Бирмагамбетов Т.Б., ст. преп. М, к.э.н.
Бондаренко А.О.
МАБ, «Финансы», 3 курс, г. Алматы
Процесс внедрения инноваций в банков-
скую систему Казахстана становиться все более
и более востребованным по различным новым
веяниям современных технологических раз-
работок. На рынке инновационных продуктов
осуществляются технологические решения для
реализации развития стратегий банков в шаг
с современными условиями рынка. Усиление
конкуренции между банковскими института-
ми требует от банков внедрения инноваций,
что положительно сказывается на общую до-
ходную часть банка, расширяя спектр оказыва-
емых банковских продуктов и услуг. Таким об-
разом эта ситуация оказывает прямое влияние
на процентную маржу банков второго уровня.
На данный момент различные авторы дают
различную трактовку банковской процентной
маржи. Процентная маржа – один из ключевых
показателей деятельности банка, отражающий
эффективность проводимых банком активных
операций. В самом упрощенном варианте,
банковская маржа есть разница между про-
центными доходами и процентными расхода-
ми. Если ориентироваться на показателях дан-
ных, которые предоставляем КФН, процентная
маржа есть отношение чистого дохода, связан-
ного с получением вознаграждения, к активам,
приносящим доход [1]. В свою очередь, чистый
доход, связанный с получением вознагражде-
ния, рассчитывается как разница между до-
ходами, связанные с получением вознаграж-
дения и расходами, связанные с выплатой
вознаграждения.
По состоянию на 01.01.12 года банковская
система Республики Казахстан была представ-
лена 38 банками второго уровня. Общая сум-
ма всех активов на этот период составляла 12,8
трлн. тенге. Для осуществления эффективности
проведения активных операций, необходимо
осуществить ранжирования банков второго
уровня, так как банки имеют различный уро-
вень активов и различных уровень возмож-
ности проведения операций и, соответственно,
различный уровень дохода. В результате банки
подразделяются на 4 группы: крупные банки,
средние банки, малые банки, мелкие банки.
К категории крупных банков относятся 10
банков с активами свыше 350 млрд.тенге. Доля
активов БВУ по категории «Крупных банков»
составляет 82,8% от общей суммы от общей
суммы совокупных активов или 10,6 трлн.тенге.
При этом, активы, приносящие доход только 8,8
трлн.тенге (таблица 1). Объем кредитного порт-
феля данной группы составил 9,3 трлн. тенге
или 88, 7%. При этом, объем сформированных
провизий составляет 33,5% от объема кредит-
ного портфеля.
Влияние инноваций на процентную маржу
банков второго уровня РК
Таблица 1. Информация по расчету процентной маржи по крупным банкам
тыс.тенге
Данные КФН сайт - www.afn.kz
№ Наименование
Активы,
приносящие
доход
Расходы, связанные
с выплатой
вознаграждения
Чистый доход,
связанный с
получением
вознаграждения
Процентная
маржа
1
АО "КАЗКОММЕРЦБАНК" 2 013 255 176
125 639 452
110 100 099
5,47%
2
АО "Народный Банк
Казахстана"
1 915 357 929
80 225 306
85 458 919
4,46%
3
АО "БТА Банк"
1 381 292 348
151 646 376
-14 038 693
-1,02%
4
АО "Банк ЦентрКредит" 988 136 770
61 389 816
22 753 383
2,30%
5
АО "АТФБанк"
888 641 072
45 863 906
27 975 946
3,15%
6
АО "Альянс Банк"
394 611 834
