Жұмыс 10. Натрий сутегі фосфаты додекагидраты Реагенттер: H3PO4, 20%- (салмақ бойынша) ерітінді, Na2CO3; фенолфталеин.
Натрий сутегі фосфаты додекагидраты Na2HPO4х12H2O- ауада тез ыдырайтын түссіз мөлдір призмалық кристалдар. Суда ериді, ерітіндінің реакциясы сілтілі. Этил спиртінде ерімейді. 380C температурада кристалданған суда ериді. 1000C-та кристалдану суын жоғалтады, 2500C-та натрий пирофосфаты Na4P2O7 ге дейін ыдырайды. Олар дәрі-дәрмектерді, тіс пастасын және жуғыш заттарды жасау үшін қолданылады.
Жұмыс барысы.Фарфор шыныаяққа 50мл 20%(салмағы бойынша) H3PO4 ерітіндісін салып, оны су моншасында қыздырып, фенолфталеин үшін реакция әлсіз сілтілі болғанша 200С қаныққан Na2CO3 ерітіндісінің есептелген мөлшерін қосыңыз:
H3PO4+Na2CO3+11H2O=Na2HPO4*12H2O+CO2^
Алынған ерітінді сүзіледі, кристалдану басталғанша буландырылады және салқындатылады. Кристаллдарды сорып алып, бөлме температурасында сүзгі қағазының парақтарына арасына кептіреді. Табыстылық пайызбен есептеледі.
Жұмыс 11. Натрий сульфиді нагидраты Реагенттер: NaOH, 20%(салмақ бойынша); H2S(газ).
Натрий сульфиді емес нагидраты Na2S*9H2O-үлкен мөлдір, түссіз немесе сәл түсті шаршы призмалар. Ауада кристалдар ылғалды болады, бірақ таралмайды. Суда жақсы ериді. Na2S- ерітіндісі сілтілі.
Жұмыс барысы. Стаканға 10-15мл NaOH ерітіндісін салып, күкіртсутекті абайлап өткізіңіз. Біріншіден, ерітіндіден натрий сульфидінің натрий гидроксидімен қосындысы өнімнің ине тәрізді кристалдары шығады. Күкіртсутек осы кристалдар ерігенше және Na2S пайда болғанша ағуды жалғастырады. Натрий сульфидінің ерітіндісі бар стакан күкірт қышқылының үстіне эксикаторға салынады. Бірнеше күннен кейін Na2S*9H2O түссіз кристалдар түзеді. Оларды сорып алып, аз мөлшерде спиртпен 2-3рет жуып, резеңке немесе тығын бар банкаға ауыстырады.