САЯСАТТАНУ
ДЕМОКРАТИЯЛЫ
Қ
МЕМЛЕКЕТТІ
Ң
М
Ә
НІ
Ж
Ә
НЕ НЕГІЗГІ
БЕЛГІЛЕРІ
ОРЫНДА
Ғ
АН:МЕКЕНБАЙ БА
Қ
ЫТ МУХТАР
Қ
ЫЗЫ
Қ
АБЫЛДА
Ғ
АН:ИСАЕВ АБЛАЗИЗ УКИБАЕВИЧ
САЯСАТТАНУ
Мұның себебі неде? Демократия туралы мәселенің өте
маңызды болуына бірнеше себептер бар. Біріншіден, қазіргі
кезеңде демократия дүниежүзілік жалпы адамзаттың рухани
құндылығы болып табылады. Ол халықтар арасындағы
бірлестіктің, қауымдастықтың дамуына зор әсер етеді.
Екіншіден, әрбір мемлекеттегі саяси биліктің сапасы
қоғамдағы демократияның деңгейіне байланысты.
Үшіншіден, демократия біздің Қазақстан мемлекетінің
мақсаты мен болашағы.
Демократия мәселесі - саясаттанудағы негізгі
тақырыптардың бірі. Саяси ғылымның, яғни саясаттанудың
кілті саяси билік болатын болса, ал қоғамдағы саяси биліктің
сапасы, әсіресе қазіргі кезеңде, демократияның деңгейімен
тікелей байланысты.
САЯСАТТАНУ
Демократияның
негізгі
ұстанымдары:
1. Демократия
ұ
жымды
қ
шешімді
қ
олданады.
2. Билікке сайлан
ғ
андар сайлаушыларды
ң
алдында есеп
береді.
3.
Ә
рбір азаматты
ң
билікке сайлануына (
ө
зін-
ө
зі
ұ
сынуына)
м
ү
мкіндік беріледі.
4.Мемлекеттік билік органдарына азаматтарды
ң
,
ә
леуметтік топтарды
ң
арасынан е
ң
та
ң
даулылары, е
ң
қ
алаулылары сайланады.
САЯСАТТАНУ
Қазіргі жағдай басқа. Қазір мемлекет пен қоғам
арасында көптеген демократиялық институттар
бар, мысалы, әртүрлі қоғамдық ұйымдар, саяси
партиялар, сайлау комиссиялары және т.б.
Демократия деген сөз гректің “demos” –халық
және “kratos” – билік деген сөздерінен құралған.
Яғни, халық билігі деген мағынаны білдіреді.
Бірақ бұл ұғымды ертедегі гректер өздерінің
қоғам, мемлекет құрылыстарымен
байланыстырған. Себебі ежелгі гректердің,
римдіктердің мемлекеті негізінде бір қала
көлемінде ғана болды.
ДЕМОКРАТИЯЛЫ
Қ
Ү
РДІСТЕРДІ
Ң
ДАМУ ТАРИХЫ
Мысалы, ежелгі Қытай ойшылы Конфуцийдің б.з.
дейінгі VI-V ғасырларда “Ардақты, киелі билік ол
біреудің тәуелдігі немесе біреудің тәуелсіздігі емес,
шынайы билік - ол өкімет пен жеке адам
арасындағы өзара тәуелділік” – деп айтқан пікірі
демократияның қазіргі ұстанымына сәйкес келеді.
Демократия туралы ой-пікірлер ерте замандарда
ежелгі шығыс елдерінде: Мысырда, Вавилонда,
Үндістанда, Парсыда, Қытайда пайда болды. Бұл
елдерде демократиялық идеялардың шарықтап
дамып, сонымен қатар, құлдырап төмендеген де
кезеңдері болды.
Саяси ғылымдар тұжырымдары бойынша, республикада
парламенттік басқару формасы демократия дамуындағы жоғары
көрсеткіш деңгейі болып саналады. 1995 жылы Президенттік
басқару формасы жарияланған Қазақстан Республикасы бүгін
Президенттік—парламенттік республикаға айнала бастады. Бұл
жас, тәуелсіз мемлекет үшін өте зор саяси жетістік болып
саналады.
Сонымен, Қазақстан Парламенті қызмет атқарған жылдары оның
әрбір сайланымы мен сессиясы еліміздің экономикалық және
саяси дамуын заңнамалық тұрғыдан қамтамасыз ету жолында
табысты қызмет атқарды. Парламент жүздеген озық үлгідегі заңдар
қабылдап, биліктің атқарушы және заң шығарушы тармақтарының
арасындағы күштердің орнықты тепе-теңдігін қамтамасыз етіп,
палаталардың әрқайсысында заңдарды нақтылықпен қарау
арқылы заң жобаларын бекітудің парламенттік тиімді жолдарын
қалыптастыра білді.
Бүгін Қазақстан саяси жүйені демократияландырудың жаңа
кезеңіне өтті. Парламенттің болашақта да қоғамның саяси
жүйесін жетілдіруші, мемлекетімізді демократиялық жолмен
дамытушы күші болып қала беретіні анық.
Қ
аза
қ
стан
Республикасында
ғ
ы
демократиялы
қ
ү
рдістерді
ң
қ
алыптасуында
ғ
ы
парламенттілікті
ң
орны.
Достарыңызбен бөлісу: |
