қт
ам
а
1
Туризмнің қандай түрі қоршаған ортаға қандай елеулі ықпал етеді?
I
I
А. Ауылдық туризм
I
I
В. Мәдени туризм
I
I
Б. Су жағасындағы туризм
I
I
Г. Тау туризмі
2
Орталық Азиядағы туристік бизнес қарқыны ұлғаюда:
I
I
А. Дұрыс
I
I
Б. Дұрыс емес
3
Еуропа жағалауының қандай бөлігі жаппай туризмнің дамуынан
анағұрлым көп зардап шекті?
I
I
А. Солтүстік теңіз
I
I
В. Балтық теңізі
I
I
Б. Жерорта теңізі
I
I
Г. Қара теңіз
4
Ауылдық аудандардағы туризмді дәстүрлі мәдениеттің өзгеруіне
байланысты сынға алады.Бұл дұрыс па әлде дұрыс емес пе?
I
I
А. Дұрыс
I
I
Б. Дұрыс емес
5
Шаңғы спорты мен шаңғы спорты үшін инфрақұрылымды дамыту
қандай экологиялық әсер көрсетеді?
I
I
А. Орман ағаштарын шабу және қар көшкіні қаупінің артуы
I
I
Б. Ландштафтың визуальді деградациясы
I
I
В. Эрозия және өсімдік жамылғысының бүлінуі
I
I
Г. Көрсетілгендердің барлығы
6
Су жағасындағы туризм:
I
I
А. Басқа өңірлермен салыстырғанда жол қозғалысын реттеу тиімділігін
арттыруға әкеп соғады
I
I
Б. Қатты және сұйық шығарындылардың қалыптасуына әкеп соғады
I
I
В. Жергілікті қорлардың жүктемесін азайтады
I
I
Г. Көрсетілгендердің ешқайсысы емес
7
Туризм жергілікті деңгейдегі қоршаған ортаға қандай ықпал етеді?
I
I
А. Тұщы су және жер сияқты шектеулі қорларға бәсекелестік тудырады
I
I
Б. Су мен ауаның ластануы
I
I
В. Мекендейтін жер мен биоәртүрліліктің жойылуы
I
I
Г. Көрсетілгендердің барлығы
8
Орта Азия тауларын салыстырмалы түрде адам қызметі қамтымайды.
Дұрыс па әлде дұрыс емес пе?
I
I
А. Дұрыс
I
I
Б. Дұрыс емес
Туризм
Сы
на
қт
ам
а
9
Туризм жергілікті экономиканы ненің есебінен қолдайды:
I
I
А. Қоршаған орта үшін келтірілетін зиянды ескермей, жергілікті
деңгейде экономикалық қызметтің түрлерін кеңінен ынталандыру
I
I
Б. Өрлеуге байланысты әр түрлі қақтығыстарды ынталандыру
I
I
В. Жергілікті бірлестіктерді тарту, бұл тек жергілікті тұрғындар
мен қоршаған орта үшін ғана пайдалы, сонымен қатар туризмнің
сапасын арттырады
I
I
Г. Көрсетілгендердің ешқайсысы емес
10
«Тұрақты туризм» термині нені білдіреді:
I
I
А. Биологиялық шектеулерді адам қызметінің ауқымдарын ескеру
I
I
Б. Экономикалық және экологиялық жүйелердің бір бірімен өзара
байланысты екенін мойындау
I
I
В. Саяси шешімдерді қабылдау кезінде ұзақ мерзімді перспективаны
ескеру
I
I
Г. Көрсетілгендердің барлығы
11
Тұрақты туризмді ненің есебінен ұстауға болады:
I
I
А. Табиғи, әлеуметтік және мәдени әртүрлілікті ұстау және
ынталандыру
I
I
Б. Туризм секторына экономиканың басқа секторларымен
салыстырғанда анағұрлым басымдылық беру
I
I
В. Тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыруға
басымдылық беру
I
I
Г. Көрсетілгендердің ешқайсысы емес
12
Орта-Азиялық өңір үшін қандай туризм түрі соңғы жылдары
танымалдыққа ие болуда?
I
I
А. Таулы туризм
I
I
В. Су жағалауы туризмі
I
I
Б. Ауылдық туризм
I
I
Г. Экологиялық туризм
ЖАУ
АПТ
АР:
1. Б
I
2. А
I
3. Б
I
4. А
I
5. Г
I
6. Б
I
7. Г
I
8. А
I
9. В
I
10.
Г
I
11.
А
I
12.
Г
Климаттың өзгеруі
Сы
на
қт
ам
а
1
Мынадай пәрнек газдардың қайсысы табиғи газ болып табылмайды?
I
I
А. Көміртек диоксиді
I
I
В. Метан
I
I
Б. Фреон 11
I
I
Г. Азот тотығы
2
Қазба отынның өртенуінен атмосфераға жыл сайын қанша көміртек
шығарылады?
I
I
А. 50 млн. тонна
I
I
В. 1 млрд. тонна
I
I
Б. 350 млн. тонна
I
I
Г. 5,5 млрд. тонна
3
Жер пайдаланудағы өзгерістер мен ағаштарды шабудан жыл сайын
атмосфераға қанша көміртек шығарылады?
I
I
А. 1,5 млрд. тонна
I
I
В. 700 млн. тонна
I
I
Б. 1 млрд. тонна
I
I
Г. 100 млн. тонна
4
Адам қызметі үрдісінде метан қалай өндіріледі?
I
I
А. Көмірді, табиғи газ бен мұнайды алу кезінде
I
I
Б. Мал шаруашылығы үрдісінде
I
I
В. Қоқыс тастайтын жердегі органикалық шығарындылар шіруі кезінде
I
I
Г. Көрсетілгендердің барлығы
5
Пәрнек газдар климаттың өзгеруімен тығыз байланысты. Ғалымдардың
болжамы бойынша 2100 жылы Жер үстінің орташа температурасы қанша
градусқа көтерілуі мүмкін?
I
I
А. 0,5 - 1,0 град. Цельсий
I
I
В. 3,5 - 5 град. Цельсий
I
I
Б. 1,0 - 3,5 град Цельсий
I
I
Г. 5 град. Цельсийге астам
6
Теңіз деңгейінің артуын жаһандық климаттың өзгеруімен
байланыстырады. Мұхит деңгейі артуының негізгі себебін көрсетіңіз?
I
I
А. Температураның көтерілуі полярлық мұздың еруіне әкеп соғады
I
I
Б. Температураның көтерілуі мұз айдынының еруіне әкеп соғады
I
I
В. Мұхит температурасының көтерілуі теңіз суының термикалық
кеңеюіне әкеп соғады
I
I
Г. Үстіңгі ағын ұлғаяды
7
Алдағы жүз жылдықта мұхит деңгейі қаншалықты көтеріледі
деп болжануда:
I
I
А. 25 см.
I
I
В. 1 м.
I
I
Б. 50 см.
I
I
Г. 2 м.
8
Алдағы жүз жылдықта есеп бойынша Нидерландының қандай бөлігі
су астында қалуы мүмкін?
I
I
А. 1 пайыз
I
I
В. 6 пайыз
I
I
Б. 3 пайыз
I
I
Г. 9 пайыз
Климаттың өзгеруі
Сы
на
қт
ам
а
9
Жүргізушілер қоршаған ортаға қалай көмектесе алады? Егер олар:
I
I
А. Пәрнек газдарын азайту үшін өз автомобильдерін тазартса
I
I
Б. Ауаны ластауды азайту үшін өз автомобильдерін жақсы техникалық
жағдайда ұстаса
I
I
В. Күтпейтін жағдайларды болдырмау үшін бактарын әрқашан
толтырып отырса
I
I
Г. Қауіпсіздік үшін оларды гараждарда ұстаса
10
Макулатураны, картонды, шыны немесе металды кәдеге жарату есебінен
орташа отбасы көміртектің жылдық шығарындыларын азайта алады:
I
I
А. 1 тонна
I
I
В. 5 тонна
I
I
Б. 2 тонна
I
I
Г. 10 тонна
11
Көптеген азық-түліктерде кездесетін «Еnеrgy Stаr» белгісі нені білдіреді:
I
I
А. Энергияның тиімділігі
I
I
Б. Энергияны аз пайдалану
I
I
В. Ақшаны үнемдеу
I
I
Г. Көрсетілгендердің барлығы
ЖАУ
АПТ
АР:
1. Б
I
2. Г
I
3. А
I
4. Г
I
5. Б
I
6. В
I
7. В
I
8. В
I
9. Б
I
10.
