Экономика, саясат пен күқыкггың аракатынасы

ғамдағы өндіріс тәсілдері. Саясат - бұл таптар, партиялар, ұлттар 
арасындағы билік мәселесіне қатысты мемлекет пен халық ара- 
сындағы қатынастарға сипаттама беретін қоғамды басқару өнері. 
Құқық - бүл мемлекетпен орнықтырылатын және қамтамасыз 
етілетін, қоғамдық қатынастарды реттеуге багытталған, жалпыга 
міндетті, формальды анықталған заң нормаларының жүйесі.
Аталған түсініктердің өзара арақатынасына қатысты екі негізгі 
бағыт бар. Бірінші бағытқа сәйкес, бұл түсініктердің арасында 
ешқайсысы артықшылық сипатты иеленбейді. Қоғамдық қатынас- 
тардың, оның ішінде өндірістік, қүқықтық жэне саяси қатынас- 
тардың, дамуы мен әрекет етуінің алгашқы факторлары болып 
адамдардың мүдделері табылады. Бүл жерде қүқықтың эконо- 
микадан басымдығы туралы айтуға болады. Мысалы, буржуа- 
зиялық революциялар дэуірінде Батыс Еуропада алдымен заңдар 
қабылданатын, содан кейін барып олардың негізінде жаңа эконо- 
микалық қатынастар қалыптасатын. Алайда, кейбір кездері кері- 
сінше да болады: алдымен мүдделер жаңа өндірістік қатынастарда 
жүзеге асырылып, содан кейін барып қүқықта бекітілуі мүмкін. 
Бұл жерде экономиканың қүқықтан басымдығы жөнінде айтуга 
болады. Ал саясат аталған екі құбылысты байланыстырушы болып 
табылады.
Екінші бағытқа сәйкес, экономика құқық пен саясатты анық- 
тайды. Қүқық пен саясат базиске тэуелді болып келеді. Алайда, 
бүл басымдық рол тек ақыр соңында гана байқалады, себебі, 
қүқық пен саясат экономикаға негізделе отырып, өндірістік қаты- 
настардың дамуын ынталандыру немесе оларга кедергі жасау 
арқылы оған кері эсер етуі де мүмкін. Саясат бұл жерде де қүқық 
пен экономиканы байланыстырушы болып табылады.
№ 23 кесте
61

жүктеу/скачать 7,78 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: