Автор: Кожабергенова Венера Тагибергеновна
Пән: Құқық негіздері
Сынып: 9-сынып
Бөлім: Адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтары
Тақырып: Мемлекеттік органдардың құрылуында сайлаудың маңызы мен ролі қандай?
оқу мақсаттары
9.2.2.2 Мемлекеттік органдардың құрылуында сайлаудың маңызы мен рөлін анықтау, сайлау жүйесін білу.
Сабақ барысы
Сабақ кезеңдері
Жоспарланған іс-әрекет
Ресурстар
сабақтың басы
(5 минут)
1. Ұйымдастыру кезеңі. Танысу тренингі (стикер арқылы топқа бөлу, топ ережесін шығару, стикерге есімдерін жазу.) 2. Ой шақыру. Тақырыпты шешу үшін оқушыларға сайлау туралы бейнероликті көрсету. 3. Оқушыларды сабақтың тақырыбы мен және мақсатымен таныстыру. 4. Мәтінмен жұптық жұмыс.
сабақтың ортасы
(20минут)
Бұл қызық :Сайлауды кім ойлап тапты? Тарихта сайлаудың түрі көп болған.Алдымен рулық жүйе бойынша ақсақалдар мен әскербасыларын сайлап алады.Сайлау халық жиналысында өтеді.Сайлауға барлық азаматтар қатысады.Келесі сайлау сатысында шектеулер болды.Сайлауға тек ақсүйектермен бай адамдар қатысты, кедей адамдар әйелдер мен құлдар шеттетілді.Феодализм кезінде сайлауға тек жер иелері қатысты. Жаңа заманда сайлауға мемлекеттің барлық азаматтары қатыстырылды. Бірақ мүлік меншігіне , жасына, біліміне,жынысына және т.б. қатысты шектеулер енгізілген болатын. Мысалы , әйелдер тек 1908 жылы ғана сайлау құқығына ие болды Зерттеу сұрақтары: Сайлау- Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметі басталған сәттен халық билігін жүзіге асыратын маңызды институт. Жалпы тең, тура, тікелей негізінде жасырын дауыс беру арқылы Қазақстан Республикасының азаматтары сайлау құқығын іске асырады. Сайлау құқығы- 18-жасынан әрбір ҚР азаматы өзінің шығу тегіне, әлеуметтік жағдайына, жынысына қарамастан сайлану және сайлау құқығы. Қазақстан Республикасындағы сайлауда мажориталық және пропорционалдық сайлау жүйесі қолданылады. • Мажоритарлық жүйе- сайлаушылырдың басым көпшілігі дауысын берген кандидат сайланған болып саналатын сайлау жүйесі. (Мысалы осы жүйе Президентті сайлау кезінде қолданылады: 1) дауыс беруге қатысқан сайлаушылардың 50-% дан артық дауысын жинағанда; 2) қайта дауыс беру кезінде басқа қандидатқа қарағанда дауыс беруге қатысқан сайлаушылардың дауыс санының көпшілігін алған кандидат сайланған болып есептеледі. Пропорционалды сайлау жүйесі Парламент Мәжілісінің депутаттарын сайлау кезінде қолданылады. Мысалы ҚР азаматтары саяси партияларға дауыс береді. Әрбір саяси партия жинаған дауыстардың саны квотаға (жеке санға) бөлінеді. Санды бөлу нәтижесінде алынған тұтас бөлік – партиялық тізім құрған тиісті саяси партия алатын депутаттың мандаттар саны болып табылады. Елдегі сайлау өткізуді ұйымдастырушы мемлекеттік орган – Қазақстан Республикасының Орталық сайлау комиссиясы. Сайлау органдары: • республикалық Орталық сайлау комиссиясы • аумақтық сайлау комиссиясы • округтік сайлау комиссиясы • учаскелік сайлау комиссиясы . Топтық жұмыс.Оқушылар постер құрып , постер арқылы сайлау ұғымын түсіндіре алады. *Сайлау дегеніміз не? * Сайлау құқығы дегеніміз не? * Қазақстан Республикасында қандай сайлау жүйелері қолданылады?
сабақтың ортасы
(10минут)
2 Тапсырма сайлауға түсу (өз іштерінен депутат сайлау, сайлау алды бағдарлама құру) Үш түрлі үгіт насихат жүргізу.1 Ауызша 2 жазбаша 3.Ақпарат құралдары арқылы
3 тапсырма : Ортақ тапсырма үш топқа Төмендегі көрсетілген тақырыптық терминдер мен олардың анықтамаларын сәйкестендіре алады.
Терминдер
Дұрыс жауабы
Анықтамалары
сайлау жүйесі
D
А. Дауыс беру нәтижелерін берілген дауыстың көпшілікті принципімен анықтайтын сайлау жүйесі
Пропорцио-налдық жүйе
E
В. Мемлекеттік билікті қолға алуға немесе билік жүргізуге қатынасуға бағытталған, ортақ мүдде, бір идеология негізінде құрылған адамдардың ерікті одағы
Мажоритар-лы жүйе
F
С. Өз көзқарасын, саясатын басқа саясатқа, көзқарасқа қарсы қою, қарсы әрекет жүргізу; бір көзқарастар мен әрекеттерді басқаларына қарсы қою