37 366 475
11 987 545
3,04%
7
ДБ АО "Сбербанк"
359 002 622
12 794 575
20 983 090
5,84%
8
АО "Цеснабанк"
282 317 774
19 523 880
13 474 431
4,77%
9
АО "KASPI BANK"
318 042 960
29 514 511
31 496 218
9,90%
10
АО "Евразийский Банк"
304 686 407
19 386 688
18 309 482
6,01%
Итого
8 845 344 892
583 350 985
328 500 420
4,39%
20
Таблица 2. Информация по расчету процентной маржи по средним банкам
Таблица 3. Информация по расчету процентной маржи по малым банкам
тыс.тенге
тыс.тенге
Данные КФН сайт - www.afn.kz
№ Наименование
Активы,
приносящие
доход
Расходы, связанные
с выплатой
вознаграждения
Чистый доход,
связанный с
получением
вознаграждения
Процентная
маржа
1
АО "Ситибанк Казахстан" 311 845 769
475 199
3 507 387
1,12%
2
АО "Нурбанк"
192 544 134
13 337 969
6 502 292
3,38%
3
АО "ТЕМIРБАНК"
176 872 689
15 362 873
10 108 547
5,72%
4
АО "Жилстройсбербанк
Казахстана"
159 533 586
2 286 656
5 595 906
3,51%
5
ДБ АО "HSBC БАНК
КАЗАХСТАН"
205 407 332
1 063 382
10 060 013
4,90%
6
АО ДБ "RBS (Kazakhstan)" 138 215 712
409 605
1 434 228
1,04%
7
АО "ДБ "АЛЬФА-БАНК"
83 832 817
2 398 441
3 458 364
4,13%
8
АО "Delta Bank"
62 130 966
3 064 452
5 338 629
8,59%
9
АО "ЭКСИМБАНК
КАЗАХСТАН"
62 249 125
4 520 588
3 761 702
6,04%
10
АО "Казинвестбанк"
60 554 232
3 342 723
2 207 490
3,65%
Итого:
1 453 186 362
46 261 888
51 974 558
3,86%
№ Наименование
Активы,
приносящие
доход
Расходы, связанные
с выплатой
вознаграждения
Чистый доход,
связанный с
получением
вознаграждения
Процентная
маржа
1
ДО АО Банк ВТБ
(Казахстан)
33 990 600
1 054 244
1 764 441
5,19%
2
АО ДБ "БАНК КИТАЯ В
КАЗАХСТАНЕ"
63 372 377
61 891
606 747
0,96%
3
АО "Банк
"Астана-финанс"
28 639 013
808 388
1 820 444
6,36%
4
АО "Хоум Кредит Банк"
23 760 139
766 568
9 405 018
39,58%
5
АО "Банк " RBK"
16 344 885
532 434
1 001 977
6,13%
По данной группе средняя процентная мар-
жа составляет 4,39%. Самым низким показате-
лем процентной маржи является показатель у
БТА Банка, не только по группе, но и по всем
данным БВУ, что составляет -1,02%. АО «БТА
Банк» входит в 10-ку крупнейших банков, из-
за реструктуризации и аналогичных факторов,
у банка совокупные активы меньше обяза-
тельств. Наиболее высокий показатель про-
центной маржи крупных банков у АО «KASPI
BANK» 9,9%.
К категории средние банки относятся 10
банков с объемами активов от 70 млрд. тенге
до 346,02 млрд. тенге и общий объем активов
данной группы составляет 1,7 трлн.тенге или
13,5% от всех активов банков второго уровня.
Активы, приносящие доход составляют 1,4 трлн.
тенге (таблица 2). Объем кредитного портфеля
составил 0,98 трлн.тенге или 9,3% от кредитно-
го портфеля банков второго уровня. Категория
«Средних банков» показала самый низкий ре-
зультат средней банковской маржи с показате-
лем 3,86%.
Самый высокий показатель в данной ка-
тегории у банка АО «Delta Bank»- 8,59%, а са-
мый минимальный показатель у банка АО»RBS
(Kazakhstan)» 1,04%. При этом у данной катего-
рии объем сформированных провизий состав-
ляет 25,4% или 248,2 млрд.тенге.
К категории малых банков относятся 10 бан-
ков второго уровня с активами от 17 млрд. тен-
ге до 70 млрд.тенге. Активы, приносящие доход,
составляют 248,5 млрд.тенге (таблица 3).
