Microsoft Word 1 География doc

ҚазҰУ Хабаршысы. География сериясы. 2010, №2 (31) 
 
123 
A.K. Tolepbaeva
 
Ecological problems of forestry enterprise in Kazakhstan 
The ecological situation and preventive measures taken by forestry enterprises in the Republic of Kazakhstan is 
subscribed in the article. 
 
 
Статья рекомендована к печати 
к.г.н., доц. Н.Н. Керимбай 
(кафедра геодезии и картографии) 
 
 
 
 
ƏӨК 911. 52.001 
А.Р. Мұхамадиева 
 
АЛАКӨЛ ҚОРЫҒЫНДАҒЫ ӨСІМДІКТЕРДІҢ МЕЗГІЛДІК ДАМУЫН 
МОНИТОРИНГТІК БАҚЫЛАУ 
Алакөл мемлекеттік табиғи қорығының ғылыми қызметкері
Мақалада Алакөл мемлекеттік табиғи қорық аумағындағы мониторингтік бақылау 
алаңдарындағы өсімдіктердің мониторингтік түрлерімен оларға жүргізілген бақылаулары 
сипатталған.
Өсімдіктер қауымдастығының белгілері, бір жылдық немесе көп жылдық цикл ішінде 
өзгеріп тұрады. Жоғарғы топтағы өсімдіктердің мезгілдік дамуы бір-бірін ауыстырып 
тұратын фенологиялық фазалардан тұрады, оның нəтижесінде өсімдіктердің морфологиялық 
өзгеруі жүреді. Феноқұбылыс биологиялық жəне экологиялық факторлардың əсерінен 
басталып, жүреді жəне де жергілікті жердің экоклиматтық жағдайының көрсеткіші болып 
табылады.
Өсімдіктердің мезгілдік даму сатысы тек ішкі – генетикалық факторлармен ғана 
анықталмайды, оның дамуына сыртқы қоршаған орта жағдайы да əсерін тигізеді. Оған тек 
климаттық жағдай ғана емес, сонымен қатар жергілікті жердің экологиялық жағдайы да 
əсерін тигізеді.
Мезгілдік құбылыстардың басталу уақыты да өзгеріп тұрады. Ол жеке əр жылдың 
климаттық көрсеткіштерімен, яғни оң температура жиынтығы мен жауын-шашын 
мөлшерімен тығыз байланысты. Мысалы оң температура жиынтығы артқан жағдайда 
фенофазаның шамалы ерте түсуін жəне оның тез өтуін байқауға болады. Ал жауын-шашын 
мөлшері артқан жағдайда олардың басталуы кешігеді жəне өтуі де созыла түседі /1/.
Мониторингті, жоспарлы бақылаулар Алакөл қорығында 2007 жылдан бастап жүре 
бастады. Ол үшін қорық аумағында су экожүйесінде бақылау бойынша 4 жəне құрлық 
экожүйесінде бақылау бойынша 5 тұрақты мониторинг өсімдік алаңдары салынды.
Құрлық экожүйесіндегі көлемі 20 да 25 м мониторингті алаңдарында фитоценозға 
стандарттық геоботаникалық сипаттама жүргізілді. Онда координаттары, өсудегі 
экологиялық ерекшеліктері, жалпы жобалы жабылуы, түр тізімі, олардың молдылығы, 
биіктігі, орналасуы, фенологиялық фазасының дамуы көрсетілді. Сонымен қатар 
«Методикалық нұсқаулардағы» талаптарға сай, көлемі 20 да 25 м болатын мониторингті 
алаңдарда, молдылығы бойынша ерекшеленетін (қалың, орта жəне сирек) мониторингті 
өсімдік түрлерін табу қиын болғандықтан. Мониторингті алаңнан тыс, бірақ экологиялық 

жүктеу/скачать 16,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: