Мәңдерінің бірі –заттар салмағының сақталу заңын ашқан кедергі деңгейінде қалыптасып,әрі қарай даму дәрежесі жетті
жүктеу/скачать 1,36 Mb.
|
| Диссоциациялану дәрежесі деп диссоциацияланған молекулалар санының жалпы суда еріген молекулалар санына қатынасымен анықталады:
(0-1, 0- 100%) (6) Иондану дәрежесіне байланысты заттарды шартты түрде үш топқа бөледі: а) - күшті электролиттер, ә) 3 < < 30 % - орташа күшті электролиттер б) < 3 % - әлсіз электролиттер Диссоциациялану дәрежесінің мәніне сай электролиттерді осылай бөлу шартты түсінік, өйткені бұл шамаға мынадай факторлар әсер етеді: 1) еріткіш пен еріген зат табиғаты (байланыс табиғаты), 2) ерітінді концентрациясы С(СH3COOH) = 0.1 моль/л, = 1,3%; С(СH3COOH) = 10-5 моль/л, = 50%, 3) ерітіндіге қосылатын аттас ион концентрациясына тәуелді, КtАn ↔ Кt+ + Аn- МеАn ↔ Ме+ + Аn- егер анионы аттас (бірдей) екінші затты бірінші зат ерітіндісіне қосса, тепе-теңдіктің оңнан солға ығысуына байланысты (Ле- Шателье принципі бойынша) заттың (НАn) диссоциациялану дәрежесі төмендейді, 4) Температураға тәуелді: а) КtАn ↔ Кt+ + Аn- + Q ∆S ›0 ∆H‹0 ∆G‹0 Егер диссоциация экзотермиялық болса, ол өздігінен жүреді. Ал, диссоциация эндотермиялық болса: ә) КtАn ↔ Кt+ + Аn- - Q ∆S ›0 ∆H›0 онда мына теңсіздік │∆H│ < │T∆S │ орындалуы үшін жоғары температура иондану дәрежесін арттырады. Заттардың иондану үрдісі, әсіресе әлсіз және орташа күшті электролиттер үшін, қайтымды болғандықтан оны диссоциациялану константасы арқылы сипаттауға болады. (7) Диссоциациялану константасы тек зат табиғаты мен температураға тәуелді, концентрацияға тәуелсіз шама. Оның сандық мәні неғұрлым үлкен болса, электролит соғұрлым күшті болды. Заттың диссоциациялану константасы мен диссоциациялану дәрежесінің арасында байланыс бар. Бұл байланысты анықтау үшін КtАn затының диссоциациясын қарастырайық; КtАn затының концентрациясы С болса, ерітіндідегі иондар концентрациялары: [Кt+] = [Аn-] = олай болса, диссоциацияға ұшырамай қалған КtАn затының концентрациясы [КtАn] = = . Енді осы мәндерді диссоциациялану константасының математикалық өрнегіне қойсақ: Кд= (8) Бұл формула Осфальдтың сұйылту заңының (1888ж) математикалық өрнегі деп аталады. Әлсіз электролиттер үшін <<1 болуына байланысты, бөлімін 1-ге тең десек, (9) формуладағы С - ерітіндінің молярлы концентрациясы: С (Х) = , сонда: ; Бұл формула әлсіз электролиттер ерітіндісін сұйылтқанда (көлемі артқанда) диссоциациялану дәрежесінің артатынын көрсетеді. Күшті электролиттер толық диссоциацияланады, олай болса, олар үшін болуы керек, бірақ тәжірибе жүзінде < 1 болады. Бұл қайшылықты 1923 жылы Дебай-Хюккель теориясы түсіндірді. Күшті электролит ерітіндісінде иондар концентрациясы үлкен болады. Диэлектриктік тұрақтысы төмен еріткіш молекулаларымен сольваттанған иондар бір-бірімен электростатикалық күшпен әсерлесіп, иондық «атмосфера» түзіп, олардың еркін қозғалысына кедергі болады. Осыған байланысты тәжірибе жүзінде бөлшек санына байланысты анықталатын шамалар (Δр, Тқайнау, Тқату) мәндері электролит толық иондалды деп есептеген мәнінен төмен болады. Сондықтан байқалатын концентрацияны Льюис (1907) ұсынысы бойынша активті(белсенді) деп атады. Активті пен нақты концентрация арасында мынадай байланыс бар: Va = fC, мұндағы а – активтік, f – активтілік көрсеткіші, С – нақты концентрация. Ал, активтілік көрсеткіш, иондық күшке дейтін шамаға тәуелді. Мұндағы, J – иондық күш, mi – молярлық концентрация, zi – ионның заряды. Еріткіштің диэлектрлік тұрақтысы жоғары болса, ерітінді концентрациясы төмен болғанда иондық «атмосфера» түзілуі азайып, f→1, аС болады. жүктеу/скачать 1,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|