Міреев, Ж. Темірбеков эпидемиология Жалпы эпидемиология 1 т о м алматы жоғары аттестациялық комиссияның баспа орталығЫ 2000


-с х е м а.  Х ал ы қты  індеттен  кор гау жүйесінің  күш тері мен кұралдары



Pdf көрінісі
бет41/46
Дата06.03.2017
өлшемі31,46 Mb.
#8194
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   46

19-с х е м а.  Х ал ы қты  індеттен  кор гау жүйесінің  күш тері мен кұралдары

Халықгы індеттен қорғау жүйесін үйымдастырудьщ кұрылымы

Медициналы* күштер 

Медицинадан бөлгк

мш кұраддары 

күштер мен құралдар

Емха-

Емдеу Саяитарлық Оқу жәнг

Әкім- Шаруашылык Халык

наның

меке-

эпидемио-

ғылыми

ішлік органдары  мен

қабылдау

мелері логиялық

зерттеу

орган- мекемелгр,

мекемелері

мекемелЕрі

мекемелгрі дары

кәсіпорындар

шараларды атқару үшін осы мекемедегі орындаушы мамандардьщ қүзы- 

реттілігі,  әр турлі  қажетгі жабдыктары  болуы  керек  (мысалы,  дезин- 

фекцияның  кейбір  түрлері).  Басқарушылық  қызметті  санитарлық- 

эпидемиологиялық органдар мен мекемелгр атқарады.  Оған жататын- 

дар:  эпидемиологиялық диагноз қою, ұйымдастыру, әдістемелік жәнз 

гексеру функциялары. Осы функцшшардың жоғары денгейде орында- 

луы  арнаулы  мамандарды  дайьшдауды  қажет  етеді.  Сонымен  қатар 

індетке  қарсы  шараларды  жетілдіру  үшін  ғылыми-зерттсу  жүмысын 

үнгмі жүргізіп отыру керек. Сондықган халыкгы жүқпалы аурулардан 

корғау  жүйесіне  жоғары  медициналық  оқу  орындары  мен  ғылыми- 

зертт^ мекемежрі де кіреді.

Санитарлық-эпидемиологиялық органдар мен мекемелердің басқа- 

ру қызметінің күрделілігі көп жағдайда осы мекемелерге бағынбайтын 

жүқпалы  ауруларға қарсы  күресу  жәнг  алдын  алу  шараларын  атқару 

үшін әр түрлі органдар мен мекемелердің күштерін жәнг жабдықтарьш 

қатыстыруға байланысты болып келеді.

Эпидемиологиялық диагностиканың нәтижесінг сүйеніп, санитар- 

лық-эпидемиологиялык мекемелердін мамандары ұйымдастыру жәнг 

әдістемелік (жоспарлар, үйғарымдар, директивалар, қаулылар, нүсқа- 

улар жәнг т. б.) жобалар жасайды. Оларда тиісті шараяарды орындай- 

тын мамандардьщ өзінз бекітілген жұмыс орнындагы міндетінг байла-



492

нысты тиімді  орналастырылуы көрсетілгді.  Осы  басқару қүжаттары, 

әкімшілік органдарывда бекітілгеннен кейів орындаушы мамандар мея 

мекемелгр үшін оларды жүзеге асыру міндетті болып саналады. Жүқпа- 

лы аурулар туралы аса жауапты проблгмаларды шешу үшін жергілікті 

әкімш іліктің  жанынан  эпидемияға  қарсы  төтенше  комиссия  (ЭТК) 

құрылады. Оның қүрамына әр түрлі мекемелердің өкілдері кіреді.

Санитарлық-эпидемиологиялық қызмет көрсету  мекемесінің тек- 

серу  ж әж   әдістемелік  функциясы  оған  заңды  түрде  берілгеи  құкық- 

тың тізбесі және қабылданған шешімдер мен қорытындылардың орын- 

далуына  жауапты  барлық  үкім ет  органдарының,  мекемелердің, 

өшркәсіп орындары кызметкерлгрішң, сонымен қатар жеке азаматтар- 

дың  жауапкершілігі  арқылы  нығайтылады.  Шешімдер  мон  корытын- 

дылардың  өзі  қазіргі  санитарлык-эпидемиологиялық  ережелер  мен 

нормаларга  негізделеді.  Оларды  бекітуге  тек  Денсаулық  сақтау  ми- 

нистрлігінің (агштствосьшың) күқығы бар.

Халыкты жүқпалы аурулардан қорғау шараларын бірге атқаратыи 

әр түрлі топтардың қызметі олардың өзара ұйымдастыру қатынасымен 

жәнг ақпарапық байланыстарымен айқындалады. Осы қатынастар мен 

байланыстардың айқындалуы бір профильді мекемелер арасьшда вер- 

тикальды (тік) түрде, ал әр түрлі профильді мекемелгр арасьшда көлде- 

нең түрде жүзеге асады.  Барлық мекемежрдің бір-бірімш келісіп ат- 

қарған жүмысы эпидемиологиялык дәлзлдеигея шаралар тізбегін жүзеге 

асыруға бағытталуы керек. Осы әрекеттердің ақырғы нәтижесі халык­

ты жұқпалы аурулардан қорғауға жүмылдырылуы тиіс.

С анитарлм к-эпидем иологиялы қ станция (СЭС) -  

халы кты  ж ұқпалы  аурулардан қорғау жүйесінің 

бастауыш  құры лы м ды қ белімшесі

Біздің мемлекетіміэде санитарлык-эпидемиологиялық қызмет атқ- 

аратын шгізгі  мекеме болып санитарлық-эпидемиологиялық станция 

(СЭС) саналады. Оньщ міндетгері, мақсаттары бұрыннан қалыптасқан 

және  аумақтық-әкімшілік  бөлінуіш   байланысты  СЭС-тің  мынадай 

түрлері  болады:  республикалык,  облыстық,  қалалық,  каланың аудан- 

да{жа бөлінуі бойынша аудандык ж әж  ауылдық аудандарда -  ауылдық 

санитарлық-эпидемиологиялык станция (СЭС).



493

СЭС — халықты  індеттен қорғау жүйесінде  басты  қызмет  атқара- 

тын дербес мекеме. Сонымее бірге СЭС-ті өзіне тәи міндеттсрі мш оиы 

орындайтын әдіс-төсідцері  бар дербес жүйе ретінде де  қарауға бола- 

ды. Оньш қүрылымдык бөлімдері, олардың әрқайсысының қызмет ету 

аясы, ақпаратгык байланыстары, құрыпьшдық бөлімдерінің жәнг жеке 

орындаушыларының өзара  үйымдастырушылық  қатынастары,  соны- 

меи қатар басқару процесі болады.

СЭС-тің  барлық деңгей  бойынша  мьгаадай  жалпы  қүрылымы  б о  

луы мүмкін (20-схема). Оның күрамына санитарлық-гигиеналык және 

эпидемиологиялық профильді бөлімдер кіреді.



Бөлімдері:

Санн- Радиа- Бала-

Тағам Комму-

Енбек


Антро- Аса қауіоті Парази- Бактерио- Элиде-

тарлык


ция-

лар


гигие- налдык гигис-

ПОНОЗ- ж ә ж  

3 0 0

н-

тология логиялык демио-



лабо-

лык


және

насы


гигиша пасы

дар


озды ин-

(энтомо- (нммуно- логия-

рато-

гигис- жас



эпиде- фекпиялар логия,

логия, ви- лык

рия

на

өсп і-



иноло- эпидемно- эооло-

рухиюгня) талдау

рімдер

гнясы логиясы



гия)

лабора-


ж е ж

гигие-


тория

када-


наш

галау


Гигжналық сектор

Эпидемиолопіялық сектор

Ұйымдастыру бөлімі

20-с х е 

м 

а. 


Сашггарлық-эшідемиологнялық 

станцняның курылымы (жалпы схема)

Кей кезде кейбір бөлімдерде, әсіресе аудандық СЭС-та, эпидемио­

логия, гигиена бактериология бөлімдері ғана бар. Бүл аудаыдық СЭС- 

тің ш зм ет атқаратын аумағьшдағы гигиеналық немесе эпидемиологи- 

ялық  мөселелерді  қамту  денгейіж ,  алдыиа  қойған  мақсаттары  мен 

міндетгеріж байланысты болады.

Қызмет ететін халқьшың санына байланысты СЭС штаты анықта- 

лады ж әж  пггатқа байланысты олар I, II, Ш категорияларға бөліжді.

СЭС-тің басты мақсаты - халықтың денсаулығын қорғау.  СЭС-тің 

барлық дшгейлері ж гізгі бес функциялық бағытта жүмыс істеу арқы- 

лы басты максатты шешеді.

494


Эпидемиологиялық  диагноз  қоюдың  нәтижесі  (бірінші  функция- 

лык бағыт)  баска торг функциялык  бағыттағы жүмыс  көлемін,  мағы- 

насын, оны атқаратын бөлімдер мен мамандардын міндетін аныктайдьі. 

Ол бағьптар:  орындаушылық, әдістемелік, ұйымдасгыру жөнв тексеру.

Қазіргі кезде  СЭС  штатының қысқартылуына байланысты эпиде- 

миологияның (гигиенаныц да) ауру топтарына карай эпидемиологтар- 

дың  болмауы,  әсіресе  аудандык  СЭС-та,  бұрынғыдай  еңбекті  бөлу, 

мамандандыру бағыты төменд^де. Әриж, мұндай твщенцияньщ онша 

жаксылыкка  апармайтыны  белгілі.  Сондықтан  бар  маманның  білім 

деңгейінің  жоғары  болуы,  оған  қажет  нұсқаулар  мен  керекті  әдісте- 

мелік күрал-жабдықтардьщ, оқулықтардың (қосымша техникалар, ком- 

пьютерлвр ж әж  т. б.) болуы -  бүгінгі күннің талабы.

Әр  бөлімнің,  маманның  функциялык  міндеттерінің  тиімді  түрде 

бөлінуі  көлдежң де, тік түрде де  байланыс  арқылы  жүзеге асуы тиіс. 

Еңбекті көлдежң түрде бөлу жеке бөлімдердің функциясын дәл бөлу 

аркылы атқарылса, тиімді болады ж әж  осылайша еңбекті бөлу арқы- 

лы  сощы нәтижеге  жету мерзімі  қыскарады,  оныд сапасы жоғарлай- 

ды. Әриж, ол бөлімде істейтін маманның іскерлік, білімдік деңгейі, ең 

бастысы  шешуші  мақсатқа  жету  үшін дұрыс  бағытга  болуы  зор рөл 

атқарады. Мысалы, эпидемиология бөлімі мамаыдарының ішек инфек- 

цияларьша  байланысты  эпидемиологиялык  диагнозы  нөтижелі  болу 

үшін санитарлық-гигиеналық шаралардын сапасы артуы ж әж  осы ба- 

ғытгағы тексеру жұмысы күшеюі кажет. Бүл жұмысқа гигиона бөлімінің 

тиісті мамандары жегілуі керек. Керісінше, егер судың, тагамның, ком- 

мунальдык  мекемелердің  санитарлық-гигиеналык  көрсеткіштерінің 

(мысалы,  ауыз судың коли-титрі) нашарлағаны  эпидемиолог маман- 

дарға  (осы  бөлімге)  дер  кезінде  хабарланса,  онда  ішек  инфекция- 

ларыньщ  алғашқы  хабарпшсы  ретіндегі  тиісті  эпидемиологиялык, 

гигиеналық шараларды үйымдастыру арқылы бұл аурулардың алдын 

алуға болады.

Әсіресе,  деисаулық  сақгау  мекемелерінің  функдияларың  міндет- 

терін жәнг жауапкершіліктеріқ сонымен катар басқа мекемелердің де 

жауапкершілігі мен міндеттерін бөлу казіргі  кезеңнің көкейтесті  про- 

блгмалары болып отыр. Мысалы, стрептококк иифекциясының алдын 

алуға байланысты емханада жүргізілетін жүмыстар ревматологиялық, 

дерматологиялық, нгфрологиялық маманданған емдеу мекемелері мея

495


СЭС  кызметкелерінія  іс-өрекеттерімен  бірге  атқарылмаса,  ешқандай 

ооңғы  нэтиже  бола  қсймайды.  Зооноады  инфекциялардың алдын  алу 

мәселглгріне байланысты медицина жәнг ветеринария мамандарының 

атқаратын жүмысьга дәл бөлмесе жәнг өзара бірлікте жүмыс істемесе, 

тиімді нөтиже күтуге болмайды.

Қазіргі кезде шаруашылыктыц баряық салаларында, тіпті саясатга 

да,  интеграциялык процессіз алға  қойған  максатка жету  мүмкін  емес 

екені  бәрімізге  айқын  болды,  ал денсаулық  сақгау  саласында,  соньщ 

ішінде індетке карсы күресте барлық мекемелгр мен органдардың өза- 

ра интеграциялык қарым-  қатынасынсыз сощ ы нәтижеге жету  қиын. 

Оған мысал ретінде туберкулезбеқ АИВ-инфекциясымш, ішек инфек- 

цияларымен, жыныс жолы арқылы тарайтын инфекцияларм® күресті 

айтуга болады.

СЭС-та атқарылатын жүмысты әр түрлі деңгейдегі станциялар ара- 

сындағы міндетті бөлу арқылы іске асыру керек. Мүндай принцип бір 

СЭС ішінде де: бас дәрігер мен оның орынбасарының арасында, орын- 

басар меи бөлім меңгерушілерінің, бөлім меңгерушісі мш  жеке эпиде- 

миологтьщ арасында, дәрігер мен көмекпіінің арасында болуы керек. 

Облыстық, қалалық СЭС-тің эпидемиология бөлімі (эпидемиолог ма- 

маны) нггізіжн өдістемелік, басқару, үйымдастыру жүмысын атқарса, 

аудандык СЭС маманы кегізівш нақты шаралардың іске асу жағын ба- 

қылайды,  кейбір жағдайда  эпидемиологиялық диагноз  қоюмен  қатар 

накгы шараларды іске асыруға тікелей катысады.

Х алы кты  ж ұқпалы  аурулардан қорғау жүйесіндегі

басқару принцип!

Халықгы жұқпалы  аурулардан  қорғау  жүйесіндегі  басқару  прип­

иши деп күш пш  тәсілдін гылымн дәлелденген әдістерін басшылыққа 

алу жиынтығьш айтады. Бүл мақсатқа жету жолындағы күш пен төсідді 

ұіымды етуге бағытталады.  Басқару органдарының кызмет жүйесінің 

мақсатына індетке қарсы шараларды атқаратын күштер мен төсілдерді 

жан-жақгы  дайындау  кіреді,  сонымен  қатар  алға  қсйған  міндеттерді 

орьшдау жолында да оларға басшылық етеді.

Әкімшілік органдары мен санитарлық-эпидемиологиялық кызмет 

көрсету мекемелерініц өзара қатынасы нұсқау-ұйымдастыру аркылы



496

атқарылады  шмесе  жалпы  басқару  өзара  қатынасы  арқылы  жүзеге 

асады.  Әкімшілік органдардың шешімі қаулы түрінде бекітіледі.  Бас­

кару органдарьгаың бағынышты мекемелерге шмесе оның қызметкер- 

іж   қатьшасы 



ұйғарымдық-орындаушылық 

арқылы  жүзеге  асады. 

Басшы органдардың шешімі бұйрық, ұйғарым түрінде беріледі. Басқа- 

ру органьшың басқарылатын органға әрекеті линиялық шмесе  функ- 

циялық болуы мүмкін. 

Лнниялық байланыс 

-  басқарушы мет бағы- 

ныштының  байланысы  (облыстық  СЭС-тің  бас  дәрігері  -   аудандық 

СЭС-тің бас дәрігері;  СЭС-тің бас дәрігері -  СЭС-тің бөлім меңгеру- 

шісі). 

Функциялык  байланыс 

-   жоғары  тұрған  орган  мет  төметгі 

түрған  органдардың арасындағы қатынас  (қандай да  болсын тапсыр- 

маны  орындау:  облыстык  СЭС  эпидемиологиялық  бөлімінің  меңге- 

рушісі  -   аудандық  эпидемиология  бөлімінің  менгерушісі  және  с.с.) 

арқылы жүзеге асады.

