Мемлекеттік басқару механизмінің түсінігі, мазмұны, құрылымы



бет2/2
Дата06.03.2023
өлшемі267,37 Kb.
#71876
1   2

Мемлекеттік қызметкерлер - бұлар басқару ісімен арнайы түрде айналысатын айрықша топ құрайтын санаттағы адамдар болып табылады. Демократиялық құқықтық, әлеуметтік мемлекет ғасырлар сынағынан өткен принциптерге негізделіп құрылады. Мұндай мемлекеттердің механизмі мынандай органдардан тұрады:

  • 1. Өкілдік органдар. Қазақстан Республикасында өкілдік органдар екіге бөлінеді:
  • 2) Жоғары өкілдік орган - Парламент. Парламент - бірден - бір заң шығаратын орган.
  • 3) Жергілікті өкілдік органдар - оюлыстық, аудандық, қалалық мәслихаттар.
  • 4. Мемлекет басшысы. Қазақстанда мемлекет басшысы - Президент.президент мемлекеттік биліктің барлық тармағының келісіп жұмыс істеуін және үкімет органдарының халық алдындағы жауапкершілігін қамтамассыз етеді.
  • 5. Атқарушы орган. Қазақстанда жоғары атқарушы орган - Үкімет. Жергілікті атқарушы органдар - әкімшіліктер.
  • 6. Орталық басқару органдары. Қазақстанда оларға: министрліктер, мемлекеттік комитеттер, агенттіктер, ведомстволар жатады.
  • 7. Сот органдары. Қазақстанда оларға: Жоғары Сот, жергілікті соттар, әскери соттар жатады.
  • 8. Прокуратура. Ол заңдардың біркелкі орындалуын қадағалайтын орган.
  • 9. Әскер. Оған мемлекеттің әр саладағы қарулы күштері жатады.
  • 10. Барлау, қарсы барлау органдары.

Мемлекеттің механизмі - белгілі түрде ұйымдастырылған, ішкі тұтастығымен және өзара байланыстылығымен сиппатлатын мемлекет органдарының жүйесі. Әр мемлекеттің механизмі оның тарихи, әлеуметтік, ұлттық, экономикалық, географиялық, т.б. ерекшеліктеріне байланысты құрылады. Дегенмен, барлық мемлекеттерге бірдей тән органдар болады.
Негізінен, олар - құқықтық тәртіпті сақтайтын, мемлекеттің ішкі қауіпсіздігін, сыртқы тәуелсіздігін қорғайтын органдар. Мұндай органдар әр дәрежеде, әр көлемде барлық мемлекеттерде болады. Мемлекет механизміне тән заңдылық - оның органдары тек мемлекет қызметін атқаруға қажет болғанда ғана құрылады. Екінші заңдылығы - бірінің қызметін бірі қайталайтын органдардың болмауы.
Мемлекетттік органдар өкіметтік қызметтерін жүзеге асырудың барысында өзара тығыз байланысты болатындығын атап көрсеткен жөн.
Мемлекеттік мекемелер мен кәсіпорындардың биліктік өкілеттіліктері болмайды. Мемлекеттік қызметкерлер - бұлар басқару ісімен арнайы түрде айналысатын айрықша топ құрайтын санаттағы адамдар болып табылады. Мемлекеттік қызметкерлердің құқықтық жағдайы арнайы заң арқылы реттелінеді, онда мемлекеттік қызметкерлердің түрлері және міндеттері мен құқықтары айқындалып көрсетіледі.
Мемлекеттік қызметкерлер - бұлар басқару ісімен арнайы түрде айналысатын айрықша топ құрайтын санаттағы адамдар болып табылады. Мемлекеттік қызметкерлердің құқықтық жағдайы арнайы заң арқылы реттелінеді.
Демократиялық құқықтық, әлеуметтік мемлекет ғасырлар сынағынан өткен принциптерге негізделіп құрылады. Мұндай мемлекеттердің механизмі мынандай органдардан тұрады:
Өкілдік органдар. Қазақстан Республикасында өкілдік органдар екіге бөлінеді:
1) Жоғары өкілдік орган - Парламент. Парламент - бірден - бір заң шығаратын орган.
Мемлекеттік органдар атқаратын қызметінің сипатына сәйкес бірнеше түрлерге бөлінеді.
Айталық мемлекеттік органдар өкіліттігінің шеңберіне сай үш түрге бөлінеді: атқару органдары, өкілетті органдар және сот, құқық қорғау органдары.
Осы органдар ішінде Қазақстан Республикасының Президентінің рөлі мен маңызы өте зор деп айтыға толық негіз бар.Президент билігі жалпы жоғарыда аталған билік көзінің ешбіріне де жатқызылмайды.
Президентік басқару нысаннында болғанын орынды деп бағалаймын себебі, егеменді ел болып, енді ғана өз мемелекетіміздің іргесін қалап, оны қалыптастырып және нығайтуы маңызды әрі біздің жас мемлекет үшін стратегиялық мәні айтып жеткізгендей.
1.Мелекеттік билік органдарға жататындар: Парламент, Президент және жергілікті әкімшілік-құқықтық бөліністердегі мәслихаттар.
2.Мемлекеттік атқару органдары: үкімет және оған қарасты минстірліктер мен ведомостволар, жергілікті басқару органдары, әр түрлі деңгейдегі әкімдер жатады.
З.Сот және құқық қорғау органдары да мемлекеттік аппарат болып табылады. Енді осы алған мемлекеттік апаратқа немесе органдарға толығырақ сипаттама беріп кетелік.
Жоғарғы өкілетті органды ең алдымен халық сайлайды және ол заң шығару қызметін жүзеге асырады. Біздің мемлекетімізде, яғни Қазақстанда Жоғарғы өкілеттік орган болып Қазақстан Республикасының -- Праламенті табылады. Оның өкілеттігінің шегі төрт жыл деп Конституцияда көрсетілген. Парламент тұрақты жұмыс істейтін екі Палатадан тұрады. Олар Сенат.
Мәжіліс. Сенат депутаттары әрбір облыстан немесе Республикалық мәні бар қалалардан тиісінше екі адамнан жергілікті маслихаттардың сайлауы арқылы жүргізіледі.Сонымен қатар Парламент Сенатындағы 7 сенаторды Қазақстан Республикасы Президентінің өзі тағайындайды. Мәжіліс депуттатарын сандық көлемі бойынша теңдей болып келетін әр түрлі әкімшіліктерден тікелей сайлау арқылы жүзеге асырылады және ондағы депутаттарды жалпы саны 67 адам.
Сонымен, атқарушы билік органдары -- мемлекеттік- биліктік өкілеттіктер берілген және басқарушылық, атқарушылық және өкім етушілік қызметтерді жүзеге асыратын мемлекеттік органдардың бір түрі. Республикада атқарушы билік органдарының жүйесін құрайтындар: жоғары орган (Үкімет), орталық органдар (министрліктер, агенттіктер, ведомстволар), жергілікті органдар (барлық деңгейдегі өкімдер). Олардың қызметі заңға бағынышты, яғни олар өз қызметін толықтай заң негізінде жүзеге асырады.
Кәсіпорындары мен мекемелер де әкімшілік құқық субъектілері болып табылады. Олар қоғам мен мемлекет азаматтарының материалдық, рухани және басқа да қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында экономикалық, әлеуметтік, мәдени және өзге де қызметтерді жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 15 шілдедегі №802 қаулысына жарғылық капиталына мемлекет 100% қатысатын Ақпараттық-есептеу орталығы акционерлік қоғамы Мемлекеттік мүлікті есепке алу саласында бірыңғай оператор болып анықталды.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!

Достарыңызбен бөлісу:
1   2




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет