Билет 16
Мектеп геометрия курсындағы векторларды оқыту әдістемесі
Мектеп «Геометрия» курсында «Вектор» тақырыбы 9 сыныптың алғашқы тоқсанынан бастау алады.10 сыныпта «Вектор» тақырыбы бойынша білімдерін тереңдету мақсатында «Вектор» ұғымына қатысты күрделенген тақырыптарды қарастырады.
9 сынып І тоқсан:
9.1А Жазықтықтағы векторлар (14 сағ)
Оқу жоспары:
9.1.4.1 вектордың, коллинеар векторлардың, тең векторлардың, нөлдік вектордың, бірлік вектордың және вектор ұзындығының анықтамаларын білу;
9.1.4.2 векторларды қосу, векторды санға көбейту ережелерін білу және қолдану;
9.1.4.3 векторлардың коллинеарлық шартын қолдану;
9.1.4.4 векторды екі коллинеар емес векторлар бойынша жіктеу;
9.1.4.5 екі вектордың арасындағы бұрыштың анықтамасын білу;
9.1.4.6 векторлардың скаляр көбейтіндісін табу;
9.1.4.7 есептерді векторлық әдіспен шешу;
9.1.4.19 векторды есептер шығаруда қолдану;
10.4АКеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар (9 сағ) ҚҒБ бағыты бойынша
10.4.5 - кеңістіктегі вектордың координаталарын және ұзындығын таба білу;
10.4.6 - кеңістіктегі коллинеар және компланар векторлардың анықтамаларын, векторлардың коллинеарлық шартын білу;
10.4.7 - векторларды қосу және азайтуды, векторды санға көбейтуді орындау;
10.4.8 - координаталық түрдегі векторлардың скаляр көбейтіндісі
Мектеп бағдарламасында оқытылатын геометрия оқулық авторлары: Шыныбеков Әбдухали Насырұлы; Шыныбеков Данияр Әбдухалиұлы; Жұмабаев Ринат Нұрланұлы; Смирнов Владимир Алексеевич; Туяков Есенгельды Алыбаевич және т.б.
Мектеп геометрия курсындағы векторларды оқыту әдістемесі
Геометрияны оқытуда есептерді шеше білу дағдысын қалыптастыру және оны жалпы түрде дамыту аса маңызды мәселелердің бірі болып табылады. Геометриялық есептерді шешу туралы жалпы білікдағдылар әдетте көптеген есептерді шешу арқылы қалыптасады.
Вектор ұғымы көптеген геометриялық есептерді шешуде және теоремаларды дәлелдеуде қолданылады.
Берілген материалды оқушылардың жақсы меңгеруі үшін олар жазықтықтағы декарт координат ұғымымен, кесінді ұғымымен таныс болуы қажет және жазықтықтағы координаттар мен екі нүктенің ара қашықтығын анықтай алуы, сонымен қатар параллель көшіру мен ның қасиеттерін білуі қажет.
Университетте осы дисциплинада талданған 3 геометрия оқулықтардың әрқайсысында теориялық және практикалық бөлім бар, бірақ Шыныбековтың "Геометрия 9-10 сыныптар" оқулығы басқа оқулықтардан ерекшеленеді, онда материал, көптеген егжей-тегжейлі шешілген мысалдар бар, сынып және үй жұмыстары үшін жеткілікті тапсырмалар берілген. Оқулық материалының мазмұны стандарт талаптарына сәйкес келеді.
Векторларды математика мен физика есептерін шығару барысында жиі қолданады. Өйткені геометрия мен физиканың көптеген есептері векторлар көмегімен жеңіл шешіледі. Дегенмен, мұндай есептердің мәтінінде векторларды қолдану жөнінде айқын жазылмағандықтан, есеп қиындап, шешілмейтіндей болып кетеді.
Векторға қолданылатын амалдарды оқып зерттейтін математиканың бөлімін векторлық алгебра деп атайды. Векторлардың көмегімен шешу процесін 3 кезеңге бөліп қарастыру керек:
Векторларды қолайлы енгізе отырып, есептің шартын векторлар көмегімен жазу керек.
Векторлық түрде жазылған есептің шартын түрлендіре отырып, берілген есептің шешуін векторлық түрде аламыз.
Векторлық түрде алынған жауапты есептің бастапқы берілген мағынасына келтіріп жазу керек.
Осы қағидаларды іс жүзінде қолдана білу үшін, мәселен, фигуралардың көптеген қасиеттерін векторлық тепе-теңдіктер арқылы өрнектеруге болатынын естен шығармау қажет.
Мектептегі геометрия курсының презентациясында вектор ұғымын енгізудің әртүрлі тәсілдері бар.
Вектор келесідей көрінеді:
1. Жазықтықтың бағытталған кесінділерінің жиыны
2. Жазықтықтың бағытталған кесінділерінің кластарының жиыны
3. Жазықтықтың параллель аудармаларының жиынтығы
Сонымен, әртүрлі түсіндірулерді қарастыру
векторлық кеңістік орта мектепте ең қолайлысы векторды бағытталған сегмент ретінде түсіндіру болып табылады деген қорытындыға әкеледі.
Есеп.
Егер екі құбырды қатарынан ашық қойса, онда бассейн 2 сағ 24 минутта толады. Шындығында алдымен тек бірінші құбыр, бір өзін ашып қойғанда бассейнді толтыратын уақытының індей уақыт, ашып қойылған. Одан кейін бірінші құбыр бір өзі бассейнді толтыратын уақыттың індей уақыт бойы екінші құбыр ашып қойылған, осыдан кейін әлі бассейннің індей уақыт бөлігі толмағаны анықталды. Әрбір құбырмен бассейнді жеке жеке толтыру үшін қанша уақыт қажет?
V-өнімділік; А- жұмыс; t-уақыт
Х сағ – І құбыр
У сағ – II құбыр
І құбыр
ІІ құбыр
І құбыр толтырылған бөлігі
ІІ құбыр толтырылған бөлігі
І+ІІ=1- бөлігі
2 сағ 24 мин= сағ = сағ
Т/к: х;у-?
Жауабы : 4 сағ; 6 сағ
2- тәсіл
1-жағдай
|
t
|
v
|
A
|
I
|
Х
|
|
1
|
II
|
У
|
|
1
|
Біріккен
|
Х+У
|
2 сағ 24 мин = сағ
|
1
|
2-жағдай
|
t
|
V
|
A
|
I
|
X
|
|
|
II
|
Y
|
|
|
Біріккен
|
-
|
-
|
|
Жауабы : 4 сағ; 6 сағ
Достарыңызбен бөлісу: |