Кейбір басқару қатынасы 

нұсқаулыкнормативтік 

түрінде бола- 

ды.  Бұл  катьшаста  бір  басқару  органының  немесе  бір  қызметкердің 

басқаға тура бағынуы дегет болмайды.  Бірақ бір органдар нұсқаулар, 

нормативтер дайындайды, ал оларды басқа органдар мет мекемелердің 

орындауы міңдетті болады. Сөйтіп кейбір жеке мәседедер бсйынша бір 

қызметкердің  (органның)  басқалармен  қатъшасы 

жавама  багыныс 

сиякты белгілэеді.  Басқару органдары бір-бірімен бағынышсыз каты- 

наста болғанда бірге қабылдайтьш  шешімдер 

келісімдік 

түрде  атқа- 

рылады.  Бұл  жағдайда  келісімдік  актісі,  екі  жақ  қол  қойған  шешім- 

дердін жобасы жәнв т. б.  жасалады.

Басқару қызметкерлері  шартты үш категорияға бөлінеді: техника- 

лык орындаупіылар, мамандар ж әж  баспшлар. Техникалық қызметш- 

ілерге  қосалқы  жұмысты  атқаратындар  жатады  (техникалық  хатшы- 

лар, машинисткалар және т. б.); мамандарға жоғары жмесе орта арнау- 

лы білімі бар қызметкержр жатады. Басшылар екі топка бөлінгді:  ли- 

ниялык  басқаруды  аткаратындар  (бас  дәрігер)  жәш   функционалдық 

басқаруды атқаратындар. Линиялық басқаруды атқаратын адамга қой- 

ылатын талаптың ен бастысы - сй-өрісінің кең болуы және қарамағын- 

дағы адамдарды басқара білу қабьивтінің бар болуы. Функциялык бас­

шылар үшін (мысалы,  инфекциялар тоіггары боиынша) арнаулы дай- 

ындығы болуынын маңызы зор.

497


2

1



 х 

е

 м

 а



Х

а

л

ы

қ

т

ы

 і

н

д

е

т

т

с

н

 к

о

р

г

а

у

 ж

үй

е

с

ін

 б

а

с

к

а

р

у

 п

р

о

ц

е

с

і

Басқару процесі. Халыкты жұқпалы аурулардан қорғауға жөнг оны 

басқаруға дайындык жағдайды бағалайтын деректерді жинау мен тал- 

дау,  басқару  мақсатьш  тұжырымдау,  басқару  шешімдерін  қабылдау 

жәш  оларды дайындау, орындаушылардың алдына міндеггер қою ж әж  

олардың әдістемеліктерін дайындау, сонымен қатар қолданылган  ша­

рад ардың  орындалуын  тексеру  арқылы  жүзеге  асырылады.  Осының 

бәрі  кабылданған  шешімдерді  орындауға  бағытгалады.  Жоғарыда 

келтірілген  жүйелі  басқару  процесін  қайталанып  отыратын  үш түрлі 

операцияға  нвмесе  сатыға  бөлуге  болады.  Олардың  жиынтығы  қай- 

таланып келетін үздіксіз схеманы біріктіреді:  ақпараттық, логикалық 

ойлау және үйымдастыру циклдері (21-схема).

Ақпараттық  цикл.  Әр түрлі деректердің  жиынтығы  ақпараттын 

базасы  ретінде  басқаруға  қажет  ақпараттык  жүйе  болып  саналады. 

Халықты  індеттш  сақтау  жүйесін  басқаруға  пайдаланылатын  негізгі 

деректер 24-схемада түгенделген.

Санитарлық-эпидемиологиялық мекемелер мен органдардың ақпа- 

раттық байланысы 22-схемада көрсетілген.

22-с х е м а.  С ан н тар л ы к -эп и д ем м о л о ги ял ы к  қ ы зм ет о ргаи д ары  мен 

мекемелерініц а қ п а р а т г ы қ  б ай л ан ы сы



499

Кіташъщ Ш-бөлімініц 14-тарауында баяндалғандай, эпидемиялык 

процестің көрінісі қауырт жөне ретроспективтік деректер жинау жәнв 

талдау арқылы айқындалады.

