3-параграф. 2 - жартыжылдық 34. Көру арқылы қабылдау қамтиды: көру-ізденістік іс-әрекеті, сенсорлы эталондар (пішін, көлем, түс), заттар және заттық бейнелер, кеңістікті қабылдау, көру-моторлы координациялар. 35. Көру-ізденістік іс-әрекеті. Қабілеттерді дамыту: 1) көру өрісінде көру стимулын ұстап тұру; 2) берілген объектіні басқалардың арасынан көру арқылы оқшаулау. 36. Сенсорлы эталондар. 37. Біліктерді дамыту: 1) біртекті көлемді пішіндерді (шар, куб) салыстыру және топтастыру; 2) біртекті заттарды көлемі бойынша жазық заттарды қабаттастыру, көлемді заттарды салу және ішіне салу тәсілдерімен салыстыру; 3) қоршаған кеңістікте (затқа дейінгі қашықтықты арттырумен) негізгі түстерді тану және атау. 38. Біліктерді үйрету: 1) көлемі бойынша біртекті заттарды топтастыру; 2) берілген түсті негізгі түстерден (2 түстен таңдау) оқшаулау; 3) үлгінің айналасында заттарды түстері бойынша топтастыру (2-4 түстің арасынан таңдау). 39. Заттар және заттық бейнелер. Дағдыларды дамыту: 1) қоршаған кеңістікте, картинкаларда таныс заттарды табу; 2) затты және оның бейнесін салыстыру. 40. Кеңістікті қабылдау. Дағдыларды дамыту: 1) кеңістіктік (сызықтық) орналасу ретімен заттарды ажырату және көрсету; 2) олардың орналасу орнының өзгеруін анықтау. 41. Көру-моторлы координациялар. Берілген нүктеден тік сызықтарды жүргізу білігін үйрету. 42. Күтілетін нәтижелер: 1) үлгі бойынша көру-сипап-сезу зерттеу әрекетін орындайды; 2) заттардың пішінін, көлемін және түсін білдіретін сөздерді түсінеді; 3) берілген сенсорлы белгісі бойынша біртекті заттарды салыстыруды біледі; 4) сенсорлы белгілердің бірі бойынша үлгінің айналасындағы заттарды топтастыруды жүзеге асырады; 5) негізгі түстерден берілген түсті ажыратып оқшаулай алады; 6) заттық-практикалық іс-әрекетте заттардың сенсорлы қасиеттерін есепке алады; 7) бейнені затпен салыстыра біледі. 43. Сипап-сезу және және ұсақ моторика қамтиды: объектілерді сипап-сезу арқылы зерттеуге қолдың дайындығы, сипап-сезу арқылы зерттеу тәсілдері, заттық-практикалық іс-әрекет. 44. Объектілерді сипап-сезу арқылы зерттеуге қолдың дайындығы. Мыналарды орындауды оқыту: 1) жұдырықтарды бір-біріне соғу тәсілімен, алақанның арасынан бедерлі қабырғасы бар қарындашты сырғыту тәсілімен, қолдың өзіндік уқалауды (массаж) орындау; 2) қолдың білезігімен ішке және сыртқа қарай айналмалы қимылдарды орындау; 3) екі, үш саусақпен затты ұстау; 4) қолдың білезіктерін алақанның түзу жағдайында біріктіру; 5) саусақтар мен алақаннан ("жалауша") қарапайым пішіндерді құрастыру; 6) әрбір саусақты кезектесіп бүгу және жазу. 45. Сипап-сезу арқылы зерттеу тәсілдері. Балаларды оқыту: 1) біртекті заттарды пішін, көлемі бойынша, жазықтықтың сипап-сезу белгісі бойынша топтастыру; 2) заттардың жасалған материалын анықтау біліктілігі (қағаз, ағаш); 3) қарапайым ассиметриялық заттарды сипап-сезу арқылы зерттеу тәсілдері; 4) екі заттан ассиметриялық пішіндегі затқа ұқсас затты таңдау біліктілігі. 46. Заттық-практикалық іс-әрекет. Балаларды оқыту: 1) алақанның айналмалы қимылдарымен пластикалық материалды жазу; 2) нүктелі мозаикамен әрекет етуді орындау: нүктені ішіне салу, шығару, жұмыс өрісін ерікті тәртіпте фишкалармен толтыру; 3) фланелеграфта 2 дайын бөліктен жапсырмаларды шығару; 4) бұрыштар мен қырларды қиылыстырмай, қағаз бетін бүгу; 5) қолмен бірге бау жіпті, басқа қолмен ұстап тұру арқылы үлкен тесікке кіргізе алуы. 47. Күтілетін нәтижелер: 1) қолдың білезігімен және алақанымен уқалаудың (массаж) қарапайым тәсілдерін орындайды; 2) заттарды екі, үш саусақтарымен ұстай алады; 3) тифлопедагогтың көмегімен заттарды сипап-сезу арқылы зерттей алады; 4) тифлопедагогтың жетекшілігімен жазықтықтың пішіні, көлемі, сипап-сезу белгісі бойынша біртекті заттарды топтастырады; 5) материалдарды саралайды (ағаш, қағаз); 6) заттық-практикалық іс-әрекетте заттардың сипап-сезу қасиеттеріне бағдарланады. 48. Кеңістікте бағытталу мыналарды қамтиды: дененің сызбасында бағытталу, өзіндік бағытталу, заттық-кеңістіктің қатынастарды модельдеу, қозғалыс техникасы, сақталған анализаторлардың көмегімен бағдарлау, Жабық және еркін кеңістіте бағдарлау, микрожазықтықта бағдарлау. 49. Дене сызбасында бағытталу. Өз денесінің бөліктерінің кеңістіктік орналасуында бағытталу дағдыларын бекіту (жоғары-төмен, алға-артқа). 50. Өзіне байланысты бағдарлау. Біліктерді оқыту: 1) өз денесінің бағыттарымен (жоғары-төмен, алдында-артында) қоршаған кеңістіктің объектілерін орналастыруды салыстыру; 2) үлгі және нұсқау бойынша өзінің айналасындағы жақын кеңістікте заттарды табу және орналастыру. 51. Заттық-кеңістіктік қатынастарды модельдеу. Үлгі, нұсқау бойынша 2,3-текшелерден, ойыншықтардан қарапайым кеңістіктік қатынастарды модельдеуге балаларды үйрету. 52. Қозғалыс техникасы. Балаларды оқыту: 1) ойыншық-сырғытқылармен қозғалуда дұрыс позаны сақтау; 2) таяныштан ұстап, баспалдақпен көтерілу және түсу білігі. 53. Сақталған анализаторлардың көмегімен бағдарлау. Дағдыларға үйрету: 1) бағдарлар ретінде әртүрлі түстегі, пішіндегі және көлемдегі заттарды қолдану арқылы кеңістікте қозғалу; 2) ойыншықтардың дыбыстары, олармен жасалатын әрекеттері бойынша ажырату; 3) дыбыстың қозғалмайтын көзінің бағытын жинақтау, оның бағытымен қозғалу. 54. Жабық және еркін кеңістікте бағдарлау. 1) топтың бөлмелерінде бағдарлау дағдыларын бекіту; 2) серуенге арналған кеңістікті толтыратын заттар туралы білімді қалыптастыру; 3) тікелей сезімдік қабылдау негізінде серуенге арналған бөлікте бағдарлауға үйрету. 55. Микрожазықтықта бағдарлау: 1) үстелде бағдарлау дағдыларын бекіту; 2) иллюстрацияларды қарауда кітапта бағдарлау дағдыларын қалыптастыру. 56. Күтілетін нәтижелер: 1) өз денесінің бөліктерінің кеңістіктік орналасуын анықтайды (жоғары-төмен, алға-артқа); 2) өз денесінің бағытталуымен қоршаған кеңістіктің объектілерінің орналасуын салыстыра біледі; 3) үлгі бойынша кубиктерден, ойыншықтардан қарапайым заттық-кеңістіктік қатынастарды модельде й алады; 4) бағдар ретінде әртүрлі түстегі, пішіндегі және көлемдегі заттарды қозғалыста қолдана алады; 5) дыбыстары бойынша ойыншықтарды таниды, дыбыстың қозғалмайтын көзінің бағытында қозғала алады; 6) серуенге арналған аумақта бағдарлай алады; 7) кітапта бағытталу дағдылары бар.