Вестник КазНУ. Серия географическая. 2010, №2 (31)
78
ды шамаларының арасында айтарлықтай айырмашылық бар. Бұл алаптың орташа биіктігінің
жергілікті жер бедерінің өзіне тəн ерекшеліктерін сипаттай алмайтындығында, оның үстіне
топырақ грунт сипатының ағындыға тигізетін əсерін мүлдем есепке алмайды.
1-кесте
Тобыл өзені алабында q
0
= f(H
cp
) жəне q
0
= f(F) тəуелділіктерін тұрғызуға
арналған бастапқы деректер
Өзен-бекет
Алаптың
орташа
биіктігі,
м
Алаптың
ауданы,
км
2
Қалыпты
ағынды,
л/с.км
2
3000 км
2
келтірілген
қалыпты
ағынды
lgF lgq
1 Тобыл – свх. Дзержинского
– 2820 0,8 0,75
3,45
-0,097
2 Тобыл – с. Гришенка
320 13400 0,552 0,55 4,13
-0,258
3 Тобыл – пос. Придорожный
– 15500
0,496 0,50 4,19
-0,304
4 Тобыл - с. Новоильиновка
– 16100
0,588 0,59 4,21
-0,230
5 Тобыл – пос. Каратомарский
– 30200
0,414 0,41 4,48
-0,383
6 Тобыл – с. Сергеевское (Сергеевка)
– 30600
0,418 0,42 4,49
-0,378
7 Тобыл – г. Костанай
268 44800 0,301 0,30 4,65
-0,521
8 Тобыл – с. Звериноголовское –
121000
0,248
0,25
5,08
-0,606
9 Тобыл – г. Курган (в 160 м ниже моста)
233 137000 0,278 0,28 5,14
-0,556
10 Актастысай – 4 ферма свх. Милютинский
– 227
0,616
0,62
2,36
-0,209
11 Шортанды – г. Жетыкара
– 978
0,716
0,72
2,99
-0,145
12 Сынтасты – п. Бреды
364 815 0,982 0,98 2,91
-0,008
13 Сынтасты – с. Мариинское
– 1940
0,912 0,85
3,29
-0,039
14 Сынтасты - с. Забеловка
– 4740
0,646 0,65
3,68
-0,190
15 Аят – с. Варваринка
285 10300 0,656 0,66 4,01
-0,183
16 р. Камысты – Аят – с. Маслаковцы
– 2950
1,068 1,07
3,47
0,028
17 Караталы -Аят-г Караталы
366 695 1,151 1,10 2,84
0,061
18 Уй – с. Степное
427 3600 1
1 3,56
0
20 Уй – г. Троицк (Пугачевская сопка)
340 13600 0,808 0,81 4,13
-0,092
21 Тогузак – ст. Тогузак
269 7970 0,347 0,35 3,90
-0,458
22 Тойсай – с. Новопокровка
– 82
0,90
0,65
1,91
-0,046
23 Алабуга – с. Ясная Поляна
– 301
0,33 0,26
2,48
-0,481
24 Карасу - с. Корниловка.
– 330
0,48 0,32
2,52
-0,318
25 Карасу – свх. Кайранкульский
– 483
0,48 0,32
2,68
-0,318
26 Тюнтюгур – 376 км Карагандинской ж/д
– 877
0,40 0,37
2,94
-0,398
27 Коелга - с. Малковский
366 156 1,20 1,02 2,19
0,079
Тобыл өзені алабында ағындының су жинау алабының ауданына тəуелділігін айқындау
үшін өлшемдері əртүрлі алаптардың ағынды шамаларының орташаланған қатынастары
пайдаланылды. Кіші өзендердің ағындысына микрожербедерінің тигізетін ықпалын жою
үшін қалыпты ағынды деректері 3000 км
2
тең бірдей су жинау алабыны ауданының
шамасына келтірілді. Бұл шектен үлкен су жинау алаптарында ағындының орташа шамасы
бірдей əсер етуші факторлар жағдайында соншалықты өзгеріске ұшырамайды. Алаптарының
өлшемдері əртүрлі өзендердің ағындысын 3000 км
2
аудан ағындысына келтіру үшін ағынды
шамалары у
1
/у мен су жинау алаптарының F/F
1
арасындағы эмпирикалық қатынас қолданыл-
ды
(
)
20
.
0
1
1
F
F
y
y
=
. Осы өрнек бойынша ауданы 3000 км
2
алапта қалыптасатын ағынды
⎥
⎥
⎥
⎥
⎥
⎦
⎤
⎢
⎢
⎢
⎢
⎢
⎣
⎡
⎟⎟
⎠
⎞
⎜⎜
⎝
⎛
=
20
.
0
1
1
3000
3000
1
F
у
у
тең.
|