Ақпаратгы  қалалык (облыстық)  СЭС-ті  бір  орталыққа жинаудың 

өзіндік артықшылығы бар, өйткені  бұл жағдайда компьютерлік ақпа- 

раттар базасын («деректер банкісі») жасап, салыстырмалы түрде тал- 

дауға мүмкіншілік туады. Қазіргі кезде Қазақстанның біраз үлкен қала- 

ларында  осы  жүйе  іске  қосылуда.  Бұл  жағдайда  эпидемиологиялық 

диагноздың  нәтижелілігі  көп  артады,  мысалы,  сүт  немесе  қоғамдық 

тамақтандыру  объектілері  арқылы  таралған  ішек  инфекциялары- 

ның жекелеген түрлерін анықтауға мүмкіндік туады. Жүқпалы аурулар 

ауруханасынан алынған сощъі диагноздың бір орталыққа жиналу про- 

цедурасы жеңілдейді, осы деректер кері қарай аудандық СЭС-ке бері- 

леді, сөйтіп қала деңгейінде де, жекелзгея аудандарда да дер уақытын- 

да қажетті  шараларды қолдану процесі д е біраз жақсарады.  Сонымен 

қатар қаланьщ жекелеген аудандарында (тұгас қала бойынша) немесе 

көрші аумақтарда қандай эпидемиологи ялық жагдай болып жатқанын, 

сырқаттанушылыктьщ деңгейін, атқарылып жатқан қарсы шаралардың 

тиімділігін жөне т. б. көптеген деректерді уақытында біліп отыруға көп 

мүмкіндік туады.

Компьютерлік жүйені енгізу -  басқару процесінің қазіргі кездегі ен 

тиімді тәсілі.  Сонымен қатар,  ақпараттарды бір орталыққа жинаудьщ 

өзіндік  кемшілігі  болатынын  да  айта  кету  керек.  Мүндай  тәсіл  про­

филь ді эпидемиолог маманды белсенді эпидемиологиялық-диагности- 

калық әрекеттш  сырт қалдырады.  Бұл жағдайда  маман  нағыз  эпиде­

миолог  бола  алмайды.  Әриш,  мүндай  қорытынды,  кейбір  жағдайда 

орынсыз  да  болып  көрінуі  мүмкін.  Ғылыми-техникалық  прогрестің 

жетістіктерін (медицина саласын жаппай компьютерлендіру) пайд ала­

ну маманның іскерлігін, білімділігін жоғарылата түсуі керек қсй, бірак 

тек техникалык жетістіктерге ғана сүйеніп, логикалык ойлау тәсіліне 

көңіл  бөлінбесе,  оңда эпидемиологиялық диагноз қою процесінде де 

біраз кемшіліктер болуы ғажап емес. Бүл мәселелерғе  15,16 тараулар- 

да ерекше көңіл бөлгенімізді ескерте кетейік.

Л оги кал ы қ ойлау цнклі. Логикалық ойлау циклы  барысындағы 

әрекеттердің жүйелілігі 21-схемада келтірілгеа

500


Бірінш і кезеңде эпидемиолог халықты індетт® қорғау проблема- 

ларын  анықтайды  жәт  эпидемиялық  жағдайды  бағалайды.  Ол  үшін 

жұқпалы аурулар меи халықтьщ сырқаттанупшлык құрылымына тал- 

дау жасалынады. Мұндай талдау жекелгген аурулартүрлгрі, аумақ жәнг 

ұжым топтары, кауіп-катер факторлары бойынша жасалады. Сонымен 

қатар қоздырғыппъщ эпидемиялык түрлгріж, олардьщ вирулнтгілігінің 

жоғарылауына жәнг олардьщ таралу қатерлігінг қарай талданады.

Екінш і кезеңде жағдайды бағалауға байланысты басқару мақсаты 

мш міндеттерш аныкгау тұжырымдалады. Міндеттерді шешу арқылы 

басқару  мақсатына  жетуге  болады.  Басқару мақсаты  соңғы  нәтижеге 

бағытталады. Ол - халыкты індетгш қорғау. Басқару міндеттері өзінің 

мазмүнына  қарай  накты  өрекетгерді  жүзеге  асырады.  Осы  нақты  іс- 

қимылдар орьгадалса ғана ақырғы мақсатқа жету камтамасыз етіледі. 