А
I
11.
Г
Озон қабатының бұзылуы
Сы
на
қт
ам
а
1
Озон – бұл:
I
I
А. Түссіз инертты газ
I
I
Б. Улы көк түсті газ
I
I
В. Улы ұнтақ
I
I
Г. Көрсетілгендердің ешқайсысы емес
2
Озон қабаты қайда орналасқан:
I
I
А. Тропосферада
I
I
В. Стратосферада
I
I
Б. Жер үстінде
I
I
Г. Термосферада
3
Еуропаның үстіндегі озон қабаты қанша пайызға қысқартылды:
I
I
А. 8 пайызға
I
I
В. 25 пайыздан астамға
I
I
Б. 16 пайызға
I
I
Г. Қысқарған жоқ
4
Озон қабатын бұзатын заттардың құрамына қандай заттар кіреді:
I
I
А. Фреон – криотехника мен тоңазытқыштарда пайдаланылады
I
I
Б. Галондар – өрт сөндіру үшін пайдаланылады
I
I
В. Әр түрлі еріткіштер мен пестицидтер
I
I
Г. Көрсетілгендердің барлығы
5
Озон қабатын бұзатын заттар атмосфераға түскен кезде атмосфераның
жоғарғы қабатына көтеріледі және озонды бұзады. Осындай заттың
бір молекуласы қанша молекула бұзуы мүмкін:
I
I
А. озонның 1 000 молекуласын
I
I
Б. озонның 10 000 молекуласын
I
I
В. озонның 100 000 молекуласын
I
I
Г. озонның 1 000 000 молекуласын
6
Ультра күлгін сәуле деңгейінің артуы озон қабатының қысқаруының
себебі болып табылады, ол қандай аурулар тудыруы мүмкін:
I
I
А. Қатерлі ісік
I
I
Б. Катаракта
I
I
В. Адамның иммунитет жүйесінің бәсеңдеуі
I
I
Г. Көрсетілгендердің барлығы
7
Терінің қатерлі ісік ауыруымен ауру қаупінің жекелеген кейбір
факторлары мынаны қамтиды:
I
I
А. Ақсары болу және күнге қыздырынбай, күнге күюге бейім болу
I
I
Б. Көк, жасыл немесе қой көз және ақ түсті шаш
I
I
В. Меңдер мен секпілдердің көп болуы
I
I
Г. Көрсетілгендердің барлығы
Озон қабатының бұзылуы
Сы
на
қт
ам
а
8
Әлемдік бірлестік озон қабығын қорғауды қандай жол арқылы жүзеге
асырады:
I
I
А. Озон қабатын бұзатын заттарды қолдануды қысқарту арқылы
I
I
Б. Құқық бұзушыларды жазалауды қатаңдату арқылы
I
I
В. Жасанды озонды өндіру арқылы
I
I
Г. Терінің қатерлі ісігімен ауыру қаупіне бейім адамдарды
вакцинациялау
9
Қабылданған халықаралық шараларға қарамастан, жақын арада озон
қабатының қысқаруы қандай дағдарыстық шекке жетеді?
I
I
А. 2-3 жыл
I
I
В. 60-70 жыл
I
I
Б. 10-15 жыл
I
I
Г. 100 жыл
10
Өзіңді ультра күлгін сәулеленуден қалай қорғауға болады (әсіресе,
жазда):
I
I
А. Күннің көзінен қорғайтын көзілдіріктер мен теріні жабатын
қорғайтын киім арқылы
I
I
Б. Тиісті дәрі-дәрмектерді пайдалану арқылы
I
I
В. Қараюдың ұдайы деңгейін ұстап тұру арқылы
I
I
Г. Орманда серуендеу арқылы
11
Кішкентай балалар ультра күлгін сәулесіне ерекше сезімтал болып келеді.
Ұсынылған қорғану әдістерінің қайсысы пайдалы болып табылады?
I
I
А. 12 айға дейінгі балалар көлеңкеде жүруі тиіс, олардың күндізгі
уақытта күннің көзінде болуын шектеу керек
I
I
Б. Балаларға қорғайтын киімді, бас киімді және күн сәулесінен
қорғайтын көзілдірік кигізу керек
I
I
В. Солярий мен ультра күлгін шамдардан бас тарту керек
I
I
Г. Көрсетілгендердің барлығы
12
Тұтынушы озон қабаты үшін қолайлы тауарларды сатып алу есебінен озон
қабатын қорғауға көмектесе алады. Қандай белгілері мен жазулары бар
тауарларды алған жөн:
I
I
А. Озон қабаты үшін қолайлы
I
I
Б. Құрамында фреон жоқ
I
I
В. Құрамында ХФУ жоқ
I
I
Г. Көрсетілгендердің барлығы
ЖАУ
АПТ
АР:
1. Б
I
2. В
I
3. А
I
4. Г
I
5. В
I
6. Г
I
7. Г
I
8. А
I
9. Б
I
10.
А
I
11.
Г
I
12.
Г
Қышқылану мен шала тотығу
Сы
на
қт
ам
а
1
Күкірт шығарындыларының анағұрлым көп бөлігі қандай секторға келеді?
I
I
А. Энергетика
I
I
В. Ауыл шаруашылығы
I
I
Б. Көлік
I
I
Г. Орман шаруашылығы
2
Күкірт құрамасымен салыстырғанда, азот құрамасының қорытындысы
көптеген жағдайда жергілікті сипатқа ие. Бұл дұрыс па әлде дұрыс емес пе?
I
I
А. Дұрыс
I
I
Б. Дұрыс емес
3
Швеция қышқыл жаңбырлардан елеулі түрде зардап шекті.
Осы елдің қанша көлдерінде судың қышқылдығы көтерілді?
I
I
А. 140
I
I
В. 14 000
I
I
Б. 1 400
I
I
Г. 140 000
4
Қышқыл жаңбырлар көптеген жағдайда ағаштарды елеулі түрде
зақымдайды. Еуропада ағаштардың қанша пайызы зақымданды?
I
I
А. 5
I
I
В. 25
I
I
Б. 10
I
I
Г. 35
5
Орта Азиядағы азот қышқылы шығарындыларының қарқындылығы
көліктің дамуына және жол қозғаласы қарқындылығының артуына
байланысты ұлғаяды деп болжануда. Бұл дұрыс па әлде дұрыс емес пе?
I
I
А. Дұрыс
I
I
Б. Дұрыс емес
6
Азиялық өңірде азот қышқылы мен аммиактің ірі көзі қандай мемлекет
болып табылады:
I
I
А. Қазақстан
I
I
В. Тәжікстан
I
I
Б. Ресей
I
I
Г. Қырғызстан
7
Еуропадағы күкірт шығарындыларының негізгі көздері Скандинавия
елдері болып табылады. Бұл дұрыс па әлде дұрыс емес пе?
I
I
А. Дұрыс
I
I
Б. Дұрыс емес
8
Шығыс Қазақстанда «таспалы орманның» азаюы неден туындады?
I
I
А. Топырақтың тотығуынан
I
I
Б. Озонның жоғары шоғырлануынан
I
I
В. Күкірт қышқылының жоғары шоғырлануынан
I
I
Г. Шабудан
9
Топырақ қышқылының жоғары деңгейі органикалық шығарындыларды
бұзатын микроағзалар үшін қауіпті кейбір металдардың жоғары
шоғырлануына әкеп соғады. Бұл дұрыс па әлде дұрыс емес пе?
I
I
А. Дұрыс
I
I
Б. Дұрыс емес
Қышқылану мен шала тотығу
Сы
на
қт
ам
а
10
Ұсынылғандардың қайсысы тотығуға әкеп соқпайды?
