Менің ойымша, баланы 18 жастан бас тап әскерге беріп, оның обалына қалып
жүктеу/скачать 3,51 Mb. Pdf көрінісі
|
| ИӘ – Менің ойымша, баланы 18 жастан бас тап әскерге беріп, оның обалына қалып жүрміз. Неге? Себебі әскерде бала бұғанасы бекімей, ақыл-ойы толық толыспай жатып түрлі жағдайларды көреді. Мәселен, әскерде оларды өздерінен бұрын барғандар ұрып- соғады, неше түрлі әлімжеттік әрекеттер жа сайды. Оның үстіне оларды офицерлер апа рып, түрлі ауыр жұмыстарға салады. Осы
ден саулығына теріс әсер етеді. Әскерге ба- рып жүрген балаларды көріп жүрміз ғой. Өте әлсіз, күштері де шамалы. Бойлары сорайып ұзын болғанымен, күш жағына келгенде, әлсіздік танытып жатады. Әсіресе біздің қазақтың қарадомалақтары дене біті- мі жағынан өте кішкентай. Ал біз оларды әс- кер ге апарып, жанын қинап қоямыз. Мұны мен олардың тек күш, бой жағына қарап ай- тып отырғаным жоқ, биологиялық өсу тұр- ғы сынан да қарастырып отырмын.
– 18 жас – нағыз патриотизмді бойға сіңі ретін уақыт. Бұл жаста балалардың ерлік жа сауға, Отанға қызмет етуге қызығушылы- ғы артып, күш-қуаты кемеріне келіп тұрады. Сон
дықтан 18 жастан бастап әскерге қа- былдау дұрыс деп есептеймін. Біздің батыр ба баларымыз қанша жастарында жерді қор ғап, өлермендік танытып, ерлік көрсет- кен? 16-17 жастарында Қарасай, Райымбек ба тыр ларымыз Алашқа аты мәшһүр батыр бо
л ған. Ал осы батырлардың ұрпақтары неге 18 жастарында Отан қорғауға бармауы керек? Әскери борышты өтеу деген не? Бұл – Ота нын, жерін қорғауға дайындалу деген сөз. Егер өрен он сегіз жасында халқын қорғауға әзір болмаса, ол сонда қай уақытта дайын бо лады? Ауған соғысынан өткен, қан ды қыр ғынды көрген әскери адам ре- тінде айтарым – 18 жаста бала барлық әскери бо рышын өтеу ге дайын болады. Республикалық қоғамдық-саяси ақпараттық газет Владимир ЖИРИНОВСКИЙ, Ресей мемлекеттік Думасының депутаты: – Клондау, қатардан шыққан- дар дың дене мүшелерін салып алу – адамзатты құтқаратын амал- дар. Былай істегеніміз дұрыс шы- ғар, клондап адам өсірейік, со- сын олардың дене мүшелерін өзі мізге салып отырайық. Негізі, өте ақылды, дарынды адамдарды клон дау керек.
Клондалатын адам дардың тізімін жасап шы ғу керек шығар. Біздің жаңа Эйнш- тейндеріміз, Курчатов, Циол ков- ский, Пушкиндеріміз пайда болуы ке рек... Мысалы, мені қайта жасап шық- са, мен қуанар едім. Бұл ұлтымыз үшін өте пайдалы іс болар еді. (http://vz.ru сайтынан) №34 (260) 3 наурыз сәрсенбі
2010 жыл ...де д iм-ай, а у ! Бақытбек СМАҒҰЛ, Ауған соғысының ардагері: Майра МЫРЗАХМЕТОВА, Адам және жануарлар физиологиясы институтының профессоры: 3-бет 4-бет 7-бет ОЙ-КӨКПАР «Астананың» жаңа маусымдағы кестесі бекітілді Ауылды
делдалдарсыз қалай қаржыландырамыз? Қаһарлы қыстың қысқа күнтізбесі Румыния қазақтың мұнайы мен уранынан үмітті «18 жас әскери борышты өтеу үшін тым ерте» деген пікірмен келісесіз бе? 3-бетте Әскери борышын өтеу – әрбір ер-азаматтың Отан алдындағы ең үлкен парыздарының бірі. Әскери өмір ер-жігітті патриоттыққа тәрбиелеп, жас күнінен бастап халық алдындағы міндетін сезінуіне мүмкіндік береді. Бұл – айнымас пікір. Дегенмен соңғы уақыттарда қоғам ішінде әскерге 18 жастан бастап қабылдау ерте деген пікірлер айтылып жүр. Бұл пікір көңілге қаншалықты қонымды. Осы жайлы ел таныған азаматтарымыз не дейді екен? Сонымен 18 жастан бастап әскери борышын өтеуге өрендеріміз дайын емес деген пікір дұрыс па? ОҚИҒА
СЕНСАЦИЯ!!! Төтеншеліктердің мәліметіне сүйенсек, жер сілкі ні- сінің эпицентрі Алматыдан оңтүстік-батысқа қарай 140 шақырымда болған. Қырғыз Республикасы ау мағында зілзаланың энергетикалық қуаты К-12, MSK шкаласы бойынша 6,5 балға жеткен. Жер асты дүмпулерінің әсері наурыздың 2-сі күні таңғы 07. 55-те Алматы қаласында – 3 балл, ал Жамбыл облысында 2 балл шамасында сезілді. Абырой болғанда, тұрғындар мен нысандар зардап шеккен жоқ. Айта кетейік, ҚР Сейсмология институтының мамандары ақпанның 25-і мен наурыздың 3-і аралығында Алматы облысы аумағында MSK-64 сейсмикалық шкаласы бойынша айтарлықтай жер сілкінісі байқалмайтынын хабарлаған болатын. Бірақ кешегі зілзала қуатының болжамнан асып кеткені анық. Юрий ИЛЬИН, Алматы қалалық Төтенше жағдайлар жөніндегі департамент бастығының орынбасары: – Соңғы уақытта балгерлер мен көріпкелдердің жа қында оңтүстік астанада жойқын жер сілкінісі бо ла тыны жайлы айтқандары халықты дүрліктіріп отыр. Осы ған орай, жұртшылықты алдын ала байбалам сал май, ресми дереккөздердің ақпаратына ғана се ну ге шақырамын. Біздің қолымызда құрамына ҚР Тө тен ше жағдайлар министрлігі және Сейсмология ин сти ту тының өкілдері кіретін ведомствоаралық ко мис сия ның қорытындысы бар. Онда 2010 жылы Ал ма ты қа ласы мен облысы аумағында жойқын зілзала бол май тыны айтылған. Ал бүгінгідей жер асты дүмпулері жиі-жиі қайталанып тұруы мүмкін. Себебі Алматы сейсмологиялық қауіпті аймақта орналасқаны белгілі. Мұндай толқулар қалаға қауіп төндірмейді. Жансая ӘБДІБЕКОВА Чилидегі зілзала тәулікті қысқартып жіберді Алматыда үш балдық жер сілкінісі болды Қуаты Рихтер шкаласының 8,8 балына жеткен Чилидегі жер сілкінісі Жер беті тәулігінің ұзақтығын 1,26 микросекундқа қысқартты. Бұл туралы кеше АҚШ Ұлттық ғарыш агенттігінің Реактивті двигательдер зертханасының мамандары хабарлады. Кеше елімізге Румыния Президенті Траян Басеску екі күндік мемлекеттік сапармен келді. Траян Басескудің Қазақстанға мемлекеттік сапары Румынияда былтыр қарашада өткен президенттік сайлаудағы жеңісінен кейінгі шетелге алғашқы сапарларының бірі болып табылады. ДАТ! 6-б етте ХАНКЕЛДІ ӘБЖАНОВ: Түркі академиясы құрылса, ақтаңдақтар азаяр еді www.аlashainasy.kz e-mail: info@аlashainasy.kz 147,36 198,71 4,93 21,59 1,35 10403,8 1442,90 1866,66 77,14 1116,9 Мансұр Х
АМИТ (фо то ) АЙНАНЫҢ АР Ж АҒЫ
Дәл осы «қолтаңбаны» біз бүгінгі Қа
зақстан қоғамынан да байқап жүр міз. БАҚ құралдары арқылы іріткі са лып, елдегі мамыра-жай тіршілікке кө
леңке түсіргісі келетіндер бар- шылық. Солардың бірі ретінде «Экс- пресс К» газетінің тілшісі Владислав Шпа
ковты атар едік. «Экспресс К» ба сы лымының 26 ақпандағы №34- са нында «История жжет напалмом» ат ты мақала жарық көрген болатын. Оған назар қойсаңыз, бейне бір үн- ді лерге іріткі салған яхудидің елесін көр гендей боласыз. Тілші толғаған туынды – қаймана қазақ пір тұтқан Ке несары хан жайында болады. Ма- қа ласының жалпы мәнін оның ал- ғаш қы жолдарынан-ақ түсінуге бо- ла ды. Автордың айтпағы – «бір кез- де рі Кенесары өртеген қалада оның ескерткіші неліктен тұру керек?» - дегенге саяды. Қазақстандағы негізгі көп шілікті құрайтын қос халықты араз дастырғысы келген Шпаков ал- ды мен орыстарды қазаққа қарай ай- тақтаса, артынан оларға қарсы қа- зақ тардың «намысын» оятпақ бо ла- ды.
Ғылыми болжам ақпанның 27-сі күнгі зілзаладан кейін Жер орбитасының өзгеруін компьютерлік мо- дельдеу негізінде жасалды. Жойқын апаттан кейін Жердің өз осінен шамамен 8 сантиметрге ауытқуына бай ланысты тәулік ұзақтығы да қысқаруы ықтимал. Ға лымдардың мәліметінше, 2004 жылы Суматра ара лында болған 9,1 балдық зілзала кезінде ғалам- ша
рымыз өз осінен 7 сантиметрге ығысып, тәулік ұзақ тығы 6,8 микросекундқа қысқарған. Естеріңізге са
ла кетейік, Чилиде болған қуатты сейсмикалық апат тан елдің 700 мыңнан астам тұрғыны қаза та уып, мыңдаған ғимарат күл-талқан болды. Британ ма ман- да рының есептеуінше, елге 45 млн доллар шығын ке- ліп отыр.
Екі ел басшыларының шағын және одан кейін кеңейтілген құрамдағы келіссөздер барысында Қазақстан мен Румыния арасындағы экономикалық-саяси ынтымақтастық, екі ел орналасқан өңірлердегі проблемаларға қатысты ха лық-
аралық мәселелер талқыланды. «Сіз бен біздің жо ға ры деңгейде диалог орнатқанымыз біздердің іскер адам да- ры мыздың Қазақстанда белсенді жұмыс істеуіне ық пал ете ді», – деген Мемлекет басшысы Нұрсұлтан На зар баев ру мыниялық компанияларды Қазақстанды ин дус трия лан- дыруға қатысуға шақырды. Президенттің айтуынша, өткен жылы екі ел арасындағы та уар айналымының көлемі дағдарыс жағдайында тө мен- деп, 800 млн долларды құраған. Қазақстанда бүгінде 35 қа зақ-румын кәсіпорыны жұмыс істейді. Олар мұнай жә не газ өндіру, жылу стансысына, құрылысқа және сау- даға жабдықтар жеткізу салаларында жұмыс істеп жа тыр. Румыния экономикасына салынған Қазақстан инвести ция- ларының көлемі 3,5 млрд долларды құрайды. Өз кезегінде Румыния Президенті Траян Басеску Қазақстанның ЕҚЫҰ-ға төрағалық етуімен құттықтады.
Қазақстанның ЕҚЫҰ саммитін өткізу туралы бастамасын қолдаған румын елінің басшысы: «Біздің ойымызша, ЕҚЫҰ-на мүше мемлекеттердің соңғы саммитінен ке йін 11 жыл өткен соң, Астанада келесі жаңа саммитті ұйым- дас тыруға мезгіл жеткен секілді», – деп Ақордадағы кез- де судің 2007 жылы Бухаресте қол жеткізілген келісімдерді ны ғайтуға ықпал еткеніне алғысын білдірді. Екіжақты келіссөздерден соң, журналистермен бас- па
сөз-мәслихатында Қазақстан басшысы Нұрсұлтан На- зар баев румын басшысына ТРАСЕКА жобасы шең берінде Каспий мен Қара теңіз арасын жалғайтын мұнай құ бы рын салуды ұсынғанын мәлімдеді. Жалғасы 2-бетте Кеше таңертең оңтүстік астанада жер сілкінді. Алматы қалалық Төтенше жағдайлар жөніндегі департамент мамандарының мәліметінше, жер асты дүмпуінің қуаты MSK шкаласы бойынша 3 балл шамасында болған. РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ АҚПАРАТТЫҚ ГАЗЕТ №34 (260) 3.03.2010 жыл, сәрсенбі www.alashainasy.kz 2
Атауы өзгерген елдерді шатастырмайық НАТО - алты мәрте кеңейген ұйым
САЯСИ БЮРО Басы 1-бетте АЙНАНЫҢ АР Ж АҒЫ 1949 жылдың 4 сәуірінде Бельгия, Ұлы- бри тания, Дания, Исландия, Италия, Канада, Люк сембург, Нидерланды, Норвегия, Пор ту- га лия, АҚШ және Франция сияқты 12 мем- ле кет тің келісімімен құрылды. Бұдан кейінгі мем ле
кеттердің қосылуын ресми түрде НАТО-ның кеңеюі деп атайды. Бірінші кеңеюі – 1952 жыл дың 18 ақпанында Грекия мен Түркияның қо сылуы. Екінші кеңеюі – 1955 жылдың 9 ма мы рында Германияның ұйымға мүше болуы. Үшін ші кеңеюі – 1982 жылдың 30 мамырында Испанияның толыққанды мүше атануы. Төр тін ші мәрте кеңеюі кезінде ғана НАТО Шығыс Еу ропаға жылжыды. 1999 жылдың 12 нау ры зын
да Венгрия, Польша және Чехия ұйымға енді. Ал 2004 жылдың 29 наурызында Бол га
рия, Латвия, Литва, Румыния, Словакия, Сло ве ния және Эстония сынды мемлекеттер Сол түс тік Атлантикалық ұйымды бесінші рет ке ңейтті. Блоктың алтын- шы рет кеңеюі өткен жыл дың 1 сәуірінде Ал- бания мен Хорватияның қо сылуы арқасында жү зеге асты. НАТО-ға бүгінгі таңда 28 мем- ле кет мүше болып табылады. Ұлт араздығын қоздырушылар ішімізде жүрген жоқ па? Себебі ол Қазақтың соңғы ха ны- ның тарихи беделін пұшайман күй- де көр сетіп, қауқарын қырық қа ра қ- шы дан да төмен бағалайды.Алды- мен «қатыгездігі үшін Кенесары ес- керт кішке лайық емес» деп тапқан ма
қала авторы, артынан Ақмола бе
кінісін Кенесарыға «беруге» қи- май қалады. Оның айтуынша, сол жыл дарда Ілияс Есенберлин жаз- ған дай Ақмола бекінісі болған жоқ. «Сон- да Кенесары нені өртеген екен?» – деп таң данып қалған Шпаков бұл сұрағына ке нет өзі жауап бере бастайды. «Хотя не- кий пожар действительно имел место. На- па давшие сожгли никем не защищаемые, стоя щие в отдалении от приказа пять до- ми ков», – деп топшылайды ол. Әрине, оның қай деректерге сүйеніп отырғаны бел гісіз. Ал адам шығыны жөнінде «Спра- ве д
без жертв все-таки не обошлось. Воины ха на истребили почтовый обоз, воз вра- щав шийся домой, – девятерых казаков по рубали на берегу Ишима», – деп қайы- ра ды. Тап бір Сервантестің диірменге шап- қан Дон Кихотын суреттеп жатқандай бо- лады. «... В то время являлись примеры, что два выстрела из солдатских ружей рас сеяли их, толпу киргизов, не смевших при бли
зиться к Акмолам на полверсты. След ственно при решительности на чаль- ни ка с 80 казаками возможно было ра зог- нать скопище», – деп қиялы жеткен жерге де йін самғайды. Қысқасы, автор сол кездегі тарихи жағдайды тарихи деректерге сүйене оты- тан ның қолында 2000 сарбаз болға нын өзгені былай қойғанда, орыс дерек те рі де қуаттайды. Ал ақын Мәшһүр-Жүсіп Кө- пейұлының Ақмола бекінісінің қалай қи- рағанын ел аузынан жинап жүріп сурет теп берген еңбегімен «Экспресс К» газе ті нің жібектей сусылдаған тілшісі таныса қой- мағаны анық. Тіпті Мәшһүрді былай қой- ғанда Кенесары көтерілісі жайлы аз ды- көпті сөз қозғаған орыс ғалымы Ни колай Коншин мен Семенов-Тянь-Шан ский ді де қарастырмапты. Кенесарының за ман дасы Кавказ армиясының бас шта бы
