан босқа сарп етеді. Бір тәулікте 24 сағат болса, соның 12-13 сағатын осы ұялы телефонмен өткізеді. Мектеп оқушыларының біразы ұялы телефонды сабақ үстінде пайдаланады: музыка тыңдайды, бейнеклип көреді, кейде сондағы әуенге елітіп, ұйқылы-ояу, маужырап отырады. Ал сергек отырғандарының өзі бір-біріне «хат» жазып, сабаққа тіпті де көңіл бөлмейді. Бұл тірлік, өкінішке қарай, үйге келген соң да қайталанады. Ұялы телефонның жарқыраған экранына телміріп отыру ең алдымен көз жанарын әлсірететіні айтпаса да түсінікті. Өткен жылы британиялық көз дәрігерлері осы мәселені алға тартып, дабыл қаққан болатын. Олардың айтуынша, британиялық жастар арасында алыстан көрмеушіліктің (миопия) белең алуы ұялы телефонға тікелей қатысты екен.

Осыған қарап-ақ, ұялы теле-фонды бейберекет пайдаланудың айтарлықтай зияны бар екеніне көз жеткізесің. Әрине, ғылыми-техникалық дамуды тоқтату қиын. Ол күн санап даму үстінде. Ұялы телефонсыз бүгінгі өмірді елестету мүмкін де емес. Бірақ оның электромагнитті толқын шығаратын құрал екенін ұмытпауымыз керек. Ал электромагнитті толқын есту мүшесі мен миға әсер ететінін көптеген зерттеулер дәлелдеп берген. Тіпті, ресейлік ғалымдар ұялы телефоннан шыққан өріс ми жасушаларын қыздырып, кейін олардың жұмысын бұзады деген болжам айтыпты.

Сондықтан да ұялы телефонды пайдаланудың төмендегідей ережелерін ұсына-мын:

1. Телефонды сөмкеде ұстау керек;

2. Сөйлесу уақытын барынша қысқартқан жөн;

3. Сөйлескен кезде телефонды өзіңнен әрірек ұста;

4. Телефонмен ұзақ ойнама.

Ұялы телефонның зияндары

    Соңғы жылдарда өмірімізге жылдам кіріп келген ұялы телефондардың көптеген пайдалы жақтары болғанындай, зиянды жақтары да көріне бастауда.  

Кітапханашы:

1. 
   Ұялы  телефон  оқушыларға  қажет.
   

/ой қозғау кеші/

1. 
   Кіріспе
   
2. 
   Ұялы телефонды пайдалану
   
3. 
   Ұялы телефонның кемшіліктері
   
4. 
   Ұялы телефонның артықшылығы
   
5. 
   Ұялы телефон мәдениеті
   
6. 
   Қорытынды