Медициналык, микробиология
8.1.3. Иммунологияныц даму тарихы
жүктеу/скачать 47,48 Mb. Pdf көрінісі
|
Медициналық микробиология
| 185
8.1.3. Иммунологияныц даму тарихы Ауырган адам сауыкканнан кешн кайталап ауырмайтындыгы ерте заманнан бер! байкалынган едг Эр гасырда, эр окымысты бул кершюке ез шюршше тусш ж берген. Гиппократ- «агзаныц табигаты», не «емдеу купи», Гален - «е\йрлж куш», Парацельс - «емдейтш куш» деп тушщцрген. «Иммунитет» деген термин медициналык эдебиетке X IX гасырдыц соцынатаман юре бастап, француз сездшше 1869жылдары нактылы косылган. Иммунология шм1 даму желюше сэйкес шартты турде уш кезецнен еткен: протоиммунология - антикалык уакыттан X IX - шы гасырдыц 80-ип жылдарына дeйiн; эксперименталдык жэне теориялык кезец - X IX - шы гасырдыц 80-пп жылдарынан ХХ-шы гасырдыц бас кезше дешн; ушшпп кезец XX -шы гасырдыц орта кезш ен бастап соцына дешн. Ушпши кезецде иммунологияныц молекулалык жэне генетикалык салалары щугыл дамыгандыцтан бул уацыт молекулалык-генетикалык кезец деп аталды. Гылыми иммунологияныц непзш курган француз химии Луи Пастер, орыс галымы И.И.Мечников, немютщ дэршер-биохимип Пауль Эрлих деп саналады. Эдiлeттiк ретшде атап кететш жагдай. Кдзак елшщ XV гасырдагы гулама-шипагер! Этебойдак Тшеукабылулы “Шипагерлж баян” дейтш ецбегшде шешек шдетше карсы егу эд 1 сш тапкан жэне ¡с жузшде колдану тэсин туралы толык мэл1мет берген. 200 жылдан кешн шешек ауруынан сацтану уппн сиыр кара шешегш адамга егуд! агылшын дэргер! Эдвард Дженнер усынган болатын, б1рак, ол бул кернют! гылыми турде непздей алмады. Сонымен, X IX жэне XX гасырлардыц арасында жаца ш м саласы иммунология курылып, XX гасырдыц ¡ппнде аса мацызды гылыми жацалыктар ашылып, иммунология жалпыбиологиялык жэне жалпымедициналык пнмге айналды (8.2-кесте). Кептен-кеп ашылган жацалыцтардыц биологияга, эар есе медицинага мацызы зор екенше Нобель сыйлыгымен марапатталган окымыстылардыц: (И.И.Мечников, П.Эрлих, Р.Кох, Э.Беринг, Ж.Борде, К.Ландштейнер, Ш.Рише, Д.Снелл, Н.Ерне, Ф.Бернет, П.Медовар, Р.Портер, Д.Эдельман, Ж.Доссе, У.Мильштейн Д.Келлер, С.Тонегава, С.Прусинер жэне тагы баскалардыц) ецбектер! куэ бола алады. Иммунологияныц непзш курган Л.Пастер Нобель сыйлыгымен марапатталмаган, ейткеш оныц ем1р суру кезшде мундай сыйлыкпен марапаттау комитет! курылмаган едг X IX гасырда мен XX гасырдыц б1ршцп жартыснда иммунология Еуропада, эшресе Францияда каркынды дамыган е д г 1888 жыл Л.Пастердщ адамзатка Ыщрген атакты ец беп уппн халыктан жиналган каражатка Иммунология институты (каз1рг! уакытта Пастер институты) ашылып, бул мекеме баска елдердщ иммунолог-галымдары жыйналган орталык гылыми мектеб! болды. Пастер институтыныц кабыргасында коптеген дуние жузше э й гш галымдар ¡с аткарып иммунологияныц одан эр! дамыуына себепкер болган. Иммунологияныц дамуына аса зор ецбек Ыщрген Ресей галымдары И.И.Мечниковты, В.К.Высоковичт!, Г.Н.Габричевскийд!, Н.Я.Чистовичт!, Л.А.Зилберд!, П.Ф.Здродовскийд!, Р.В.Петровты айта кету керек. 1980 жылы Иммунолог галымдардыц Букшодактык когамы курылган болатын. 1983 жылдан бер1 «Иммунология» журналы шыгарылады. К^азакстанда осындай когам курылган, онын терагасы профессор А.А.Ш ортанбаев баскарган когам мушелер!-республиканыц иммунологтары жемют! ецбек етш жатыр. Иммунология мамандары медициналык академияларда, университеттерде жэне гылыми-зерттеу институттарында дайындалады. |