Темперамент адамның жалпы қозғалысынан (мәселен, біреулер шапшаң қозғалады, тез қимылдайды, енді біреулер жай қимылдап, асықпай істейді), психиканың күші мен тереңдігінен (мәселен, біреу өжет, алғыр болса, екінші біреу керісінше, сылбыр, жігерсіз болады), адамның көңіл-күйінің ерекшеліктерінен (салмақты, тұрақты, жеңілтек, тұрақсыз т. б.) эмоция сезімдерінен де (біреу сабырлы, екінші біреу күйгелек т.б.) жақсы байқалып отыратын психикалық қасиет. - Темперамент адамның жалпы қозғалысынан (мәселен, біреулер шапшаң қозғалады, тез қимылдайды, енді біреулер жай қимылдап, асықпай істейді), психиканың күші мен тереңдігінен (мәселен, біреу өжет, алғыр болса, екінші біреу керісінше, сылбыр, жігерсіз болады), адамның көңіл-күйінің ерекшеліктерінен (салмақты, тұрақты, жеңілтек, тұрақсыз т. б.) эмоция сезімдерінен де (біреу сабырлы, екінші біреу күйгелек т.б.) жақсы байқалып отыратын психикалық қасиет.
Темперамент туралы теориялар - Гиппократ— ежелгі
- грек дәрігері, көне
- медицина реформаторы.
- Оның медицина бойынша
- жазған еңбектеріне орай,
- Гиппократты «медицинаның
- атасы» деп атайды
Гиппократтың ойынша, адамның тәнінде төрт түрлі сұйықтық болады. Гиппократтың ойынша, адамның тәнінде төрт түрлі сұйықтық болады. Олар: - денені жылытып тұратын - қан,
- салқындататын - шырын (слизь),
- құрғататын - бауырдағы сары өт және
- оған дымқылдық беретін қара өт (талақ).
Организмдегі сұйықтардың біреуінің басым болуы адамның темпераментін анықтайды Рим дәрігері Гален (129-199) темпераменттің санын он үшке жеткізді.
Гален (Galenus) (129-200 ж.ж.) — морфология ғылымының сол кездегі қарқынды дамуына зор еңбек сіңірген көне Рим дәрігері.
Неміс философы И. Кант (1724-1804) өзінің «Антропология » деген еңбегінде темпераменттің төрт түрі туралы толық психологиялық сипаттама берді.
Темперамент туралы теориялар 19-шы ғасырдың аяқ кезінде де кең өріс алады. Көрнекті орыс педагоғы П.Ф.Лесгафт (1837-1909) темпераменттерді қан сауыттардың жуандығы мен кеңдігіне байланысты деп тұжырымдады.
XX ғасырда темперамент туралы теориялық пікір айтқан ғалымның бірі Э. Кречмер (1888-1964). Ол «Тән құрылысы және мінез» атты еңбегінде темперамент турлері адамның дене құрылысымен конституциясымен байланысты болады деді. Кречмер адамдарды дене құрылысымен конституциясына қарай төрт типке бәледі. Олар: пикник, атлетик, лептосоматик, диспластик.
Достарыңызбен бөлісу: |