I
I
А. Энергияны үнемдейтін технологияларды ынталандыру
I
I
Б. Жер-суды ұтымды пайдалану және дұрыс пайдалану
I
I
В. Велосипедтерді анағұрлым кеңінен пайдалану
I
I
Г. Көрсетілгендердің барлығы
11
Төменде келтірілген шаралардың қайсысы автомобиль шығарындыларын
азайтуы мүмкін?
I
I
А. Электромобильдер мен гибридтік автомобильдерді көтермелеу
I
I
Б. Пайдаланар алдында отыннан күкіртті алу
I
I
В. Автомобильдерге каталитикалық конверторларды орнату
I
I
Г. Көрсетілгендердің барлығы
ЖАУ
АПТ
АР:
1. А
I
2. А
I
3. В
I
4. В
I
5. А
I
6. Б
I
7. Б
I
8. Г
I
9. А
I
10.
В
I
11.
Г
Теңіздер мен мұхиттар
Сы
на
қт
ам
а
1
Жер үстінің қай бөлігін (пайызбен) теңіздер мен мұхиттар алып жатыр?
I
I
А. 45
I
I
В. 61
I
I
Б. 53
I
I
Г. 71
2
Жыл сайын әлемдік мұхитта қанша тонна итопланктон қалыптасады?
I
I
А. 250 млн.
I
I
В. 200 млрд.
I
I
Б. 50 млрд.
I
I
Г. 2 триллион
3
Мұхиттарда анағұрлым суық су үстіне көтерілетін бөліктер бар.
Неліктен бұл құбылыс (апвеллинг) маңызды болып табылады?
I
I
А. Теңізді мекендеушілер анағұрлым салқын суда жүзеді
I
I
Б. Бұл су тереңнен жоғарғы жаққа қоректендіргіш заттар шығарады,
олар өз кезегінде фитопланктонның өсуін қамтамасыз етеді
I
I
В. Төменгі қабаттың суы анағұрлым таза
I
I
Г. Көрсетілгендердің барлығы
4
Балықтың барлық түрлерінен теңіздер мен мұхиттарда мекендейтін
балық түрлері қанша пайыз құрайды?
I
I
А. 15
I
I
В. 50
I
I
Б. 30
I
I
Г. 60
5
Көк кит Жердегі ең ірі жануар болып табылады.
Оның салмағы қандай көлемге жетуі мүмкін?
I
I
А. 50 тоннаға
I
I
В. 100 тоннаға
I
I
Б. 75 тоннаға
I
I
Г. 150 тоннаға
6
1900 жылы 150 000 көк кит болды деп болжайды.
Қазір олардың саны қанша?
I
I
А. 5 000
I
I
В. 50 000
I
I
Б. 15 000
I
I
Г. 100 000
7
Жер бетінде қанша адам теңіз жағалауына 100 шақырым аумақта
тұрады?
I
I
А. 1 миллиард
I
I
В. 3 миллиард
I
I
Б. 2 миллиард
I
I
Г. 4 миллиард
8
Минамата шығанағының (Жапония) тұрғындары 1950 жылдары
ластанудан елеулі түрде зардап шекті. Ластанудан қандай түрі жіті жүйке
шалдығуды тудырды?
I
I
А. Танкерден мұнайдың кеміп қалуы
I
I
Б. Теңіз азық-түліктерінің құрамындағы метилсынап
I
I
В. Ағын суды ағызу
I
I
Г. Радиоактивті шығарындыларды шығару
Теңіздер мен мұхиттар
Сы
на
қт
ам
а
9
Арал теңізі деңгейінің түсуіне әкеп соққан негізгі себепті атаңыз.
I
I
А. Жер қабығының тектоникалық қобалжуы
I
I
Б. Мақта өсіру үшін суармалы егіншіліктің ауқымды дамуы
I
I
В. Климаттық өзгерістердің салдарынан негізгі көлдердің жылдық
ағынының өзгеруі
I
I
Г. Көрсетілгендердің барлығы
Достарыңызбен бөлісу: |