21
Данные КФН сайт - www.afn.kz
Доля данной группы в банковском секто-
ре составляет около 3% или 383,9 млрд. тен-
ге. Объем кредитного портфеля малых банков
составляет 178,6 млрд.тенге или 1,7% от всего
банковского рынка. Объем сформированных
провизий 4,9% или 8,7 млрд.тенге. Малые банки
являются более стабильными и быстро реаги-
рующими на рынке банковских услуг. Средняя
банковская маржа по данной группе составляет
8,39%. Самым большим показателем процент-
ной маржи является 39,58% у АО «Хоум Кредит
Банк». Данный показатель самый высокий не
только у данной категории, но и по всем бан-
кам второго уровня. При этом, доля этого бан-
ка в банковском секторе составляет 0, 35% или
45,5 млрд.тенге.
К категории мелких банков относятся 8 бан-
ков второго уровня с активами до 17 млрд. тен-
ге, общий объем активов составляет 74.6 млрд.
тенге или 0,58% от банковского рынка. Активы,
приносящие доход, составляют всего 47.6 млрд.
тенге (таблица 4). Средняя банковская маржа
по данной группе, которая составляет 6,1%. Эти
банки занимаются выдачей кредитов на корот-
кий срок и небольшими суммами. Самая высо-
кая процентная маржа из данной группы со-
ставляет 13,94% у банка АО»Банк Kassa Nova»и
у АО «Заман-Банк» - 11,11%.
Анализируя среднюю процентную маржу
можно определить, что в банковском секто-
ре лидируют малые банки 8,2%, вторыми идет
группа мелких банков 6,1%, а затем группа
крупных банков с показателем 4,4% и на по-
следнем месте группа средних банков с пока-
зателем 3,9%.
Учитывая, среднюю процентную маржу
можно отметить, что у малых и мелких банков
значительно быстрее осуществляется внедре-
ние новых банковских продуктов и услуг, кото-
рые позволяют получать высокие процентные
доходы. При этом, значительная часть инно-
ваций в банковском секторе осуществляется
Таблица 4. Информация по расчету процентной маржи по мелким банкам
тыс.тенге
Данные КФН сайт - www.afn.kz
№ Наименование
Активы,
приносящие
доход
Расходы, связанные
с выплатой
вознаграждения
Чистый доход,
связанный с
получением
вознаграждения
Процентная
маржа
1
АО "ДБ "КЗИ БАНК"
10 917 139
1 714
568 222
5,20%
2
АО "Банк Kassa Nova"
9 274 224
164 068
1 293 054
13,94%
3
АО "ДБ "PNB" - Казахстан" 6 448 308
70 289
111 976
1,74%
4
АО "Исламский Банк
"Al Hilal"
8 430 631
215
180 003
2,14%
5
АО "Сеним-Банк"
4 543 487
254 329
245 227
5,40%
6
АО ДБ "НБ Пакистана"
в Казахстане
3 518 033
17 786
324 627
9,23%
7
АО "Заман-Банк"
4 510 658
668
501 200
11,11%
Итого:
47 642 480
509 069
3 224 309
6,09%
№ Наименование
Активы,
приносящие
доход
Расходы, связанные
с выплатой
вознаграждения
Чистый доход,
связанный с
получением
вознаграждения
Процентная
маржа
6
АО "МЕТРОКОМБАНК"
21 324 157
508 816
1 032 788
4,84%
7
АО "ТПБ Китая в
г.Алматы"
20 657 220
45 793
286 191
1,39%
8
АО "AsiaCredit Bank
(АзияКредитБанк)"
14 403 471
193 814
1 242 981
8,63%
9
АО "Шинхан Банк
Казахстан"
12 452 236
76 371
619 866
4,98%
10
АО "Банк Позитив
Казахстан"
13 565 034
55 448
497 713
3,67%
Итого:
248 509 132
4 103 732
18 278 201
8,17%
22
в крупных и средних банках, однако, высокие
расходы на разработку банковских кредитных
продуктов и узкая специализация в этих финан-
совых институтах не позволяет получать высо-
кий уровень процентной маржи. Вместе с этим,
в структуре процентной ставки по выдаваемым
кредитам роль процентной маржи играет су-
щественную роль, потому что, если оптималь-
ный уровень процентной маржи будет в раз-
мере 5%, а стоимость привлечения около 5%,
с минимальным кредитным риском, то уровень
стоимости кредитных ресурсов предоставля-
емых составит 14%, что является достаточным
для реализации проектов.
В результате можно сказать, что влияние
инноваций или нововведений на кредитном
рынке будет существенно влиять на уровень
процентной маржи, и в конечном итоге будет
способствовать снижению уровня стоимость
кредитных ресурсов.
Источники:
1. www.afn.kz
23
Ғылыми жетекшісі:
Байдаулетова Г.О. , аға оқытушысы
Әлемдік тәжірибеде кеңінен қолданылатын
қаржы саласының термині IPO (Initial Public
Offering) қор нарығындағы акцияларды жұрт-
шылыққа бастапқы орналастыру деген ұғымды
білдіреді. Бұл жерде «бастапқы» деген сөз ком-
паниялар өздерінің акцияларын көпшілікке ал-
ғашқы рет ұсынуын білдіреді. Сондай-ақ, мем-
лекетке тиесілі акциялар пакетінің бір бөлігін
орналастыру қор нарығын дамытуға зор үлесін
тигізеді.
«Халықтық IPO» дегеніміз – мемлекеттік ком-
паниялардың бағалы қағаздарын халыққа са-
туын түсіндіретін әлемдік тәжірибе. Оның басты
ерекшелігі басқа инвесторларға қарағанда жеке
тұлғаларға акцияларға жазылу мүмкіндігінің ер-
терек ашылуында.
2011 жылы елімізде тәуелсіздігіміздің
жиырма жылдығы атап өтілді. Осы жиырма
жыл ішіндегі еліміздің басты басымдығы халық-
тың әлеуметтік және экономикалық әл-ауқаты
болып табылады.
Біздің елімізде мемлекеттік компаниялар-
дың акцияларын тек Қазақстан Республика-
сының азаматтары мен қазақстандықтардың
құқығына өкілдік ететін зейнетақы қорлары
ғана сатып ала алады. «Халықтық IPO» бағ-
дарламасы қалың жұртшылық үшін отандық
кандидат компаниялардың акцияларын сатып
алу мүмкіндігін қамтамасыз етуге бағытталған,
яғни Қазақстан Республикасының азаматтары-
ның мүдделерінде әзірленген. Акцияларды са-
тып ала отырып, азаматтар олардың иелерінің
біріне айналады және елдің экономикасының
өсуіне өз үлесін қосады.
Біздің ойымызша, бұл бағдарламаны жүзеге
асырудың халық үшін маңызды тұсы - халық-
тың қаржылық сауаттылығын арттыру және ха-
лықтың жинақтарын капитал нарығына тарту
мүмкіндігі.
Сонымен қатар мынаны айта кеткен жөн:
«Халықтық IPO» бағдарламасының басты мақ-
саты – компания бизнесін дамытуына қаржы
тарту, компания құнын жоғарылату. Яғни, бұл
үрдіс – жекешелендіру емес, акцияларды сату-
дан түскен қаражат компанияда қалады және
олар мемлекеттік бюджетке аударылмайды.
«Халықтық IPO» бағдарламасын жүзеге асы-
рудың мемлекет үшін пайдасын қарастыратын
болсам, мыналарды көрсетуге болады:
▪ бос жатқан ақша қаражаттарын елдің
экономикасының дамуына
▪ жұмыс істеуіне итермелеу, яғни бағалы
қағаздар нарығы арқылы;
▪ банк депозиттері және жылжымайтын
мүлік сияқты дамыған
▪ секторлардан инвестициялардың бір
бөлігін қайта үлестіру;
▪ жинақтаушы зейнетақы қорына жоғарғы
санатты эмитенттерді
▪ ұсыну[1].
Ал енді «Халықтық IPO» бағдарламасының
оң және теріс тұстарын атап өтетін болсам, бұл
бағдарламаның әлемдік тәжірибеде сәтті және
сәтсіз мысалдары да аз емес.
Соның ішінде сәтті аяқталған елдердің қа-
тарына Малайзияны жатқызуға болады. Ма-
лайзияда 1970-1980 жылдары жаппай жекеше-
лендіру жүргізудің нәтижесінде қор нарығына
елдің 8 миллионнан астам адамы тартылды.
Мемлекеттік
компаниялардың
акциялары
қазіргі таңда да жоғарғы сұранысқа ие және
елдің қор нарығын дамытудың басты құралы
болып отыр.
Германия елінде алғаш рет «Халықтық IPO»
бағдарламасы 1930-жылдары іске қосылды.
Сол уақыттарда ірі неміс компанияларының ак-
циялары сатылды және де бірнеше жыл ішінде
бұл жағдай экономиканың кенет алға өрлеуіне
зор ықпал етті.
Дегенмен де әлемдік тәжірибеде сәтсіз аяқ-
талған мысалдар да аз емес. Мысалы, 1996
жылы байланыс саласындағы неміс мемле-
кеттік монополист компаниясының акцияла-
рын сатуын айтуға болады. Бастапқы орна-
ластыру бойынша 3 миллион неміс қатысса,
бүгінгі күні компанияға 15 мың акционерлер
тиесілі болып табылады және де олардың көбі
– жеке тұлғалар. Компания тіркелген байланыс
абоненттерінің көптеген бөлігінен айырылып
қалды, «Халықтық IPO» бағдарламасынан кейін
10 жылдан соң акциясының құны 18 пайызға
төмендеп кетті.
Ресейлік ірі компаниялар Роснефть, Сбер-
банк және ВТБ да 2006 жылдан бастап халыққа
арнап өз акцияларын ауқымды жарнама науқа-
нын пайдалану арқылы қор биржасында бел-
сенді орналастыра бастады. Алайда орналасты-
рудан соң біраз уақыт өткеннен кейін барлық
акцияларының құны түсіп кетті, сондықтан да
көбі инвестициялардың нәтижесінен түңіліп
қалды.
Қазақстандағы «Халықтық IPO-ның»
перспективалары: оң және теріс жақтары
Жолдыбаева Э.Р.
АЭСА-ның 4курс студенті
24
Бұл жердегі басты кемшілік ақпараттың жоқ-
тығынан болып отыр. Яғни, Ресейде акцияларды
сатқан кезде сатып алу бағасы мен сату бағасы-
ның айырмашылығынан түсетін табыс салығы
төленетіні жөнінде «халықтық» акционерлердің
көпшілігі ештеңе білмеген. Осылайша, Ресейде
IPO-ның «халықтық мәртебесі» акцияларды
жоғарғы бағамен сату үшін кәсіби емес инвес-
торларды тарту құралы ретінде пайдаланылды
деген қорытынды шығаруға болады.
Ал қазақстандық тәжірибе жөнінде айта-
тын болсам, 2006 жылы «ҚазМұнайГаз» Бар-
лау Өндіру» АҚ Лондон қор биржасында IPO
өткізді. Нәтижесінде 2 млрд. АҚШ доллары
тартылды. Бұл мысал жалпы қазақстандық қор
нарығына шығуды жоспарлайтын қазақстандық
компаниялар үшін үлгі болып табылады.
«ҚазМұнайГаз» Барлау Өндіру» АҚ жүргізген
IPO-ның басты жағымды сәттері:
▪ миноритарлық акционерлерді қорғау
үшін халықаралық
▪ стандарттарға сай корпоративті басқару-
дың жүйесі енгізілді, яғни тәуелсіз дирек-
торлар институты;
▪ IPO-дан бастап 2011 жылға дейін мұнай-
дың өндірілуі 9,5 млн
▪ тоннасынан 30 пайызға ұлғайды;
▪ дивиденд ретінде 1,7 млрд. АҚШ долла-
рынан астам қаражат
▪ төленді;
▪ таза табыстағы дивидендтер үлесі 30 па-
йыздан 44 пайызға өсті;
▪ мемлекетке 6 млрд. АҚШ долларынан ас-
там салық және алым
▪ ретінде ақша төленді.
▪ Бүгінгі таңда «ҚазМұнайГаз» Барлау
Өндіру» АҚ-ның баға келісуі IPO кезіндегі
бағалар деңгейінде саудаласады.
▪ Қорыта
айтқанда,
бағдарламаның
сәтсіздіктерінің салдарын зерттеп, тәуе-
келдерді азайту үшін мына шараларды
көрсетуге болады:
▪ акцияларды бір-бірден емес, сериялар-
мен орналастыру
▪ дұрыстығы, бұл акцияларды сатып алуға
халық тарапынан қызығушылықты артты-
руға мүмкіндік береді;
▪ орналастыру бағаларын арттырмау, бұл
инвесторлар үшін өте
▪ маңызды, әсіресе бірінші жылы;
▪ лайықты, сенімді компанияларды таңдау,
яғни акция бағалары
▪ дүниежүзілік экономика нашарлаған жағ-
дайда елеулі тәуекелге ұшырамайтындай
тұрақты компанияларды таңдау.
Ал «халықтық» инвестор үшін басты қауіп –
бұл акция бағасының айтарлықтай төмендеуі.
Бұл жағдайдан ешкім сақтандырылмаған. Ак-
цияларды сатып алған бағаға қарағанда төмен
бағамен сатқан кезде инвестор таза шығынға
ұшырайды. Акция бағаларының өзгеруі ком-
пания қызметіндегі ешбір проблемаға қатысы
жоқ, қысқа мерзімді болуы мүмкін. Бұл жағдай-
ларда мамандар бағаның қысқа құбылмалылы-
ғын күте тұруына кеңес береді. Ал компанияда
ұзақ мерзімді перспективада оның қызметіне
кері әсерін тигізетін нақты қиындықтар пайда
болған кезде, акцияларды төмен бағамен сатып
жіберген дұрыс. Бұл аса салмақты шығындар-
дан құтылуға мүмкіндік береді[2].
Бағдарламаны іске асыру нәтижесінде мы-
надай негізгі түйінді көрсеткіштерге қол жеткізу
көзделеді: Қазақстан Республикасының жеке
тұлғаларынан кемінде 160 000 адамды бағдар-
ламаға қатысуға тарту; қор биржасы нарығы-
ның көлемін 2011 жылғы орташа көрсеткіш-
тен 2015 жылға қарай кемінде 15-20%-ға өсіру;
2015 жылға дейін акцияларды орналастыру
шеңберінде 500 млн. АҚШ долларын тарту.
Қорыта келе айтатынымыз, бұл бағдарла-
ма дан алдағы уақытта күтетініміз көп, себебі
ең бастысы «Халықтық IPO-ның» арқасында
еліміздің бағалы қағаздар нарығы арқылы эко-
номикалық өрлеуі қамтамасыз етіледі. Сон-
дай-ақ жастардың, жалпы Қазақстан Респуб-
ликасы халқының қаржылық сауаттылығының
деңгейінің артуына да зор ықпал етеді деп се-
немін.
Деректер:
1. «Самұрық-Қазына» ұлттық әлуақат қоры» АҚ–ның еншілес және тәуелді ұйымдары
акцияларының пакеттерін бағалы қағаздар нарығынашы ғарубағдарламасы. ҚР үкіметінің
2011 жылғы 8 қыркуйектегі № 1017 қаулысы.
2. www.parlam.kz
25
Научный руководитель:
Шалбаева Ш.Е., к.э.н., доцент МАБ
Жолмурзаева А.К., Тулебаев А.А.
МАБ, «Менеджмент», 4 курс, г. Алматы
Американский экономист О.Уильямсон
предложил теорию о трех уровнях эгоисти-
ческого поведения индивида. Самый слабый
уровень эгоистического поведения занимает
– «послушание», далее на среднем уровне на-
ходится – «следование личностным интересам
в условиях определенности», а наиболее силь-
ной формой является – «оппортунизм». Оп-
портунизм позволяет индивиду реализовать
собственные эгоистические интересы, которые
не всегда ограничиваются рамками морали и
могут повлиять на интересы другой личности
[1].
Оппортунизм проявляется в «получении
выгод» от других людей или в использовании
чужих слабостей в своих собственных целях.
Это огромный источник вреда, в случаях, ког-
да интересы индивидов не совпадают или на-
правлены на конфликт.
По мере роста и развития компании по-
является необходимость в применении более
сложной структуры управления. На опреде-
ленном этапе это приводит к необходимости
передачи функции управления – группе наем-
ных руководителей высшего уровня иерархии.
Вследствие чего, образуются две группы лиц:
собственников и наемных руководителей.
Данные взаимоотношения этих групп лиц,
были описаны в работе А. Берли и Г. Минза
«Современная корпорация и частная соб-
ственность». Авторы подробно изучили про-
блему отдаления собственника от контроля
над корпорацией, и переход последнего к ме-
неджерам [2].
Топ-менеджмент должен осуществлять свои
полномочия, руководствуясь в первую оче-
редь интересами собственников, т. е. максими-
зировать их доход. Однако практика не всегда
соответствует действительности.
Одной из проблем системы управления в
современной организации является – оппорту-
нистическое поведение менеджеров. Оппор-
тунизм менеджеров проявляется тогда, когда
их личные интересы и интересы собственни-
ков перестают совпадать. В то время как акци-
онеры заинтересованы в получении дохода от
инвестированного ими капитала в компанию,
основной целью деятельности менеджеров яв-
ляется личная выгода.
Одним из проявлений оппортунизма ме-
неджеров в организации является диссонанс в
информации. В то время как наемные менед-
жеры располагают более достоверными и объ-
ективными данными и используют это в своих
личных целях, собственники получают от них
искаженную информацию, не отвечающую
действительным положениям дел.
Следующая причина возникновения оп-
портунизма менеджеров, в случаях с акцио-
нерными обществами, заключается в «распы-
лении» акционерного капитала. Менеджеры,
вопреки воле акционеров начинают исполь-
зовать компанию, как инструмент собственно-
го обогащения, виду отсутствия контроля вла-
дельцами небольших пакетов акций.
Наиболее распространенные формы оп-
портунистского поведения менеджеров про-
является в воровстве, сокрытии информации,
заключении фиктивных сделок, создание кон-
трактных «дыр», преувеличении партнером
потребностей, нарушении неформальных до-
говоренностей между компаниями, использо-
вании в своих интересах непредвиденных со-
бытий, передаче инсайдерской информации
прямым конкурентам, нанесении вреда репу-
тации фирме, применение других махинаций
и создании предпосылок к банкротству компа-
нии. Все это прямым образом влияет на функ-
ционирование организации.
Так, например, одним из самых крупных
скандалов XXI века стало дело «Энрон». Кор-
порация появилась на свет в 1985 году путем
слияния двух газовых компаний Небраски и
Техаса. «Энрон» первая владелица сети га-
зопроводов, раскинувшейся во всем штатам
США. Корпорация вышла на рынок ценных бу-
маг, что позволило ей иметь пространство для
финансовых маневров. В 90-е годы компания
стала крупнейшим трейдером на рынке элек-
троэнергетики, а в 2001 году заняла 7-е место в
рейтинге «Fortune 500».
Для сокрытия истинного положения дел,
руководством компании было создано тысячи
юридических лиц, преимущественно офшо-
ров. Все офшорные компании были созданы
законно, подавали соответствующие отчеты в
государственные службы, более того, все это
обилие мелких партнеров было одобрено со-
Достарыңызбен бөлісу: |