ның жетекшісі әрі тарихшы Василий Пот тоның Кенесарының әскери қабілеті жө ніндегі
таң данысын оқып шықпаған бо лар. Ендеше, әлгі жазғышбек сабаздың фран- цуз жазушысы Жюль Верннің Кене са ры- ның өрлігі мен ерлігін суреттейтін «Ми- хаил Строгов. Курьер царя» романын па- рақ тап шықпағаны айдан анық. Ұзын сөздің қысқасы, автор тарих жай лы қандай да бір ғылыми пікір айт- қысы келмеген сияқты. Оның алдына қой- ған бір ғана мақсаты болған. Ол – Қа зақ- стан дағы негізгі көпшілікті құрайтын қос ұлт тың арасына кезекті от салып, бір-бі- ріне деген өшпенділікті ояту. Себебі автор қа зіргі кезде Ресей мен қазақтардың ара- сын да Кенесары сұлтанның басына бай- ланысты дау бар екенін біледі. Бізді таң- ғал дырғаны – ұлттық қауіпсіздікке нұқсан кел тіретін мәтінді ақпарат айдынында бе- делді деп есептелетін «Экспресс К» газе ті- нің басуға келісім бергені. Әдетте, «қазақ- тіл ді басылымдар ұлтараздық тудырып жа тыр» деп айыптауға кім де болса шебер. Осын дай өрескел қателікті газет ре дак тор- ла ры байқаусыз өткізіп жі берді деуге бол- май ды. Себебі Владислав Шпаков жай ға- на автор емес, сол басы лым
ның тілшісі бо лып табылады. Біреулер Аомыньді Макао дейді. Шатастырмас үшін аны ғын біл сек деп едік. Жалпы, өз тарихи атауын өз герт кен елдер бар ма? Тайыр БЕКТЕМІСОВ, Алматы Сіз сұрап отырған қазіргі Аомынь бір кездері Макао деп атал ған. Жалпы, атауын өзгерткен елдер тым көп, олар дың бәрін қамту мүмкін емес. Де ген
мен, біразын атап өтсек. Мәселен, ке зін- де қазіргі Мысыр – Біріккен Араб Рес
публикасы (Сириямен бірге), Бан гла деш – Шығыс Бенгалия және одан кейін Шығыс Пәкістан, Бенин – Да го мея, Гаити – Эспаньола, Гана – Алтын жа ғалау, Индонезия – Нидерландылық Ост-Индия, Иран – Персия, Ирак–Месопотамия, Камбоджа – Кампучия, Конго – Заир, Малайзия – Малайя, Мьян- ма – Бирма, БАӘ – Келісімді Оман, Сянган – Гонгонг, Тайланд – Сиам, Түркия – Осман империясы, одан кейін Оттоман империясы, Шри- Лан ка – Цейлон, Эфиопия – Абиссиния деп аталған болатын. Асханадағы аспаздарды оятқан әкім аймақты да оятпақ Жамбыл облысының жаңа әкімі Қанат Бозымбаевтың қызметке кіріскеніне жүз күн толды. Бұл – Бозымбаевтың әкімдік саласындағы алғашқы қадамы. Бұған дейін «Қазақстан электр желілерін басқару компаниясы» АҚ президенті болған ол 40 жасында әкім болып тағайындалып отыр. Мамандығы – экономист, энергетиканы да екшеп тастаған әкім аймақты дамытып, жандырып жіберуге тиіс болатын. Өйткені кез келген әкім халықтың қызметкері болуы керек. АРТАЕВТЫ АЛДЫРТЫП, ТОРТАЕВТЫ ҚОРДАЙҒА ЖІБЕРДІ Жаңа әкім командасын түгелге жуық жа ңадан тағайындады. Қанат Ал да бер ген ұлының қол
астындағы жа сағының де ні – іс десе, іркілмейтін ор да бұзар жас тағылар. Алғашқы тіз гін тарту Тараз қаласының әкіміне бұ йыр- ған болатын. Көне қаланың жаңа әкі мі етіп Ертарғын Астаевты таға йын дады. Бұған дейін іскерлігімен көзге түс кен Ілияс Тортаевқа обал болды-ау деп жүргендердің тілегі қабыл болып, ол да жерде қалған жоқ. Қордай ауда ны- ның тізгіні қолына тиді. Сонымен бір ге Қ.Бозымбаев облыс әкімінің орын- басары етіп Мұратбай Жол дас баев ты тағайындады. Ол бұған дейін Қор дай ауданының әкімі болған. Ара да аз
уақыт өтпей, бірінші орынба са ры етіп Кәрім Көкірекбаевты тағайын да ды. Бұдан кейін әкім Мейрамбек Тө- леп бер генді өзінің орынбасарлығына та ға йын дады. Орынбасардың негізгі ма ман ды ғы – журналист. Жамбыл же- рінде жур
налистің бірінші рет ла уа- зым ды қыз мет ке тағайындалғаны – осы. Сонымен қа тар Қ.Бозымбаев Ай- ша бибі ауылдық ок ругінің әкімі қыз- метін атқарып жүрген Афи ны Олим- пиадасының жеңімпазы, был ға ры қолғап шебері Бақтияр Ар таев ты об- лыстық спорт және туризм бас қ ар ма- сының бастығы қызметіне тарт ты.
