Мөж тақырыбы: Табиғат пен коғам туралы ғылымдардың ұқсастықтары мен ерекшіліктері: В. Дильтей, В. Виндельбанд Орындаған
II. Дильтей мен Виндельбанд көзқарастары
жүктеу/скачать 237,14 Kb.
|
| II. Дильтей мен Виндельбанд көзқарастары
Вильгельм Дильтей мен Вильгельм Виндельбанд философия мен гуманитарлық ғылымдардың дамуына маңызды үлес қосқан көрнекті неміс философтары мен ғалымдары болды. Олар жаратылыстану және мәдениеттану ғылымдарына байланысты тұжырымдамалар жасады. 1. Вильгельм Дильтей: - Дильтей мәтіндер мен мәдени құбылыстарды түсіндіру мен түсінуді зерттейтін «герменевтика» деп аталатын философиялық мектептің негізін салушы болып саналады. – Ол жаратылыстану ғылымдары (мысалы, физика және химия) объективтілік пен заңдылыққа ұмтылса, гуманитарлық ғылымдар (мысалы, тарих және филология) мәдениеттің жеке, субъективті көріністерін қарастырады деп дәлелдеді. - Дильтей мәдени құбылыстарды түсіну үшін қатаң ғылыми әдістемеден гөрі эмпатия мен интуитивтік қабылдау қажет екенін атап көрсетті. 2. Вильгельм Виндельбанд: - Виндельбанд сонымен қатар философ және мәдени құбылыстарды түсіну мен түсіндіру олардың тарихи контекстіне байланысты екенін білдіретін историзмнің негізін салушылардың бірі болды. - Ол жаратылыстану ғылымдары мен гуманитарлық ғылымдарды ажырату үшін «жаратылыстану ғылымдары» (Naturwissenschaften) және «мәдениеттану» (Geisteswissenschaften) терминдерін енгізді. - Виндельбанд гуманитарлық ғылымдар жеке түсіну мен түсіндіруді талап етеді және жаратылыстану ғылымдары сияқты қатаң заңдарға бағынбайды деп дәлелдеді. Екі философ та гуманитарлық ғылымдар әдістемесінің қалыптасуына маңызды үлес қосып, мәдени құбылыстардың бірегейлігі мен күрделілігін атап көрсетті. Олардың жұмыстары философия мен гуманитарлық ғылымдар үшін маңызды болып қала береді. Ғылыми зерттеу философиясы мен әдістемесінде «табиғат туралы ғылым» (Naturwissenschaften) және «мәдениет туралы ғылым» (Geisteswissenschaften) ұғымдарының маңызы зор. Оларды Вильгельм Виндельбанд енгізген және жаратылыстану және гуманитарлық ғылымдарды ажырату үшін қолданылады. Міне, осы ұғымдардың егжей-тегжейлі түсіндірмесі: Дильтей өмірді, оның көріністерін және тарихи формаларын түсіну үшін даму идеясының (принципінің) маңызды рөлін атап көрсетеді. Философ даму туралы ілім міндетті түрде өмірдің кез келген тарихи формасының салыстырмалылығын білумен байланысты деп атап көрсетеді. Бүкіл жер шарын және өткеннің бәрін қамтитын көзқарастың алдында өмірдің кез келген жеке формасының абсолютті мәні жоғалады. Егер өмір философиясының жақтаушылары мәдени ғылымдардың жаратылыстану ғылымдарынан өз пәні бойынша ерекшеленуінен туындаса, неокантшылар ғылымның бұл екі тобы ең алдымен қолданатын әдісінде ерекшеленеді деп есептеді. Жаратылыстану ғылымдары: – Бұл дүниедегі табиғи және физикалық құбылыстарды зерттейтін ғылым саласы. - Объективті бақылаулар мен эксперименттерге, жалпы заңдылықтар мен принциптерді дамытуға баса назар аударылады. - Жаратылыстану ғылымдарының мысалдарына физика, химия, биология және астрономия жатады. - объективтілікке, қайталануға және табиғаттың әмбебап заңдарын орнатуға ұмтылумен сипатталады. жүктеу/скачать 237,14 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|