Б асқара  білудің  ец  басты   талабы   м ақсатты   аны қтау 

ж ә н е

 

алга 



койган  міндеттерді ш еш е білу болып саналады.

Үшінші  кезеңде  шешімді  қабылдауға  дайындық  жасалады.  Қан- 

дай  да  баскарудың  басты  бір  принципі  алға  қойған  мақсат  пен  оған 

жету тәсілдерінің арасьшдағы өзара келісімділікті аньпсгау болып са­

налады.  Шешім  қабылдау  кезеңін дайындау  барысында  проблгманы 

шешудің  қолда  бар  қарымды  мүмкіншілігі  бағаланады.  Сол  үшін  әр 

түрлі  ақпараттарды жинау және оларды талдау жүргізіле береді,  про- 

блеманы шешу мерзімін анықтайды, шешудің көкейтесті түрлгрі қара- 

стырылады.  Дүрыстап текссрілмш,  ойластырылмай асығыста қабыл- 

данған шешім көп жағдаида соңғы нөтижеге жеткізбеиді немесе соңғы 

нәтиженің кейбір туржрінің тшмділігі соншалыкгы сйдағыдай болмайды.

Төртінш і кезеңде ақырғы шешім қабылданады, шешімнің жобасы 

осы проблемаға қатысы бар мекемелер мея мамандардың келісімі бой­

ынша жасалады.

Ұ йымдастыру  циклі.  Басқарудың  ұйымдастыру  циклінің  бары­

сында  қабылданған  ш еш імдер  жүзеге  асырылады.  Қабылданған 

шешімдердің іс ж үзіж  асырылу кезеңдері 21-схемада көрсетілгеи.

Қабылданған шешімдердің толық орындалуы өр түрлі субъективтік 

жәнг объективтік факторларға байланысты болады. Субъективпк фак- 

торларға  шешімнің  асығыс  қабылдануы,  оны  орындаушы  мамандар- 

дың білім деңгейінің жеткіліксіздігі, жауапсыздьЕҒЫ ж ә к  т. б. жатады. 

Объективті  факторлар дегеніміз -  осы проблемаға байланысты ғылы-



501

ми дәлелденген тәсілдер мен жабдыктардың жеткіліксіздігі шмесе ғылы- 

ми  зерттеулердің болмауы,  қаражаттьщ жеткіліксіздігі  ж әж   осы  про- 

блеманы шешуге қатысатъш басқа мекемелермен келісушілігінің жете 

қарастырылмағындығы  жәве 

т



б.  больш  табылады.  Шама  келгенше 



шешім қабылдау барысында осы факторлардың барлық жақгарын ал- 

дын ала ескеріп қабылдау керек, ал субъективті себептердің аз болуын 

болашақ мамандарды даярлау жүйесін жоғары деңгейғе қою жөне олар- 

дын білімін 

оқтыб

-

октын



 

жетілдіріп отыру арқылы шешуге болады."

Қабылданған шешімді жүзеге асыру кезінде оны дайындаушы ж әж  

орындаушы  мекемелердің,  бөлімдердің  (мамандардың)  іс-әрекетін 

үйлгстіріп отыру керек. Шепгімдердің орындалу барысын тексеріл оты­

ру да, індетке қарсы шаралардың тиімділігін бағалау да маңызды. Бас- 

қарушылық шешімдерінің нәтижелі ж өж  үгымды болуы көп жағдай- 

да  кері  байланыс  механизміж  байланысты  болады.  Дер  кезінде  тек- 

серіп отырудың арқасында белгілеген мақсатка жету қамтамасыз еті- 

лумен қдтар, осы мақсаттьщ өзі де біраз өзгеруі мүмкіқ ол толыкгыры- 

лады,  тіпті  косымша  ақпараттар  алуға  байланысты  қабылданған 

шешімнщ өзеруі де ғажап емес.

Санитарлық-эпидемиологижлық қызметтің басқару иерархиясы мен 

бағыныштьшығы 23-схемада көрестілген.

І 

Халыкджнсаулыгы 



I

23-с х е м а. С аш трльлс-эпядем нологиялы к кызметгщ бжсқару деагейлері




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   46




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет