Қоғамдағы модернизациялық процестер нәтижесінің мәдениет дамуындағы салдары түрліше болды
Жағымдысы: индивидуалды проектілердің іске асуына болып көрмеген мүмкіндіктер жасалды.
Жағымсызы: адам мен қоғамның тарихта болып көрмеген қарсы тұруы басталды. Бұл құбылыс социолог Э.Дюркгейм "аномия" деп атаған топтық құндылықтардың әлсіреуімен түсіндіріледі: дәстүрлі әлеуметтік қауымдастақтардың абстрактылы мегақұрылымдармен алмастырылуы нәтижесінде адам өзін күрделі де бірегей тұлға ретінде қабылдай бастады. Және технологияландырылған, бюрократтандырылған абстрактылы дүниеде өмір сүретін адам мен оның нақты да көптүрлі өмірдің әрбір сәтіне тікелей қатысу, сезіну тілегі арасында қайшылык туды. Теориялық тұрғыда бұл құбылыс өркениет пен мәдениетті қарсы қою және мәдениеттің дағдарысы түрінде карастырылады.
Модернист-философтар Құдайға, ғылымға, ақиқатқа, адамға және оның рухани қабілеттеріне тәуелсіз дүниетанымды тұжырымдады. Олар қандай да болмасын жалған құдірет, жалған құдай атаулыдан көңіл қалудан тұратын сенімсіздікті интеллектуалдық тұрғыдан тұжырымдады, қандай да адамның бір нәрсеге табынуының мағынасыздығы туралы шешімге келді.
Тілден бастап, формаларына дейінгілердің қауымдастық барлығының болмыстық негізінен айырылатын өмірсалтты ұғынып, барлығынығ уақыт пен жағдайдың жемісі екенін жариялаған постмодернистер дүниені құдіретсіздендіруді ( "раз – божествление мира", Р.Рорти) интелектуалды мәдениетті көздейтін қалыптастырды.
Дүниетанымның сенімді тұғырының жоқтығы туралы постмодернистік қорытындылар "байланыссыздық шегіндегі плюрализмге", "шексіз релятивизм және экзистенциалдық шектілік алдындағы ......." әкеліп тіреді (Р.Тарнас).
