Molecular Biology of the cell клетканың молекулалық биологиясы Алтыншы басылым, І том
ұзындықтары бірнеше микрометр болады
жүктеу/скачать 52,26 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1.14-сурет. Бактерия құрылымы.
| ұзындықтары бірнеше микрометр болады. Мысалы, хирург балықтарының ішегінде мекен ететін
сигара пішінді Epulopiscium fishelsoni бактериясының ұзындығы 600 мкм-ге дейін жете алады. Прокариоттық клеткалардың көпшілігі, сырт пішіні бойынша, кіші және қарапайым болады ( 1.13-сурет ). Олар, көпклеткалы организмдерге қарағанда, жеке немесе әлсіз байланысқан клеткалар ұйымы түрінде тіршілік ете алады. Әдетте олар ұзындығы немесе диаметрі бірнеше микрометрді құрайтын шар немесе таяқша тәрізді пішінде 1.14-сурет. Бактерия құрылымы. (A) Vibrio cholerae бактериясының құрылы- мы өте қарапайым болады. Көптеген түрлер сияқты оның бір ұшында спиральдік өскіні – флагелласы болады. Флагелланың айналуы көмегімен клетка қозғалады. Ол адамның ішегін инфекциялау көмегімен тырысқақ ау- руын тудырады; осы аурумен бірге жүретін өткір іш өтуі әлемде жыл сайын 100000 адамның өліміне әкеледі. (Ә) Кең зерттелген Escherichia coli (E.coli) бактериясының көлденең кесіндісінің электрондық микрографиясы. Клетка- ның ДНҚ-сы ашық түспен боялған аудандарда орналасады. Біздің ішегіміз микрофлорасының құрамына кіретін E.coli Vibrio-ға туыстас болады және оның бетінде көптеген флагеллалар орналасады (флагеллалар осы кесіндіде көрінбейді) (Ә, E. Kellenberger сыпайлылығымен қолданылды). ГЕНОМДАРДЫҢ КӨП ТҮРЛІЛІГІ ЖӘНЕ ТІРШІЛІК ШЕЖІРЕСІ 17 болады. Көпшілік жағдайда олар қатты қорғаныш қабықпен – клетка қабығымен – қапталады. Қабықтың астында ДНҚ, РНҚ мен белогы және тіршілікке қажетті басқа да қарапайым молекулалары бар жалғыз цитоплазмалық компартментті қоршайтын плазматикалық мембрана орналасады. Электрондық микроскопта клетканың ішкі құрылыcы ұйымдаспаған әрі айқын көрінбейтін және беті әртүрлі болатын матрица түрінде көрінеді ( 1.14-сурет ). Прокариоттық клеткалар экологиялық аймақтардың әртүрлі аудандарында мекен етеді және олар биохимиялық мүмкіншіліктері мен ерекшеліктері бойынша алуан түрлі болып келеді. Органотрофты түрлер қанттардан бастап амин қышқылдарына дейін және көмірсутектерден бастап метан газына дейін кез келген органикалық молекулаларды өңдей алады. Фототрофты түрлер ( 1.15-сурет ) жарық энергиясын әртүрлі көздерден алады. Литотрофты түрлері бейорганикалық қоректік заттардан тұратын диетаны ұста- на отырып, көміртегіні СО 2 -ден, ал энергия қажеттіліктерін H 2 S, не H 2 , болмаса Fe 2+ немесе қарапайым күкірт көмегімен де шеше алады ( жүктеу/скачать 52,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|