Microsoft Word Oқу сауаттылығы 100-нұсқа
жүктеу/скачать 4,44 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ОҚУ САУАТТЫЛЫҒЫ
| ОҚУ САУАТТЫЛЫҒЫ
545 – өте жауапты іс. Сонымен қатар əәр бір ата-ана өз баласының бақытты, табысты болуына жəәне үйлесімді өмір сүруіне ықпал ете алады. 7. Қандай пікір мəәтіндегі негізгі ойға сəәйкес келеді? A)Есімнің мағынасына назар аударған жөн. B)Есімді құрметті адамдарға қойдырған жөн. C)Есімді заманына сəәйкестендіріп қойған жөн. D)Балаға əәдемі естілетін есім таңдаған жөн. E)Есімді ай атауына байланысты қойған жөн. 8. Мəәтіндегі мəәліметке сəәйкес балаға ат қояр кезде нені ескеру керек? A)Сөздердің тіркесуін B)Есімнің əәдемілігін C)ƏӘріптердің санын D)Сөздің жаңалығын E)Есімнің дыбысталуын 9. Қандай мезгілде туған балалардың мінездері бір-біріне қарама-қайшы? A)Қыс-жаз B)Қыс-көктем C)Көктем-күз D)Жаз-күз E)Күз-қыс 10. Баланың мінезінің қалыптасуына əәсер ететіндер A)Есімі мағынасы мен дыбыс саны B)Ай атауы мен есімінің дыбысталуы C)Жыл мезгілі мен есімінің дыбысталуы D)Ауа райы мен жыл мезгілі E)Ата-ана таңдауы мен ауа-райы 11. Үшінші бөлімнің соңғы сөйлемі бойынша есім таңдаңыз A)Жібек, Меруерт B)Қайсар, Батырхан C)Дана, Сабыржан D)Қымбат, ƏӘсем E)Жамал, Ақылгүл 12. Қай кезеңде туған балалардың мінезін қатқыл есім өзгерте алады? A)барлық мезгілде B)көктемде C)жазда D)күзде E)қыста Аптап ыстықта саялайтын жер іздеп саябақтағы отырғыштардың біріне бұрылдым. Орындыққа отырмақ болып беттегенімде, көзім сұмдық жағдайдың куəәгері болды. 3-4 жасар ұл бала қоқыс тастағыш жəәшікті тіміскілеп жүр. «Бұл кім? Не қылған бала?» деген сауалдарға жауап іздеу мақсатында баланы бақылап біраз отырдым. Қарасам, бұл бала жалғыз емес екен. ƏӘр-əәр жерде орналасқан ОҚУ САУАТТЫЛЫҒЫ 546 қоқыс жəәшігін ақтарып, азық іздеп жүрген тағы да екі ұл бала мен кішкентай қызға көзім түсті. Киген киімнің олпы-солпысы шыққан, кір қожалақ. Көкейде маза бермей тұрған сансыз сұрақ мені бір орында отырғызбады. Қолыма бір-екі нəәрсе алған соң, аяңдап біреуінің қасына бардым. Жемге келген көгершіндей қалған үшеуі де қасыма жетіп келді. Қастарында тұрып асқазандарының шұрылын естуге болады. Қолымдағыны ұсынған соң, бұл балалардың ата-анасының қайда жүргенін білгім келді. Сұрасам, «Білмеймін...» деп күмілжіп мұңды дауыспен жауап қатты. Осыдан соң жағдайдың бəәрін түсіндім. Басымды еріксіз изедім де орындыққа қайта отырып, ары қарай бақыладым. Төртеуі азды-көпті алған азықтарын көк шөптің үстіне отыра сап, жапа-тармағай жеуге кірісті. Кішкентай қыз тоғын арықтағы сумен басты. Іштеріне сəәл де болса бірдене барған соң, қайтадан «жұмыстарына» кірісті. Мұндай оқиғаны алғаш көруім. Бұдан кейін не ойларыңды да білмейді екенсің. Ата-анасы ащы судың жетегіне еріп, балаларды ақша табуға, азық табуға мəәжбүрлейді екен, бұл – сол жерде жүрген қала тұрғынының сөзі. Айтуынша, бұл жер балалардың тұрақты мекеніне айналған. Күнделікті елдің қалған-құтқанын жеп, қарындарын тойдыратын көрінеді. Бұған дейін көшедегі бомждарды көріп, осындай өмірді таңдаған өзі, енді өзінен көрсін деуші едік. Ал ендімынабалаларға не айтуғаболады?! Адам ата- ананытаңдапалмайды. Солбіржауапсызжандардыңкесіріненбақыттышақтарынкөшеденазықіздеуменалмас тырыпжүргендеріөтеөкінішті-ақ... Оқушыбіткенжазғыдемалыстыңаяқталмауынтілеуде. Ал, мынабалалардыңекеуімектептерінаңсапжүр. Арнаулымектепкебаратындардыңолжердекиеркиіміұқыпты, тамақтарытоқ, жатарорны таза. Мектеп жасынатолмағанқалғанекеуіше? Олар не күнкөреді? Жазда, жарайды, əәрбірқарағашоларғасая, кез-келгеншүбереккиім. Қысташе? Қақағанаяздаүсіпөлсе, бұлардыіздейтінжан бар ма? Жоқəәлде, көмусізаң- құстыңазығынаайналармаекен? Бұлтұстақылыштыкімгесілтерімді де білмеймін. Бала тəәрбиесіне қарамайтын ата-анағама, жоқəәлде тек екеудіқамқорлығынаалғанүкіметкеме? Ата-анадан ендіқайыржоқ, олбелгіліжайт! Үкіметендімынаекеуді де далағақаңғытпайқарамағынаалсаекен. Мендегіжалызтілек осы! 13. «Үкімет енді мына екеуді де далаға қаңғытпай қарамағына алса екен. Мендегі жалыз тілек осы!» деген сөйлем автордың қандай сезімін көрсетеді? A)Балалардың өміріне алаңдау B)Балаларға жақсы тілек айту C)Балалардың тағдырын шешу D)Үкіметке үміт арту E)Балаларға қол ұшын беру 14. Мəәтіннің екінші абзацына қандай тақырып сəәйкес келеді? A)Саябақтағы оқиға B)Мейірімсіз ана C)Жас балалар |