Жарықтың дисперсиясы деп заттың сыну көрсеткішінің жарық толқынының жиілігіне байланысын көрсететін құбылысты айтады: немесе
Бұл тәуелділік сызықты және монотонды емес.
Дисперсия құбылысы вакуумнан басқа барлық ортада байқалады.
Дисперсияны ең алғаш тәжірибе жүзінде 1672 ж. Ньютон ақ жарықтың призма арқылы өтуін зерттеп, бақылаған.
Әуелі жарық сәулесінің призмадан өтуін сызайық:
Ж. сәулесінің призмадан өтуі. Призмадан шыққын сәуленің
ауытқу бұрышын есептеу.
призманың сындыру ∠
Ж. сәулесі түсу ∠-мен приз-ның сол бүйіріне түссін.
Призманда бұл сәуле ∠- пен сынады
Сынған сәуле приз-ң 2- бүйіріне ∠ -пен түсіп,
одан ауаға шығып, ∠- пен сынады.
Приз-ң ішкі және сыртқы бүйір-нен 2 рет сынған сәуле, өзінің бастапқы бағытынан ∠–қа ауытқиды.
бұрышын төменге көшіруге б-ды (сур.),
2 өзара ⊥ арасында жатқан ∠ болғ-тан.
(1)
Мұнда, -тың ішкі ∠ -ның қосын-сы = 1800 болғ-тан, суреттен келесіні жазайық:
, бұдан, .
және ∠- тары аз блсын, онда , және ∠- тары да аз б-ды.
Бұл кезде, сыну заңындағы синустарды жазбай, олардың ∠- тарын ғана алса б-ды: . призманың сыну көрсеткіші
Суреттен:
) (3)
болғ-тан, , бұдан (2)
(1): және(2)-ні ескерсек: ⇒
Достарыңызбен бөлісу: |
