113 6 ТАРАУ. МИКРООРГАНИЗМДЕР ЭКОЛОГИЯСЫ 6.1. Микробтар экологиясы - микроэкология Микроорганизмдер экологиясы (o ik o s-грек с е зш е н аударганда - у й , TipuimiK ету орны )-
микроорганизмдерд1 ц
6ip-6ipiMeH жэне коршаган ортамен езара аракатынасын зерттейдь
Микроорганизмдер топыракта, суда, ауада, еамд1ктерде, адам организмшде жэне жануарларда, тштен
космоста да табылады.
Микроорганизмдер-биоценоздын курамды белш еп, ягни т1ршшктщ б1ркелю жагдайындагы сукойма
немесе кургак аймакта орналасатын биотоп-жануарлар, ешмджтер мен микроорганизмдер жиынтыгы.
Ортаньщ б ел гш аймагында мекендейтш микроорганизмдер жиынтыгын микробиоценоз деп атайды.
К^оршаган ортада микробтардыц таралуы. Крршаган ортаныц кептеген организмдер1 табигатта заттардыц айналым процесш е катысады,
TipuiùiiriH жойган жануарлар мен ешмджтердщ калдыктарын жояды, топырактыц еш мдиппн арттырып,
биосферада тепе-тецщ кп устап туруга катысады. Олар адам организмшде калыпты микрофлора ретшде
б1ркатар пайдалы кызметтер аткарады.
6.1.1.Топырац микрофлорасы Топыракта топырак тузу жэне топырактыц езш-ез1 тазарту процестерше катысатын, табигатта азот,
KOMipTeri жэне т.б. элементтер айналымына катысатын эртурл1 микроорганизмдер
TipmmÎK етедь Топыракта
бактериалар, сацыраукулактар, муктер (сацыраукулак пен цианобактерия симбиозы) жэне карапайымдар
мекендейдь Топырактыц 1 грамында бактерия саны -10 млрд, жасушага жетед1. Топырак беткешнде УК-
сэулелер1, кургакшылык т.б. факторлардыц эсершен микроорганизмдер салыстырмалы турде азайып
отырады.
Микроорганизмдерд1ц кепш пип 10 см калыцдыктагы топырактьщ жогаргы кабатында кездесед1.
Терецдеген сайын микроорганизмдер мелшер1 азайып, 3 - 4 метр теренд1кте олар мулдем кездеспейд1.
Т оп ы рак м и к р о ф л о р а сы н ы ц курам ы оны ц тип1не ж эн е ж а гд а й ы н а ,
вс1мд1к ку р ам ы н а,
температурасына, ылгалдыгына жэне т.б. байланысты. Топырак микроорганизмдер1н1ц к е п ш ш гш щ
рН-ы бейтарап, салыстырмалы жогары ылгалдыкта, 25-45° С температурада дамуга кабш етп.
Топыракта а зо т б е к т а ш молекулалы азотты cinipyre каб1летт1 бактериялар (Azotobacter, Azomonas,
Mycobacterium жэне т.б.) TipuimiK етедк Азотбекггюш цианобактериялар турлерш немесе кек -ж асы л
балдырларды, Kypiiu алкаптарыныц еш мдипгш арттыру ушш колданады.
Топырак -