Осылайша, «қол бірікпесе, ине ілік - пей тіндігін» бағамдаған әкімнің ара- сын да журналисі мен спортшысы бар жа
сағы жауапты жұмысқа кірісіп те кет ті. ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ Кеденге сын кедергі емес Жүздесу барысында Кәрім Қажым- қанұ лы Кедендік одаққа қатысты мемле- ке ті міз дің көзқарасын ашық білдірді. Жыл ба сы нан бері сын садағының нысанасына ай
налған Кедендік одаққа қатысты жұ- мыс
тар президенттер деңгейіндегі ке лі- сім дер негізінде жүзеге асырылып жат қа- нын жеткізген қазақ Үкіметінің басшысы үш мемлекетке ортақ Кедендік одақ ке- дер гісіз жұмыс істейтінін қадап айтты. Ре- сей дің вице-премьері Игорь Шувалов өз ке зегінде Кедендік одақ комиссиясы ке- ден кодексіне өзгерістер енгізу туралы нақ
сал ды. Оның айтуынша, жұма күнгі ко- мис сия отырысында үш мемлекеттің мүд- де сі ескерілген шешімдер қабылданған. «Біз сонымен қатар 10 сәуірде мем ле кет- іші лік процедураларды аяқтап, ратифака- ция лауға шығу туралы келісімге келдік», ті. И. Шувалов Мемлекет басшысын Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 65 жыл дығы атап өтілетін жылдағы Ресей төр аға лы ғы кезінде соғыс ардагерлерін қолдау, сон- дай-ақ ғылым мен инновацияны да- мытуға көмектесу мәселелерін шешу ние- тінде екендігінен хабардар етіп, осыған бай
ланысты Ресей Достастық бойынша се ріктестерімен бірлесіп, көлік, энергети- ка, ең бек рыногы, білім және мәдениет са
лаларындағы жаңа жобаларды ұсы- натынын жеткізді. Елбасы осы кездесуде Ке дендік одақты құру және Бірыңғай эко- но
ми калық кеңістікті қалыптастыру жө- нін дегі келісімдерді келісілген мерзімде орын дау қажеттігін атап өтті. Сонымен қа- тар 2009 жылы қарашада Минскіде бе- ріл ген Қазақстан, Беларусь және Ресей ара
сында Кедендік одақ құру жөніндегі Пре зиденттердің тапсырмаларын орын- дау ба
рысы туралы сөз әңгімеге арқау бол ды. И.Шувалов Президентті Кедендік одақ комиссиясының соңғы отырысында қа былданған шешім туралы, яғни шіл де- нің 1-інен бастап 2012 жылғы қаң тардың 1-іне қарай Бірыңғай экономикалық ке- ңіс тікті құру жөніндегі құжаттар топ та ма- сын қалыптастыру процесі бас та
ла тын-
дығынан хабардар етті. Сонымен қатар Игорь Шувалов келесі жылы ТМД-ның құ- ры л ғанына 20 жыл толуына орай, еркін сау
да аймағы туралы жаңа келісімдер әзір леу қажет екенін айтып өтті. жүктеу/скачать 3,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|