жүре пайда болған(қантты диабетте, ауыр металл тұздарымен уыттану, сәулесоқ ауруы, нәруыздық ашығу, стероидты гормондармен ұзақ емделгенде, қарттық шақта)
Пролиферация ( лат. рroliferatio – көбею) – дәнекер тіндердіңжасушалық бөлшектерінің көбеюі. Пролиферациядағы негізгі рөл макрофагтарда.
Қауырт қабынудың жергілікті белгілері (ЦЕЛЬС-ГАЛЕН бойынша): Қызару - rubor артериялық гиперемия дамуы салдарынан
Ісіну - tumor экссудация мен қабынулық инфильтраттың әсерінен
Қызу - calor жылы артериялық қанның көп келуінен және зат алмасу қарқынының артуынан
Ауыру - dolor нерв аяқшаларының, К+, Н+ иондарымен, брадикининмен тітіркенуі; экссудатпен механикалық қысылуы.
Ағза қызметінің бұзылуы - functio laesa ауыру сезімі, жасушалар зақымдануы салдарынан
Қабынудың жалпы белгілері: қызба, ұйқышылдық, тәбеттің болмауы, бұлшық еттердің ауыруы – миалгия, буындардың ауыруы-артралгия, бауырда «жауаптың жедел кезеңі» нәруыздарының түзілуі (С – реактивті нәруыз, сарысулық амилоид А, фибриноген, церуллоплазмин, гаптоглобин, антиферменттер - антитрипсин), ядролық солға жылжыған нейтрофилді лейкоцитоз, иммундық жүйе жасушаларының әсерленуі – цитокиндер – интерлейкиндер (ИЛ-1, ИЛ-6); ӨТЖФ әсерлерінің нәтижесі
Созылмалы қабыну
ұзақ өтуімен және әлсіз айқындығымен сипатталады
әсерленген макрофагтардың санының артуымен басталады
негізгі жасушалары макрофагтар мен лимфоциттер.
пролиферация басым болады.
Тіндердің құрылымы бұзылуы мен айқын пролиферацияның қатарласа кездесуі
Қабынудың жағымды жақтары:
Қабыну ошағын орнықтырып, сау тіндерден шектеуі
Патогенді жайтты бір жерде ұстап, оның жойылуы
Ыдырау өнімдерін жойып, тіндердің біртұтастығын қалыптастыру
Иммунитеттің түзілуі
Қабынудың зиянды жақтары:
Тіндердің зақымдануы
Аурулардың (энцефалит, менингит, мый абсцесі, миокардит) негізін құрайды
Қабынудың этиотропты емі
Себепкер ықпалға әсер ету
Бактериостатикалық және бактерицидті әсер ететін дәрілер
Дәнекерлерге қарсы дәрілер (салдарлық әлтерацияны азайту)
Микроциркуляцияны жақсартатын дәрілер
Пролиферацияның көрсеткіштері
Көрнекті материал: 1. Мультимедиялық дәрістердің электронды түрі (студент кафедрадан алады)
2. Ә.Н.Нұрмұхамбетовтің редакторлығымен дәрістер курсы: Патофизиология в схемах и таблицах: – Алматы: Кітап, 2004. – ҚазҰМУ кітапханасында және кафедрада электронды түрі
Әдебиеттер: Негізгі Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 265-293.
Патофизиология // Под ред. Новицкого В.В., Гольдберга Е.Д. Уразовой О.И.– Москва: Изд-во ГЭОТАР, 2010., том 1 с.442-497
Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 111-116.
Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 194-222.
Қосымша Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А.Владимирова. – М.: Триада-Х, 2002. – С. 181-200.
Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2001, С. 222-234.
Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник для вузов. – М.: ГЭОТАР – Медиа, 2009. - С. 61-79
Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 1. – С. 184-200.
Жуйко. Н.В. Особенности реактивности детского организма. Алматы 2006. – С. 44-46.
Чернух А.М. Воспаление. М.: Медицина, 1979.-448с.
Бақылау сұрақтары (кері байланыс): Қабынуды неге біртектес дерттік үрдістерге жатқызады?
Организмнің зақымдануға қорғану-бейімделу серпілісі ретінде қабыну нені сипаттайды?
Қабыну кезіндегі зақымдану мен қорғанудың диалектикалық бірлігін неден көресіз?
Қабынудың этиотропты және патогенездік емдеу ұстанымдары.
№ 2 тақырып. АЛЛЕРГИЯ
Мақсаты: аллергиялық серпілістердің реагиндік, цитотоксиндік, иммунды-кешендік және жасуша қатысуымен өтетін түрлерінің этиологиясы мен патогенезінің негізгі сұрақтары бойынша білімін қалыптастыру Дәріс жоспары: Аллергия, анықтамасы. Оның этиологиясы (себептері және жағдайлары), аллергендердің жіктелуі, олардың сипаттамасы.
Кук, Джелл және Р. Кумбс бойынша аллергиялық әсерленістердің жіктелуі.
Аллергиялық әсерленістердің сатылары ( иммундық әсерленістер, патохимиялық және патофизиологиялық өзгерістер), олардың патогенезі.
Сенсибилизация, түрлері, патогенезі.
Аллергиялық әсерленістердің І, ІІ, ІІІ, ІҮ – түрлері патогенезінің ерекшеліктері:
а) аллергендердің табиғаты, сенсибилизация тетіктері;
б) негізгі дәнекерлері, олардың шығу тегі және биологиялық маңызы.
6. Гипосенсибидизация, түрлері, патогенезі.
Дәріс тезистері АЛЛЕРГИЯ – организмнің өз тіндерінің зақымдануымен қабаттасатын иммундық әсерленістер (В.И. Пыцкий)