KP 1 AE BC 1 ( AD BC) BC 1 ( AD BC)
2 2 2
Теорема дәлелденді.
Ғылыми зерттеу әдісі ретінде – анализ бен синтез математикалық зерттеулерде ерекше маңызды роль атқарады.
Анализ деп белгісізден белгіліге қарай көше отырып пайымдалатын ғылыми оқыту әдісін айтады.
Анализ – логикалық тәсіл, зерттеу әдісі ретінде үйретілетін объектіні ойша немесе тәжірибелік түрде құрамды бөліктерге бөліп, әр бөлік бүтіннің бөлік ретінде жеке зерттелуін айтады.
Анализ (грекше analygts) – жіктеу, бөлшектеу, талдау дегенді білдіреді. Синтез (грекше sinthesis) – біріктіру, жинақтау, теру дегенді білдіреді.
Синтез деп жеке элементтерді бір тұтасқа жинақтауға көмектесетін логикалық тәсіл. Математиканы оқытуда анализ бен синтез мәні өте зор, ол есептерді шешу әдісі ретінде, теореманы дәлелдеу, математикалық ұғымдардың қасиетін үйрену т.б. әр алуан формада кездеседі.
Анализ бен синтез – іс жүзінде бірін-бірі толықтыратын бір тұтас аналитикалық – синтетикалық әдіс. Мәселен, анализ кезінде күрделі есептер жай есептерге бөлшектенеді, ал синтез жай есептерді бір ғана мағыналы, бір тұтас бір есепке біріктіреді. Анализді бүтіннен оның құрамды бөліктеріне жіктейтін ойлау әдісі, ал синтез – жеке бөліктерді бір бүтінге біріктіретін ойлау әдісі деп түсінеміз. Анализ бен синтез математиканы оқыту процесінде ұғымдарды қалыптастыруға, теоремаларды дәлелдеуде және есептерді шығаруда кеңінен пайдаланады. Анализ бен синтез математиканы оқып – үйренудің аса маңызды әдістері болып табылады. Олардың қолдануларын көрсететін мысалдар қарастырамыз:
Мысалы. Үшбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы 2d болатынын дәлелдеу керек.
Аналитикалық жолмен дәлелдеу тәсілі. 2d – жазық бұрыш кез келген үшбұрыштың үш бұрышы жазық бұрышқа орналасатынын көрсету керек (4-сурет).
а) М- нүктесінен өтетін CK||AB болатын жазыңқы бұрышты саламыз. б) 2 жазбадан бірден табылады.
в) 5 1, CK||AB, М-қиюшы.
М
сурет
г) 4 3
д) 5 4 2 2d
е) 1 2 3 2d
Синтетикалық жолмен дәлелдеу тәсілі.
а) CK||AB жүргіземіз.
б) 4 3, CK||AB, ВМ-қиюшы.
в) 5 1, CK||AB, АМ-қиюшы.
г) 5 4 2 2d
д) 1 2 3 2d
жазыңқы бұрыш.
Стереометрия есептерін шешуге анализ бен синтезді қолдану.
Мысалы. Призманың табаны ұзындығы 3м болатын тең қабырғалы үшбұрыш. Бүйір қабырғасы 5м, ол табан қабырғаларымен бұрыш жасайды. Призма көлемін табу керек (6-сурет).
В1
С1
А E С
сурет
Берілгені: АВСА1 В1С1 үшбұрышты призма.
АВС : АВ
ВС
АС
3м
А1 АВ А1 АС .
А1 А 5м
Т.к V=?
Аналитикалық әдіс: Призма көлемі V SH
h=? S=?
(1)
A OE : А О (2)
1 1
A EA : A EA 900 , A AE ,
Достарыңызбен бөлісу: |