Microsoft Word Oқу сауаттылығы 100-нұсқа
жүктеу/скачать 4,44 Mb. Pdf көрінісі
|
| ОҚУ САУАТТЫЛЫҒЫ
76 4. Тышқанның алаңсыз өмір сүруіне негіз болған жағдай A)Ептілігі B)Шыдамдылығы C)Тапқырлығы D)Батылдығы E)Шапшаңдығы 5. Тышқанның дұшпанын анықтаңыз A)Батыл B)Айлакер C)Өркөкірек D)Жалқау E)Мақтаншақ 6. Мəәтін мазмұнына сай мақалды табыңыз. A)Жалғыз қаздың үні шықпас B)Ежелгі дұшпан ел болмас C)Досы көпті жау алмайды D)Екі қошқардың басы бір қазанда піспес E)Диірменде туған тышқан тарсылдан қорықпас ƏӘмір Темір тарихтағы жер жүзін бағындырған ең ірі қолбасшылардың бірі. 1336 ж. Кеш ауылында туылған. Жақсы тəәлім алған ƏӘмір Темір 1370 ж. Самарқантта таққа отырып Мəәуренахрдың билігін қолына алды. Қытаймен Делиге дейінгі бүкіл Азияны, Ирак, Сирия жəәне Измирге дейінгі Анадолыны басып алды. Қытайға жорыққа бара жатып 1405 ж 20 ақпанда қайтыс болды. Қабірі Самарқантта. Өте данышпан жəәне ұлы əәмірші болған. Өте көп медресе жəәне кітапханалар аштырған. Шағатай мемлекетінің құрамындағы Ташкенттің əәкімі болған əәкесі Тарағай – атақты Нақши шейхы ƏӘмір Күлалды құрметпен жақсы көретін. ƏӘмір Күлал ƏӘмір Темірге шəәкірттерінен Шəәмсəәддин Күлалды ұстаз қылып тағайындады. Самарқанттағы кесенесінде бас жағында ешқашан жанынан ажырамаған ұстазы Мир Береке, дəәл алдында ƏӘмір Күлалдың баласы Омар жатыр. ƏӘмір Темірдің жастық шағында бір қақтығыс кезінде аттан құлап оң аяғы зақымданып, жарамай қалады. Оң қолының екі кіші саусағы сынады. Осыған байланысты, əәсіресе дұшпандары оны Тимур – Ланг (парсыша –Ақсақ Темір) деп атап кетеді. Оның үстіне 1941 жылы Кеңес Үкіметі тарапынан қабірі ашылған кезде, 1,70 метр бойымен, оң аяғы ақсақ болған денесін көреді. Қабірінің сыртында «Мазарымды ашқан адам менен де қорқынышты бір дұшпанға тап болады» деп жазылғаны айтылады. Қазба жұмыстарының ертесіне Гитлер Кеңес үкіметіне шабуылдайды. ƏӘмір Темір 34 жасында Белх билеушісі болды. Шыңғыс ханның ұрпағынан болған бір қызға үйленгені үшін Гурган (Күреган – ханның күйеу баласы) атағымен танылды. Отбасылық абыройын арттырды. Жұрттың өзін Шыңғыс ханның ізбасары деп танығаны үшін, бүкіл Түркістанға (Орта Азияға) билеуші болып Ұлы Түрік хандығының тағына отырды. Сонымен қатар Шыңғыс ханның орынсыз жойып талқандаған қалаларын қалпына келтірді. Басында қолдау көрсеткен Алтын Орда ханы Тоқтамыс оған қиянат еткен кезде барып мемлекетін |